افزایش آلودگی هوا در روزهای اخیر، درگیری جناحهای سیاسی ایران بر سر بنزین را دوباره زنده کرده است.
خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران، در گزارشی اختصاصی بنزین وارداتی را موجب آلودگی هوای تهران معرفی کرده و نوشت: “ در حالی که رئیس سازمان محیط زیست از افزایش تعداد روزهای سالم در تهران بهعلت توقف استفاده از بنزین پتروشیمی (ریفرمیت) و استفاده از بنزین یورو۴ خبر میدهد، آغاز فصل سرد خلاف این گفته را تأیید میکند؛ چرا که دوباره شاهد بازگشت روزهای ناسالم به پایتخت هستیم و این بار افزایش آلایندگی هوا حکایتی دیگر دارد؛ حکایت بنزینهای وارداتی که اگرچه بهظاهر استاندارد یورو۴ را دارند اما برای افزایش اکتان آن از فلزات سنگینی مانند ام.ام.تی. استفاده میشود.” این خبرگزاری اضافه کرد: “جلیل سالاری؛ قائممقام سابق شرکت ملی پالایش و پخش گفته است: با توجه به اینکه بنزین تولید داخل فاقد ام.ام.تی. و فلزات سنگین است و همیشه بنزین داخلی تست خوردگی را پاس کرده است، مشخص میشود که بنزین بیکیفیت وارداتی در تهران توزیع میشود.”
روزنامه کیهان نیز با نتشار گزارشی تاکید کرد: “ معصومه ابتکار رئیس سازمان محیط زیست معتقد به این است که یکی از علل اصلی آلودگی هوای تهران، بنزین تولیدی پتروشیمیها بوده و با توقف آن، حال هوای تهران خوب میشود اما تولید داخلی آن نیز متوقف شد و همچنان حال هوای تهران، «بد» است!”
روزنامه وطنامروز، تریبون جبهه پایداری نیز در گزارشی با عنوان “سلام خانم ابتکار!” که تیتر نخست این روزنامه هم بود، نوشت: “مدیران سازمان محیطزیست پیش از این بارها درباره غیراستاندارد بودن بنزین تولید داخل و ارتباط مستقیم این موضوع با آلودگی هوا خبرهایی را مطرح کرده و توجه افکارعمومی را به این نکته جلب میکردند که با جایگزینی بنزین تولید داخل با بنزین خارجی معضل آلودگی هوا کاهش پیدا خواهد کرد، اما این روزها بدون توجه به تابلوهای سنجش آلودگی یا اخبار هشداردهندهای که یکی پس از دیگری درباره ناسالم بودن هوای پایتخت اعلام میشود هم میتوان با یک نگاه ساده به وضعیت تیرگی آسمان متوجه شد که کیفیت هوای تهران حال و روز خوشی ندارد!”
نویسنده این روزنامه اضافه کرده بود: “نزدیک به یک هفته است به دلیل خروج واحد آرافسیسی پالایشگاه اراک از مدار، تولید بنزین این واحد نصف شده است. […] خارج شدن این واحد تولیدی از مدار موجب شده است حدود 8 تا 9 میلیون لیتر از تولید بنزین با کیفیت این پالایشگاه کاسته شود و در واقع تولید بنزین در این پالایشگاه نصف شده است. با این شرایط یعنی کاهش تولید بنزین در این پالایشگاه و با توجه به اینکه بنزین شهر تهران به طور کامل از پالایشگاه اراک تامین میشد، مشخص نیست هماکنون بنزین مورد نیاز شهر تهران از چه طریقی تامین شود.”
پس از روی کار آمدن دولت روحانی، با توصیه سازمان حفاظت از محیط زیست، وزارت نفت تلاش کرد که تولید بنزین داخلی در پتروشیمی ها را متوقف کرده و بنزین یورو4 وارد کند. قرار بود که به مرور بنزینهای استاندارد وارداتی، جایگزین بنزین آلوده پتروشیمی شود. اما محافظهکاران تندرو در برابر این اقدام به شدت مخالفت کردند. گفته میشد مقاومت محافظهکاران در برابر این تغییرات به دلیل سود هنگفتی است که پالایشگاههای وابسته به قرارگاه خاتمالانبیا سپاه پاسداران در تولید بنزین برده است.
اواخر اردیبهشت ماه گذشته و با افزایش اختلاف در این زمینه، عباس کاظمی مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش در جواب این که “ اصل ماجرای مناقشه ادامه تولید بنزین در پتروشیمی ها را در چه میدانید؟” گفته بود: “اصل ماجر را نمی دانم. اما به واحدهای پتروشیمی، برای تولید بنزین (اکتان افزا) ۹۰ دلار بیشتر از رقمی که میتوانیم از خارج بنزین بخریم پول میدهیم. بصورت دلاری هم میدهیم.”
در آن زمان اخباری از امتناع وزارت نفت در تامین سوخت چهار پتروشیمی وابسته به سپاه پاسداران هم منتشر شده بود. در آن زمان خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران از قول محمدرضا رضایی، نماینده مجلس، به دیدار وزیر نفت با برخی نمایندگان مجلس اشاره کرده و نوشته بود: “این دیدار به منظور گفتوگو در مورد تامین سوخت پتروشیمیهای استان فارس (فیروزآباد، جهرم، داراب و فسا) انجام شد که وزیر از تامین سوخت این پتروشیمیها امتناع کرد. وزیر نفت در این دیدار عنوان کرد، با توجه به اینکه بخشی از سهام این مراکز پتروشیمی متعلق به قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا است من حاضر به تامین سوخت آنها نیستم.” گرچه چندی بعد سوخت این مراکز هم تامین شد، اما خبر اختلاف وزارت نفت و سپاه پاسداران پنهان نماند.
مهرماه گذشته باز هم ماجرای بنزین داخلی خبر ساز شد و روزنامه کیهان از قول سخنگوی دولت تیتر زده بود که بنزینهای داخلی آلوده نیست. گرچه خبر کیهان توسط سخنگوی دولت تکذیب شد اما بحث درباره بنزین آلوده به پایان نرسید. حتی برخی رسانههای محافظهکار واردات بنزین را نادیده گرفتن استعدادهای داخلی و برخلاف برنامه “اقتصاد مقاومتی” مورد نظر آیتالله خامنهای دانستند. برای نمونه، ارگان انصار حزبالله تهران نوشته بود: “واردات روزانه هشت تا ده میلیون لیتر بنزین از خارج کشور توقف تولید بنزین توسط پتروشیمیهای داخلی توسط وزارت نفت برخلاف خط مشی اقتصاد مقاومتی است.”
با اینهمه دولت حاضر به تغییر سیاست خود نشده و بیژن زنگنه، وزیر نفت اعلام کرد: “بنزین پتروشیمیها به دلیل آلایندگی باید از سبد سوخت کشور حذف میشد و ذینفعان بنزین پتروشیمی باید به این جنجالها پایان دهند.”
اکنون به نظر میرسد که ذینفعان بنزین تولید پتروشیمیها هم حاضر به عقبنشینی نشدهاند و هر بار به بهانهای جدید، اعتراض خود را بیان میکنند.