بهزاد مهرانی
بالا یا پایین بودن نرخ تورم ونرخ بهره بانکی، عاقبت عضو دیگری از کابینه محمود احمدی نژاد را از قطار دولت پیاده کرد. طهماسب مظاهری رئیس بانک مرکزی جمهوری اسلامی هم، که از مدت ها قبل به عنوان مخالف برنامه های اقتصادی دولت شناخته شده بود،ابتدا به دنبال یک شایعه و سپس تکذیب شایعه برکنار شد.
شایعه برکناری مظاهری و یا استعفای او از مدت ها پیش بر سر زبان ها بود، اما هر بار به شکلی تکذیب می شد. مظاهری خود در خصوص استعفایش در آذرماه 86 به خبرنگار پارلمانی آفتاب گفته بود: “این خبر کذب است و یک شوخی رسانه ای بود”.
مظاهری در حالی از ”شوخی” بودن این ماجرا خبر می داد که از مدت ها پیش برخی سایت های خبری و به ویژه سایت های حامی دولت می نوشتند: در ادامه تغییرات کابینه، محمود احمدی نژاد قصد دارد طهماست مظاهری، ریئس بانک مرکزی را به دلیل گزارش هایی که درباره وضعیت اقتصادی کشور، نرخ تورم و مسائلی از این قبیل داده و مورد استفاده منتقدان قرار گرفته، برکنار کند و به همین منظور از وی خواسته است استعفا دهد.
این قصد روز یک شنبه عملی شد و سایت آفتاب خبر رفتن مظاهری را تایید کرد. مظاهری هم این بار به رسانه ها گفت: “اگر خبر است که درست است، خبر که غلط نمی شود، من هم شنیده ام.“
مظاهری در مورد اختلافات خود با احمدی نژاد پیش از این اعلام کرده بود که آنچه اتفاق افتاده بر خلاف توافق با احمدی نژاد بوده است. مظاهری امیدوار بود با تعلل در ابلاغ کاهش نرخ سود بانکی بتواند برای این اختلاف چاره ای بیاندیشد. مظاهری پس از اعلام کاهش نرخ سود بانکی در نامه ای به رئیس دولت از او خواسته بود درباره این تصمیم بیشتر فکر کند. از این نامه نگاری، نتیجه ای بدست آورد، هرچند ابلاغ این تصمیم به بانک ها برای اجرا به تاخیر افتاد.
حسین صمصامی،سرپرست وزارت اقتصاد هم با اعلام اینکه هیچ اصلاحی در این نرخ صورت نخواهد گرفت، در واقع پاسخ احمدی نژاد به مظاهری را داد: “نرخ سود بانکی براساس اعلام ریاست جمهوری 10% است و هیچ اصلاحی در مورد آن صورت نخواهد گرفت.”
اختلاف بر سربنگاه های زودبازده
از سوی دیگر در ماه های اخیر میان مظاهری و وزارت کار و امور اجتماعی هم برسر سیاست های اقتصادی، تنش هایی به وجود آمده بود. همین دو هفته قبل محمد جهرمی وزیر کار هم در نامه ای به محمود احمدی نژاد خواستار برکناری خود و مظاهری شد.وی برکناری خود و مظاهری را راه حل مشکلات موجود بر سر راه تولید و ایجاد اشتغال در ایران خواند. پیش از انتشار این نامه قرار بود سعیدلو، معاون رئیس جمهور با تشکیل جلسه ای اختلاف میان این دو عضو کابینه نهم بر سر ارائه تسهیلات بانکی بنگاه های زودبازده را برطرف کند؛ جلسه ای که هیچ گاه تشکیل نشد. وزارت کار و بانک مرکزی ماه ها است بر سر توقف ارائه تسهیلات بانکی به تولید گران و صاحبان بنگاه های زود بازده دچار اختلاف شده اند.
به دلیل سیاست مالی و هزینه ای بسیار باز دولت نهم و تلاش برای تسهیل پرداخت وام و تزریق پول به جامعه، بانک مرکزی از ابتدای کار دولت احمدی نژاد به مخالفت با دولت متهم بود. عدم هماهنگی میان سیاست های رئیس جمهور و بانک مرکزی موجب شد تا رئیس جمهور با عزل شیبانی (رئیس منصوب دولت خاتمی)، طهماست مظاهری را که سابقه وزارت دردولت محمد خاتمی را نیز داشت به ریاست این بانک منصوب کند. اما مظاهری هم که وی را اقتصاد دانی محافظه کار و معتقد به کم کردن دخالت و نقش دولت در فعالیت های اقتصادی می دانند، با سیاست های اقتصادی رئیس جمهور مخالفت و تلاش کرد با اتخاذ سیاست های کنترلی و انقباضی از افزایش نقدینگی بیشتر در جامعه جلوگیری کند. اختلافات احمدی نژاد و مظاهری تا آنجا گسترش یافت که در ابتدای سال جاری مظاهری به صورت علنی با تصمیم رئیس جمهور برای کاهش بیشتر نرخ تسهیلات بانکی مخالفت و تهدید کند که برای اجرای چنین دستوری، رئیس جمهور باید وی را عزل کند. دستوری که سرانجام داده شد؛ هر چند به گفته ناظران سیاسی و اقتصادی به دلیل ارتباط مستقیم مظاهری با رهبر جمهوری اسلامی، دیرتر انجام شد.
در حال حاضر سخن از جانشینی محمود بهمنی، مدیر کل فعلی بانک مرکزی، به جای مظاهری می رود. وی دارای لیسانس اقتصاد گرایش بانک داری، فوق لیسانس مدیریت بانک داری و دکترای مدیریت بازرگانی است. تالیفات وی، اعم از کتاب بانک داری داخلی؛ کتاب بانک داری، عقود اسلامی و اصول بانکداری است. وی پیش از تصدی دبیر کلی بانک مرکزی دارای پست هایی چون معاونت و ریاست اعتبارات کل بانک ملی، ریاست ادارات سرمایه گذاری، سازمان و روش های بانک، مدیر امور معاملات و تسهیلات و بررسی طرح ها بوده است.
اما بعد از قطعی شدن رفتن طهماست مظاهری از بانک مرکزی، پایگاه خبری یاری از قصد کاندیداتوری وی در انتخابات ریاست جمهوری دهم خبر داد. خبری که هنوز در جای دیگری به آن اشاره نشده است.
از کابینه احمدی نژاد تا کنون داوود دانش جعفری وزیر امور اقتصاد و دارایی، مصطفی پور محمدی وزیر کشور، محمد ناظمی اردکانی وزیر تعاون، علیرضا طهماسبی وزیر صنایع و معادن، محمود فرشیدی وزیر آموزش و پرورش، جمال کریمی راد وزیر دادگستری، کاظم وزیری هامانه وزیر نفت، پورکاظمی وزیر رفاه و تامین اجتماعی و محمد رحمتی وزیر راه و ترابری خداحافظی کرده اند.بعد از بازنشستگی رحمتی وزیر راه، مظاهری تنها بازمانده از دولت مردان کابینه خاتمی بود که از سوی محمود احمدی نژاد نیز به کار گرفته شد.