بنا بر آخرین اخبار، سالانه ۷ تا ۹هزار مورد جدید ابتلا به سرطان پستان در ایران شناسایی می‌شود و این بدان معناست که از هر ۱۰۰ هزار زن درکشور حدود ۳۰ نفر به سرطان پستان مبتلا می‌شوند. دکتر احمد کاویانی ضمن اعلام این آمار نسبت به کاهش سن ابتلا به سرطان پستان در ایران هشدار داده و گفته است: “این سرطان در کشورمان نسبت به کشورهای پیشرفته در مراحل بالاتر تشخیص داده می‌شود. سرطان سینه یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها بین زنان و از مهمترین عوامل مرگ آنان است.”
دکتر فاطمه حاج‌باقری، متخصص بیماری‌های زنان در گفت‌وگو با “روز” ضمن تاکید بر اینکه “ناآگاهی” زنان ایرانی بزرگترین تهدید برای آنان در خصوص بیماری‌های زنان است می‌گوید: “سرطان پستان اگر چه بسیار شایع و خطرناک است اما اگر به سرعت تشخیص داده شده و درمان آغاز شود امکان بهبودی بسیار بالایی دارد.”
دکتر حاج‌باقری معتقد است درمان موفقیت آمیز این سرطان بستگی به تشخیص اولیه و مراقبت های پزشکی پس از آن دارد.
این پزشک متخصص زنان با انتقاد از عملکرد وزارت بهداشت می‌گوید: “متاسفانه با وجود اینکه آمار ابتلا به این سرطان در بین زنان ایرانی، چه از لحاظ تعداد مبتلایان و چه از نظر سن آنان نگران کننده است، اما اقدامات ریشه‌ای مناسبی نمی‌بینیم.” حاج‌باقری آموزش را بهترین راه مقابله با این سرطان می‌داند: “باید از دبیرستان به دخترانمان آموزش داده شود که چطور خودشان سینه‌هایشان را بررسی کنند و در صورت برخورد با مورد مشکوک سریعا به پزشک مواجه کنند. اگرچه احتمال ابتلا در نوجوانان دانش‌آموز بسیار پایین است اما دختران از همان ابتدا یاد می‌گیرند که نسبت به سلامتشان حساس باشند، ضمن اینکه آنها این اطلاعات را به خانواده‌ها هم منتقل می‌کنند و در حقیقت ما حلقه وسیع‌تری را آموزش داده‌ایم.”
او از تهیه و توزیع پوستر و بروشور در اماکن عمومی به عنوان یکی از مهمترین راه‌های آگاهی‌رسانی نام می‌برد: “چه ایرادی دارد ما پوسترها و بروشورها را به آرایشگاه‌ها و باشگاه‌های زنانه و دیگر اماکن محل تردد زنان ببریم؟ در مناطق روستایی و محروم‌تر هم باید خانه‌های بهداشت به زنان منطقه آموزش کافی را بدهند تا سرطانی که می‌تواند درمان شود به یکی از مهمترین عوامل مرگ زنان بدل نشود.”
این پزشک معتقد است: “متاسفانه برخورد با بیماری‌های زنان در کشور همواره با اهمال همراه بوده، گویا به نحوی دوست ندارند درباره اندام‌هایی که بار جنسی دارند صحبت و یا آگاهی‌رسانی بشود. البته تا حدودی درباره بیماری‌های اندام‌های مردانه هم این رویکرد وجود دارد ولی بیشتر در خصوص زنان با مشکل مواجه هستیم.”
خود امتحانی سرطان پستان
عواملی چون شهرنشینی، کم تحرکی، کاهش فعالیت‌های ورزشی و چاقی سبب گسترده‌تر شدن شیوع سرطان پستان در جامعه ایرانی شده است. این را دکتر احمد کاویانی، عضو کمیته علمی کنگره انجمن علمی جراحان عمومی می‌گوید و ادامه می‌دهد: “با وجود پیشرفت‌هایی که در درمان سرطان پستان صورت گرفته، هنوز در برخی مناطق کشور برای درمان توده سرطانی کوچک، تمام بافت پستان برداشته می‌شود، اما در مراکز جراحی پیشرفته و با استفاده از شیوه‌های جدید جراحی هایی تحت عنوان «جراحیهای انکوپلاستی» که مخلوطی از تکنیک های جراحی سرطان وجراحی زیبایی است، می‌توان تنها قسمتی از سینه را که بیمار است وتوده سرطانی در آن قرار دارد،طی عمل جراحی برداشت بدون اینکه شکل ظاهری سینه تغییری بکند.”
از سوی دیگر به گفته دکتر حاج‌باقری، بالا رفتن سن، عوامل ژنتیکی مثل سابقه خانوادگی سرطان پستان، چاقی، عوامل هورمونی، عوامل محیطی از جمله عوامل تغذیه‌ای و شیوه زندگی، استفاده از بعضی از داروهای هورمونی و اختلال در تخمدان می‌تواند از جمله دلایل سرطان پستان در زنان باشد. او از الکل و سیگار هم به عنوان تشدید کننده انواع سرطان از جمله سرطان سینه نام می‌برد. این پزشک متخصص همچنین می‌گوید بیشتر مواقع سرطان پستان به صورت توده خود را نشان می‌دهد که این توده معمولا سفت، غیردردناک و غیرمتحرک است. علائم دیگر نیز شامل تغییرات نوک پستان، زخم یا احساس توده زیر بغل است.
دکتر حاج‌باقری روش “خودامتحانی” را یکی از راه‌های تشخیص به موقع سرطان سینه می‌داند: “زنان هر چند هفته یک بار روبروی آینه ایستاده و به هر دو سینه نگاه کنند و ببینند آیا متوجه اختلاف اندازه و یا شکل پستان‌ها می‌شوند یا خیر. راه دیگر این است که در حالی که دراز کشیده و سر خود را روی یک بالش گذاشته‌ایم، با نوک انگشتان سینه‌ها را لمس کنیم؛ سطح سینه‌ها را فشار دهیم و با انگشتان دورتا دور آن را لمس کنیم تا به زیر بغل برسیم و ببنیم با توده مشکوکی برخور می‌کنیم یا خیر. ترشح نوک پستان‌ها هم باید مورد توجه قرار بگیرد بنا بر این نوک سینه‌ها را کمی فشار دهیم و دقت کنیم که خون یا ترشح از آن بیرون می آید یا خیر. گودی‌ها و یا فرورفتگی‌های غیر طبیعی پوست پرتقال مانند هم ممکن است در سینه‌ها به وجود بیاید. با دیدن هر تغییری لازم است به پزشک مراجعه کنید. البته مسلما هر تغییری سرطان نیست، اما باید با مراجعه به پزشک و چک‌آپ این اطمینان را حاصل کنیم که خطری تهدیدمان نمی‌کند.”
هزینه بالا و نبود بیمه
سرطان پستان درحالی در ایران گسترش پیدا می‌کند که هزینه درمان و تشخیص این بیماری در سرانه سلامت کشور نسبت به سایر کشورها کمتر است و پوشش بیمه مناسبی نیز وجود ندارد و گاهی ممکن است به دلیل هزینه بالای درمان در بخش دولتی، شهروندان توان پرداخت این مبالغ را نداشته باشند.
بنا به گفته رئیس بیمارستان امام خمینی، داروهایی که برای درمان این سرطان استفاده می‌شود اغلب بیمه نیستند و ده‌ها میلیون تومان برای شخص هزینه در بر دارد.این درحالی است که داروهای درمانی سرطان سینه بیشتر وارداتی است.
اعظم السادات موسوی، رئیس انجمن سرطانهای زنان ایران هم اشاره می‌کند که “با غربالگری و واکسیناسیون می‌توان تا حدود زیادی از بروز سرطان پستان پیشگیری کرد. اکنون تنها واکسن جلوگیری کننده از بروز سرطان‌ها واکسن سرویکس است که توصیه می‌کنیم دخترانمان قبل از ازدواج این واکسن را تزریق کنند. با توجه به اینکه واکسن سرطان دهانه رحم در حدود ۱۰ سال است که تولید می شود، زمانی باید این واکسن به دختران زده شود که هنوز ویروس بیماری وارد بدن نشده باشد. بنابراین قبل از ازدواج، بهترین زمان تزریق واکسن است.” اما نکته این جاست که این واکسن بسیار گران قیمت تحت پوشش هیچ بیمه‌ای قرار ندارد.
او توضیح می‌دهد: “ در حال حاضر بخش عمده هزینه های درمانی از جیب مردم پرداخت می شود و این امر تبعات مختلفی را بدنبال دارد.انجمن هم حمایت مالی ندارد و در حال حاضر هم اعضا هزینه های انجمن را می دهند اما اگر افراد خیری بخواهند می توانند از طریق پژوهش یا حمایت از بیماران ما را حمایت کنند. متاسفانه مافیای دارو در کشور از بابت فروش داروهایی که باعث حداکثر ۳ درصد بقای فرد مبتلا به سرطان می شود، سود بسیار هنگفتی کسب می کنند. بیماران سرطانی برای درمان علاوه بر هزینه های دارویی، مجبورند برای هر دوره شیمی درمانی ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان هزینه پرداخت کنند به طوری که در بسیاری از مواقع فشار سنگین هزینه ما را از ادامه روند درمان منع می کند. بنابراین ما هم قبول داریم اما وزارت بهداشت باید در این زمینه پاسخگو باشد.”
