رابرت اف. ورث و نازیلا فتحی
درحالی که ایران برای راهپیمایی مراسمی مهم در روز سیزده آبان آماده می‌شود، رهبران جنبش مخالفان آخر هفته چالش جدیدی علیه دولت را مطرح کردند که می‌تواند صحنه‌ای برای آزمایش نیروی معترضان و پلیس باشد.
با اینکه رهبران مخالفان، میرحسین موسوی و محمد خاتمی آشکارا دعوت به اعتراضات خیابانی نکرده‌اند، بیانات آنها بصورت گسترده به عنوان اعلام حضور در روزی است که اهمیت نمادین قابل توجهی دارد.
مناسبت این روز سی‌امین سالگرد تسخیر سفارت آمریکا در تهران توسط دانشجویان تندرو در روز 4 نوامبر 1979 (13 آبان 1358) است. مراسم این روز هر ساله با راهپیمایی‌های ضدآمریکایی برگزار می‌شود.
هفته‌ها گروه‌های مخالفان از هواداران خود خواسته‌اند که این روز را تبدیل به اعتراض علیه انتخابات مناقشه‌آمیز ماه ژوئن و پی‌آمدهای خشونت‌بار آن کنند. مقامات به تکرار عهد کرده‌اند که با هر گونه اعتراض به شدت مقابله خواهند کرد.
روز چهارشنبه، رهبر ایران، آیت‌الله علی خامنه‌ای گفت، مورد سئوال قرار دادن انتخابات «بزرگترین جرم» است. او مستقیما به راهپیمایی 13 آبان اشاره نکرد اما بیانات او بصورت گسترده ای اینطور تفسیر شده است که دولت هیچ‌گونه چالشی را تحمل نمی‌کند. گفته می‌شود که آقای خامنه‌ای پس از اینکه راهپیمایی دولتی در ماه سپتامبر که به عنوان روز قدس شناخته می‌شود بطور وسیع توسط معترضان ضددولتی ربوده شد، متعجب و خشمگین شده است.
آقای موسوی در اولین بیانیه خود پس از مدت بیش از یک ماه روز شنبه از هواداران خود خواست به مخالفت با نتیجه انتخابات که او از آغاز آن را جعلی خوانده بود ادامه دهند. وی مانند همیشه خواست که از خشونت بپرهیزند و به مراسم 13 آبان به عنوان یادآوری این نکته که رهبران باید از خواست مردم پیروی کنند اشاره کرد. آقای موسوی که مهمترین چالشگر انتخاباتی محمود احمدی‌نژاد بود، هواداران خود را «مالکان واقعی کشور» خواند و افزود «دیر یا زود، به امید خدا زود، دشمنان مردم صحنه را ترک خواهند کرد.»
آقای خاتمی رئیس‌جمهور دو دوره سابق که به مخالفان پیوسته است سخنرانی مشابهی را روز شنبه ایراد کرد که طی آن بار دیگر نتیجه انتخابات را مورد سئوال قرار داد. او از هواداران مخالفان خواست به مبارزه خود ادامه دهند و گفت: «اگر مایی که به اساس نظام معتقد هستیم نتوانیم صحبت کنیم، کسانی که به آن اعتقادی ندارند شروع به عمل خواهند کرد.»
برای اولین بار از زمان تسخیر سفارت آمریکا در سال 58، دولت اعلام کرده است که تمام گروه‌ها از جمله هواداران دولتی باید برای راهپیمایی مجوز دریافت کنند. احمدرضا رادان معاون رئیس پلیس ایران روز یکشنبه هشدار تازه‌ای علیه هرگونه تظاهرات صادر کرد.
مقامات هشدارهای مشابهی را در ماه سپتامبر پیش از راهپیمایی روز قدس نیز صادر کرده بودند، اما فایده‌ای نداشت؛ صدها هزار معترض به خیابان‌ها ریختند.
از آن زمان تا کنون تظاهرات خیابانی مشخصی انجام نگرفته مگر اعتراضات کوچکتری در دانشگاه‌های ایران که هر هفته از زمان بازگشایی کلاس‌ها در اواخر سپتامبر صورت می‌گیرد.
مقامات ایران به جنبش مخالفان با ترکیبی ازخشونت و رحم واکنش نشان داده اند وبه دستگیری تعداد بیشتری از شخصیت‌های مخالف و آزاد کردن تعدادی از کسانی که قبلا زندانی بوده‌اند ادامه داده‌اند. روز شنبه خبرگزاری نیمه رسمی مهر گزارش داد که مرتضی الویری دستیار ارشد رهبر مخالفان، از زندان آزاد شده است.
هزاران شخصیت اصلاح‌طلب در طی ناآرامی‌های پس از انتخابات دستگیر شدند و بسیاری از آنها همچنان در زندان باقی مانده‌اند.
منبع: نیویورک تایمز، 1 نوامبر
