جان هیلپرین
دولت های غربی به دلیل کارنامه حقوق بشر ایران، موضع محکمی علیه این کشور گرفتند. این اقدام پس از نافرجام ماندن تلاش ایران و متحدان مسلمان آن کشور در شورای حقوق بشر سازمان ملل برای ممانعت از قرائت بیانیه این دولت ها صورت گرفته است.
ایالات متحده و نروژ، ایران را برای عمل به تعهدات خود مبنی بر بهبود اوضاع حقوق بشر در کشور تحت فشار قرار دادند و بیانیه ای را منتشر کردند که پشتیبانی تمامی 27 کشور اتحادیه اروپا و بیش از 20 کشور دنیا را به خود جلب کرد.
در این بیانیه که توسط بنت انجل هانسن سفیر نروژ در سازمان ملل قرائت شد، نسبت به “عدم بهبود وضعیت حقوق بشر در ایران” خصوصاً از زمان دستگیری های گسترده و سرکوب خونین مخالفان پس از انتخاب مجدد محمود احمدی نژاد در 22 خرداد سال گذشته، ابراز نگرانی شده است.
در این بیانیه، قصور ایران شامل “سرکوب خشونت آمیز مخالفان، بازداشت ها و اعدام ها بدون طی شدن روند قانونی، تبعیض شدید علیه زنان و اقلیت های قومی نظیر پیروان آئین بهایت و نیز محدودیت در آزادی بیان و انتخاب دین” است. 56 کشور، چیزی حدود کمتر از یک سوم تمامی اعضای سازمان ملل بر روی متن این بیانیه توافق کردند .
آنها گفتند: “ما نمی توانیم اجازه بدهیم نشست شورای حقوق بشر بدون اشاره به سالگرد وقوع حوادث یاد شده در ماه ژوئن به کار خود پایان دهد”.
حمید بعیدی نژاد سفیر ایران در شورا در تلاش نافرجام در جلسه صبح شورا برای بی اعتبار کردن این بیانیه، سخنان انجل هانسن را با وقفه روبرو کرد.
در همین حال، سازمان کنفرانس اسلامی نیز به نمایندگی از ایران به اعتراض دست زد. ضمیر اکرم سفیر پاکستان نیز در سخنرانی به نمایندگی از کنفرانس اسلامی با 56 عضو، اعلام کرد سخن گفتن درباره تنها یک کشور در مباحثاتی که قرار است بزرگداشت کنفرانس حقوق بشر وین در سال 1993 باشد، ناعادلانه است.
آژانس های خبری دولتی ایران روز سه شنبه در برابر بیانیه صادر شده از سوی کاترین اشتون رئیس شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا در خصوص کارنامه حقوق بشر ایران و “محیط ارعابی” که از زمان انتخابات به وجود آمده، شدیداً اعتراض کردند.
اشتون گفت اتحادیه اروپا معتقد است در حالیکه بسیاری از ایرانی ها ظرف یکسال گذشته به دست مقامات ایرانی متحمل “خشونت، زندان و سرکوب شده اند”، وضعیت حقوق بشر ایران “تا حد چشمگیری نابسامان” شده است.
به گزارش واحد مرکزی خبر جمهوری اسلامی، وزارت خارجه ایران به اسپانیا، رئیس دوره ای اتحادیه اروپا، اعلام کرده اظهارات خانم اشتون “با انگیزه سیاسی، اشتباه، غیر واقعی و غیرسازنده” بوده است.
گروه های حقوق بشر نیز شکایت می کنند ایران ظرف سال های اخیر به بازرسان سازمان ملل اجازه بازدید از آن کشور را نداده است و به الزامات خود تحت معاهدات بین المللی عمل نکرده است.
نماینده واشنگتن در شورای حقوق بشر ژنو گفت این بیانیه ابتکار دولت وی بوده و از پشتیبانی سایر کشورها برخوردار بوده است و پس از تصویب تحریم های جدید شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران بر سر برنامه هسته ای آن کشور، در هفته گذشته تهیه شده است.
ایلین پمبرلین سفیر ایالات متحده گفت: “این بیانیه در نهایت، خود یک پیروزی بوده است. این بیانیه موفقیت آمیز بوده است و به ما کمک کرده است و نشان داد کشورهای اینجا نسبت به تأثیر بیانیه بر گفتکوهای شورا دچار سرگشتگی نشدند.”
بیش از یک سال پیش بود که ایالات متحده به شورای 47 نفره شورای حقوق بشر سازمان ملل راه یافت. هدف از فعالیت این شورا، ارزیابی کارنامه حقوق بشر اعضای سازمان ملل است. کشورهای غیرعضو نیز می توانند در آن به ایراد سخنرانی بپردازند و بیانیه ها را امضا کنند.
دولت بوش عمدتاً به این دلیل که اعضای شورا بدون توجه به کوتاهی های خود، بر روی نحوه رفتار اسرائیل با فلسطینی ها متمرکز می شدند، از پیوستن به این نهاد خودداری کرده بود.
اما با انتخاب باراک اوباما به عنوان رئیس جمهور ایالات متحده، دولت جدید تصمیم گرفت ضمن همکاری با شورا، رویکرد آن را تغییر دهد.
ایران به عنوان بخشی از برنامه معمول در بازنگری کارنامه حقوق بشر خود، به پاسخگویی در برابر شورا پرداخت. دولت ایران 123 توصیه ای را که اخیراً از سوی کشورهای عضو پیشنهاد شده بود را پذیرفت، 45 درخواست دیگر را رد کرد و قرار است در مورد 20 توصیه دیگر تصمیم گیری کند.
محمد جواد لاریجانی رئیس هیأت نمایندگی ایران، انتقادات ایالات متحده درباره کارنامه دولت کشورش را رد کرد و گفت این انتقادات “عمدتاً ساختگی و غیر مستدل” هستند.
منبع: بوستون گلوب- 15 ژوئن
