سامناک آقایی
وزارت نفت جمهوری اسلامی و شرکت ملی گاز ایران هنوز نتوانسته اند به راهکاری اساسی برای رفع بحران سوخت و انرژی دست یابند. اما به گفته مدیر عامل شرکت گاز ایران، در حال حاضر همه تدابیر برای حل این مشکل به “افزایش و واقعی شدن قیمت گاز” و “جریمه سنگین مشترکین پرمصرف” ختم شده است.
به گزارش خبرگزاری مهر، وابسته به جناح راست، مدیر عامل شرکت گاز ایران روز گذشته در یک نشست خبری از بررسی طرح هائی خبر داد که در صورت تصویب شدن آنها، ابتدا مشترکین پر مصرف باید جریمه های سنگین بپردازند و بعد ازآن هم قیمت گاز مصرفی به قیمت واقعی آن خواهد رسید.
بنا به نوشته این خبرگزاری سید رضا کسایی زاده با بیان اینکه سالیانه 40 میلیارد دلار یارانه گاز در کشور پرداخت می شود، می گوید: “57 درصد گاز در سه دهک آخر مصرف می شود که حدود 4 میلیون دلار خانوار را دربر می گیرد، دلیلی ندارد که گاز را به قیمت ناچیز به این سه دهک بدهیم و معتقدیم این گروه باید قیمت واقعی گاز را بپردازند. امسال جرایمی برای دهک های پرمصرف اعمال می شود که این تنها کافی نمی باشد و باید قیمت ها واقعی شود.”
معاون وزیر نفت در توصیح بیشتر این مساله برای خبرنگاران می گوید: “قیمت گاز برای 2 دهک اول مصرف کننده 45 ریال، 5 دهک دوم 100 ریال و 3 دهک پرمصرف 770 ریال محاسبه خواهد شد اما شرکت ملی گاز تلاش می کند این میزان 770 ریال را به 300 تومان افزایش دهد که اندکی از قیمت واقعی گاز کمتر است.“
مدیر عامل شرکت ملی گاز ایران علاوه بر این در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه در حال حاضر 60 درصد سبد انرژی کشور از گاز تامین می شود، در توجیه مشکلات موجود در پیش آمدن بحران قطع و افت فشار گاز در استان های شمالی و غربی کشور می گوید: “بزرگترین نقص موجود در شرکت ملی گاز ایران نداشتن مخزن برای ذخیره سازی گاز است.” اما توضیح نمی دهد در صورتی که شرکت ملی گاز توان ذخیره سازی گاز تولیدی را ندارد پس تکلیف گاز تولیدی، جدا ازصادر کردن بخشی از آن، آنهم به شکل قرضی به ارمنستان، چه می شود، در حالی که ترکمنستان علت قطع صادرات پنج درصدی خود به ایران را افزایش قیمت و عدم پایبندی ایران به پرداخت صورت حساب های ماه های گذشته اعلام کرده و وزارت خارجه این کشور هم از لزوم تعمیرات خط لوله های گاز صحبت به میان آورده است. با این حال مدیر عامل شرکت گاز کشور اظهار امیدواری می کند که تا زمستان سال آینده، حداقل 2 مخزن گاز برای بهره برداری از گاز در فصل زمستان داشته باشیم.
مدیر عامل شرکت ملی گاز با اشاره به اینکه این شرکت امسال برای تامین پروژه های خود با کسر بودجه مواجه خواهد شد، در این خصوص چنین توضیح می دهد: “برای سال آینده 55 هزار میلیارد ریال اعتبار برای سرمایه گذاری در بخش گاز نیاز است که 14 هزار میلیارد ریال آن از منابع داخلی شرکت و مابقی به صورت وامهای داخلی و خارجی تامین می شود.“
وی در ادامه به بودجه در نظر گرفته شده از سوی مجلس نیز نظر می افکند و می گوید: “مجلس 500 میلیون دلار دیگر نیز در بودجه برای شرکت ملی گاز در نظر گرفته است اما اینها جوابگوی نیاز نیست و بهترین راهکار، تجدید نظر در قیمت گاز طبیعی است.“
در توضیحات این مقام مسئول دو نکته قابل تامل است؛ نخست اشاره به گرفتن وام های خارجی برای تامین اعتبارات لازم جهت به ثمر رسیدن پروژهای اجرائی، ان هم در حالی که بانک جهانی چند ماه قبل به علت اعمال تحریم های اقتصادی مصوب شورای امنیت سازمان ملل از دادن وام به ایران برای پروژهای عمرانی از جمله پروژه پارس جنوبی اعلام انصراف کرده است. دوم اینکه وی برای تامین اعتبارات شرکت ملی گاز ایران، به بازنگری در قیمت گاز طبیعی از 770 ریال به 300 تومان، تاکید و اصرار می ورزد، مساله ای که تصویب آن هنوز قطعیت قانونی نیافته است.
مساله دیگری که معاون وزیر نفت در نشست خبری خود توضیح داده است مربوط می شود به قطع صادرات پنج درصدی گاز ترکمنستان و علل آن. وی در این خصوص نیز چنین می گوید: “قبل از قطع گاز طرف ترکمنی مسئله افزایش نرخ را با هیاتی که از ایران برای مذاکره به این کشور سفر کرده بود مطرح و خواستار افزایش قیمت گاز بر مبنای قیمت صادرات گاز ترکمنستان به روسیه شده بود که قبل از پایان مذاکرات متاسفانه شیرهای گاز خود را به روی ایران بست و مسئله تعمیرات اضطراری را مطرح کرد.“
سید رضا کسائی زاده در توضیح علت عدم پرداخت بدهی های کشور به ترکمنستان نیز تغییر در پرداخت های ایران از دلار به یورو را عنوان می کند و می افزاید: “اقدام ترکمنستان در قطع گاز ایران خسارتهای سنگین مالی، جانی و حیثیتی به بار آورد که هم اکنون گروهی از ایران مسئول بررسی خسارتهای این مسئله شده است.“
وی در ادامه توضیح می دهد که موضع شرکت ملی گاز ایران در مقابل این اقدام ترکمنستان براساس اصول وضوابط مساله خواهد بود و غیر از قرداد فی مابین، هیچ مساله دیگری در این موضوع دخیل نخواهد بود.
این مقام مسئول در وزارت نفت در ارتباط با اقدامات دیگری که شرکت ملی گاز برای روبرو شدن با بحران گاز در دست اجرا دارد، می گوید: “تلاش می شود تعدادی از پروژه های این شرکت که قرار بود در سال 88 به بهره برداری برسد به دلیل مقابله با قطع گاز از سوی ترکمنستان در سال آینده قبل از زمستان 87 در مدار تولید قرار بگیرد.همچنین برای پروژه های ساخت ایستگاه تقویت فشار خط چهارم، تکمیل خط سراسری هشتم، تکمیل خط لوله قزوین رشت- آستارا و دو طرفه کردن دستگاه تقویت فشار نور به 6 میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز داریم.“
معاون وزیر نفت در بخش پایانی سخنان خود به پروژه 25 میلیارد دلاری شرکت ملی گاز که در دست اقدام است، اشاره و باز تاکید می کند که اگر در قیمت گاز تجدید نظر شود، شرکت ملی گاز بدون کمک دولت می تواند با پشت بستن به افزایش و واقعی کردن قیمت گاز آن را به اجرا درآورد.
به گفته وی در حال حاضر تولید گاز در کشور به 473 میلیون متر مکعب در روز رسیده، در حالیکه ظرفیت اسمی تولید 440 میلیون متر مکعب در روز است.
بحران سوخت در زمستان امسال با قطع صادرات گاز ترکمنستان، برودت هوا و افزایش مصرف روزانه گاز آغاز شد که هنوز در برخی استان ها زندگی عادی میلیون ها شهروند ایرانی را مختل کرده است. این وضعیت، زنگ خطر یک بحران فراگیر انرژی در داخل کشور را برای مسئولان و مقامات دولتی به صدا درآورد.