ایران در حال انجام اقداماتی برای بالابردن توانایی سرعت بخشیدن به غنی‌سازی اورانیوم است که می‌تواند اجرای توافق هسته‌ای را به تعویق بیاندازد، چراکه آمریکا و متحدانش با آن مخالف هستند.
علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران روز پنجشنبه گفت، کشورش در حال ساخت نسل جدیدی از سانتریفیوژها برای غنی‌سازی اورانیوم است اما پیش از تولید انبوه باید آزمایش‌های بیشتری روی آن انجام شود. اظهارات او با هدف مقابله با انتقادات تندروهای ایران انجام شده که نشان دهد برنامه هسته‌ای ایران به جلو حرکت می‌کند و توافق هسته ای آن‌را متوقف نکرده است.
اما دو مقام آشنا با فعالیت‌های هسته‌ای ایران گفتند که تهران با برداشت خود از بندی از توافق اولیه ژنو حتی فراتر رفته که، اگر نه از جانب تمام شش قدرت جهانی، اما بسیاری با آن مخالف هستند.
آن‌ها روز جمعه به آسوشیتد پرس گفتند که متخصصان فنی ایران هفته پیش به همتایان خود از شش قدرت بزرگ گفته‌اند ماشین‌های پیشرفته در یک دستگاه تحقیقاتی متعلق به سایت‌های غنی‌سازی ایران نصب شده است؛ آن‌ها تعداد آن را عنوان نکردند.
ایران می‌گوید بر اساس بند “تحقیقات و توسعه” درتوافق ژنو، حق این کار را دارد. آن‌ها به شرط ناشناس ماندن حرف زده‌اند، چون اجازه فاش کردن دیدارهای محرمانه را ندارند.
این مقامات می‌گویند، اقدام ایران مورد بحث آمریکا و نمایندگان دیگر شش قدرت بزرگ قرار گرفته است. آن‌ها می‌گویند افزودن به تعداد سانتریفیوژها مغایر توافق هسته‌ای ژنو است.
طبق توافق ژنو، ایران قبول کرد تعداد سانتنریفیوژهای غنی‌سازی اورانیوم را تا شش ماه اضافه نکند و تنها مدل‌هایی را تولید کند که در حال حاضر در حال کار هستند یا نصب شده‌اند. در همین حال، توافق اولیه به ایران اجازه می‌دهد تولید سانتریفیوژها را برای تحقیقات و توسعه ادامه دهد.
مقامات می‌گویند، این اختلاف منجر به این شد که هفته گذشته در ژنو تصمیم گرفتند مذاکرات به تعویق بیافتد.
جلسه برنامه‌ریزی شده در ژنو برای روز دوشنبه تنها یک روز بود. این نشان می‌دهد که طرفین نیازمند این بوده‌اند که به پایتخت‌های خود بازگردند و مشورت کنند.
این حوادث نشان از دشواری راه برای اجرای توافق هسته‌ای ایران دارد که طی آن هم ایران تعهداتی دارد و هم جامعه بین‌المللی قرار است تحریم‌ها را کاهش دهد.
این اختلافات می‌تواند توافق را، که انتظار می‌رفت از ماه ژانویه اجرایی شود، به تعویق بیندازد و تندروهای دو طرف را تقویت کند.
ایران در ژنو موافقت کرد غنی‌سازی اورانیوم را در حد ۵ درصد محدود و ذخیره اورانیوم ۲۰ درصدی خود را خنثی کند. اورانیوم غنی‌شده بسته به درجه‌اش می‌تواند هم برای سوخت راکتور مورد استفاده قرار بگیرد و در حد غلظت نود درصد برای ساخت سلاح هسته‌ای کاربرد دارد.
آسوشیتد پرس از ماری هارف، معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در مورد مسئله سانتریفیوژها پرسید و او گفت برنامه ژنو “خیلی روشن مشخص کرده که ایران چه کارهایی می‌تواند انجام دهد و چه کارهایی نمی‌تواند.”
به رغم مانورهای دیپلماتیک هسته‌ای، مشاور رهبر ایران روز جمعه خواستار مذاکره مستقیم با آمریکا جدا از مذاکرات با شش قدرت جهانی شد.
علی‌اکبر ولایتی به رسانه‌های ایران گفت، تهران از مذاکرات جداگانه با آمریکا و پنج قدرت دیگر سود می‌برد چون هر کشور منافع جداگانه‌ای “در مورد مسایل مختلف بین‌المللی” دارد.
منبع: واشنگتن‌پست - 27 دسامبر
