بر اساس اخبار سایت های داخلی در اجلاس روسای دانشگاه آزاد، علی‌اکبرهاشمی‌رفسنجانی از عبدالله جاسبی تقدیر کرد. جاسبی در این مراسم گفته بود: “هیچ‌چیز مرا بیشتر از این شاد نمی‌کند که این فرزند عزیز را پس از غصبی کوتاه‌مدت، در دستان مدیریتی ببینم که از باب توانمندی مکلفانه و از روی یقین این مجموعه را راهبری می‌کند.” در این مراسم رضا فرجی‌دانا، وزیر علوم دولت روحانی نیز حاضر شد و هدف از حضور خود را از بین رفتن هرگونه سوءتفاهم مبنی بر عدم همکاری و تفاهم وزارت علوم با دانشگاه آزاد عنوان کرد.
از طرفی هاشمی رفسنجانی در مراسم مزبور گفته بود: “هیچ کشوری از سانسور، فشار و تحمیل افکار به دانشجویان به جایی نمی‌رسد. اگر فضای دانشگاه بسته باشد به پیشرفت‌های بزرگ علمی نمی‌رسیم و هر کشوری به هر جایی رسیده از فضای آزاد رسیده است.” او سپس به تقدیر از جاسبی پرداخته و افزوده بود: “آقای جاسبی در دوران طولانی مسوولیت سخت ریاست دانشگاه به خوبی از عهده آن برآمدند، ولی در این اواخر با برخی حرکات ناموزون، ایشان را ناراحت کردند.”
27 شهریور ماه گذشته، در حالیکه حدود یک ماه از استقرار دولت جدید گذشته بود، فرهاد دانشجو رئیس تحمیلی دانشگاه آزاد برکنار شد. فرهاد دانشجو برادر کامران دانشجو، وزیر علوم دولت احمدی‌نژاد بود. در آن روز، جلسه فوق‌العاده هیات‌امنای دانشگاه آزاد به ریاست هاشمی رفسنجانی در مجمع تشخیص مصلحت نظام با حضور سیدحسن خمینی، محمدیان، توفیقی، قاضی‌زاده، ، فریدون عزیزی، یزدی صمدی، میرزاده و خود فرهاد دانشجو برگزار شد و رئیس دانشگاه آزاد عزل و میرزاده به عنوان جانشین وی انتخاب گردید. کیهان در گزارشی با عنوان “اول برکناری بعداً جلسه هیات امنا!” نوشته بود: “دستپاچگی برخی اعضای هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی برای برکناری رئیس این دانشگاه که در آخرین ساعات بعدازظهر دیروز صورت گرفته و اعلام شد، تردیدی باقی نگذاشت که خروج مدیریت دانشگاه آزاد با سرمایه ۲۵۰ هزار میلیارد تومانی از انحصار یک جریان قبیله‌ای تا چه اندازه برای آنان تلخ و ناگوار بوده است!”
از طرفی فرهاد دانشجو نیز در گفتگویی اختصاصی با روزنامه کیهان علت برکناری خود را چنین توصیف کرده بود: “بعضی‌ها دنبال انسان نمی‌گردند چون ممکن است مخالفت کند؛ حتی دنبال حیوان هم نمی‌گردند چون اگر راهش را سد کنند از راه دیگری عبور می‌کند؛ دنبال آدمی می‌گردند که هیچ باشد تا هر چه گفتند انجام شود.”
جنگ بر سر تصرف دانشگاه آزاد را محمود احمدی‌نژاد آغاز کرد. چنانچه کیهان نیز نوشته است، “سرمایه ۲۵۰ هزار میلیارد تومانی” چیزی نبود که هیچ طرفی بتواند از آن چشم‌پوشی کند. در سال ۱۳۸۵، یکسال پس از به قدرت رسیدن محمود احمدی‌نژاد، شورای انقلاب فرهنگی که با ریاست او اداره می‌شد، طرحی را تصویب کرد که بر اساس آن اعضای هیأت مؤسس و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تغییر می‌کرد. مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مورد اعتراض هیات موسس دانشگاه قرار گرفت اما پس از حدود پنج سال کشمکش، با حمایت آیت‌الله خامنه‌ای نتوانست کاری از پیش برد.
در شهریور سال ۱۳۸۸ و در حالی که بحران انتخابات همه چیز را تحت تاثیر قرار داده بود، هیات موسس دانشگاه آزاد با صدور بیانیه‌ای از وقف اموال این دانشگاه خبر داد. در آن بیانیه آمده بود که این وقف “پس از استیذان از مقام معظم رهبری و دریافت نظر موافق معظم له و با مشورت با حقوقدانان و صاحبنظران” انجام شده است. سه روز بعد سایت رسمی آیت‌الله خامنه‌ای از قول “یک مقام آگاه” در دفتر او اعلام کرد: “موافقتی از ناحیه رهبر معظم انقلاب اسلامی در خصوص وقف اموال دانشگاه آزاد اسلامی اعلام نشده است.”
بعدها و در بهمن ماه ۱۳۸۸، پس ازتاکید دوباره مسئولان دانشگاه آزاد بر فتوای خامنه‌ای درباره وقف این دانشگاه، مخبر دزفولی، سخنگوی شورای عالی انقلاب فرهنگی اعلام کرد: “مقام معظم رهبری در این زمینه نظر فقهی خود را ارائه کرده‌اند. ایشان فرموده‌اند درباره کم و کیف این موضوع نظری ندارند.” شاید این اولین بار بود که نظر فقهی آیت‌الله خامنه‌ای از “کم و کیف” موضوع مربوطه جدا شده بود و احتمالا این مساله با حوادث کشور نیز بی‌ارتباط نبود.
در تیرماه سال ۱۳۸۹، مجلس شورای اسلامی مصوبه شورای انقلاب فرهنگی در باره دانشگاه آزاد را لغو کرد. رئیس مجلس مخالف این مصوبه بود و دلیل آن را چنین بیان کرده بود: “ضابطه‌ای بین شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس است که رهبری آن را تعیین کرده‌اند. بر اساس این ضابطه، جایی که شورای عالی انقلاب فرهنگی وارد شده‌اند، ما [مجلس] نباید وارد شویم.” حتی یکی از نمایندگان مجلس اخطار قانون اساسی داده و گفته بود ورود مجلس به بحث اساسنامه دانشگاه آزاد مربوط به “یک امر ولایی و غیر مجاز” است. اما در نهایت این طرح تصویب شد. شورای نگهبان چند روز بعد مصوبه مزبور را رد کرد. آنان مصوبه را “متضمن ورود به صلاحیت شورای عالی انقلاب فرهنگی” دانسته و مغایر اصل ۱۱۰ قانون اساسی(مربوط به اختیارات رهبر) دانسته بودند.
تاکید بر وقف
چند ماه بعد و در روز یکم مهر ۱۳۸۹، هاشمی رفسنجانی بر وقف دوباره دانشگاه آزاد تاکید کرد و گفت: “بر اساس فتوای رهبر و چهار مجتهد که در هیات موسس حضور داریم تصمیم به وقف این دانشگاه گرفته‌ایم، صیغه آن نیز خوانده شد و قبض و اقباض نیز انجام شد که فکر نمی‌کنیم کسی بتواند آن را بر هم بزند.اگر کسی توانست این کار را انجام دهد، از خداوند قوی‌تر است و از او پس می‌گیرد.”
کنایه هاشمی‌رفسنجانی خشم آیت‌الله خامنه‌ای را برانگیخت. چند روز بعد روزنامه کیهان تیتر اول خود را از قول رهبر جمهوری اسلامی چنین انتخاب کرده بود: “وقف دانشگاه آزاد اسلامی شرعی و قانونی نیست.” این سخن در واقع پاسخی به کنایه هاشمی‌رفسنجانی بود.
کنایه هاشمی‌رفسنجانی، پاسخ صادق لاریجانی را هم به دنبال داشت. رئیس قوه قضائیه گفته بود: “من به این نتیجه رسیدم که وقف باطل است و این درست نبود که آیت الله هاشمی رفسنجانی در مجمعی عمومی در مورد این وقف چنین اظهار نظر کند.”
سخنان لاریجانی در حالی بود که حدود سه ماه پیش از آن و در تیرماه ۱۳۸۹، مصوبه شورای انقلاب فرهنگی را دارای اشکالاتی دانسته و گفته بود: “در حالی که احترام قانونی و شرعی برای مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی قائل هستم، اما اگر به هر دلیلی این شورا اشتباه کرد و به حیطه ای ورود کرد که حیطه قانونی او نیست و در نتیجه به کسی ظلم کرد، قوه قضاییه صلاحیت دارد که به این موضوع رسیدگی کند.”
او دانشگاه آزاد را “نهادعمومی غیردولتی” دانسته و تاکید کرده بود: “تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی، تصرف خاصی در املاک و مستغلات دانشگاه آزاد ایجاد می‌کند که این تصرف قابل شکایت در دادگاه است.”
در همان روزها شورای انقلاب فرهنگی طی مصوبه‌ای دیگر، اعضای “هیات موسس” دانشگاه آزاد را تغییر داد و میرحسین موسوی از هیات موسس کنار گذاشته شد. در آن زمان مشخص نبود که چگونه می‌توان هیات موسس را تغییر داد. هر چند بعد از آن هم موسوی چند بار در جلسه هیات موسس شرکت کرد و اعتراض محافظه‌کاران را برانگیخت. کیهان در یادداشتی در اینباره نوشته بود: “حضور مهندس موسوی در این جلسه نیز معنی‌دار تلقی می‌شود، چرا که وی به عنوان عامل مستقیم سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا، اسرائیل و انگلیس و ایفای نقش ستون پنجم دشمنان بیرونی و ده‌ها و صدها جنایت و خیانت، بایستی به محاکمه و مجازات کشیده شود و حال آن که از سوی آقای جاسبی و با حمایت آقای رفسنجانی به جلسه هیئت موسس دانشگاه آزاد دعوت شده است!! انتظار آن است که دستگاه قضایی مسئولیت قانونی و شرعی و ملی خود را در برخورد جدی با این خیانت آشکار، فراموش نکند.”
از اواسط سال ۱۳۸۹، دیگر مبارزه بر سر دانشگاه آزاد، از رویارویی هاشمی رفسنجانی و محمود احمدی‌نژاد به بخشی از جنگ قدرت هاشمی رفسنجانی و علی خامنه‌ای تبدیل شد. در دی‌ماه ۱۳۹۰، فائزه هاشمی محکوم به شش ماه حبس شد. دو ماه بعد نیز عبدالله جاسبی برکنار شد. در آن روزها هاشمی رفسنجانی انتخاب رئیس جدید دانشگاه آزاد را غیرقانونی دانسته بود. چند روز بعد هاشمی‌رفسنجانی از کاندیداتوری ریاست خبرگان کنار رفت و مهدوی‌کنی بر جای او نشست. چند ماه بعد و در مهر ماه ۱۳۹۱ نیز مهدی هاشمی همزمان با ورود به تهران دستگیر شد. به نظر می‌رسید که ستاره اقبال هاشمی‌رفسنجانی افول کرده است. ردصلاحیت او در انتخابات ریاست‌جمهوری آخرین ضربه آیت‌الله خامنه‌ای به او محسوب می‌شد.
اما برکناری فرهاد دانشجو از ریاست دانشگاه آزاد در شهریور ماه گذشته، پاسخ دوباره هاشمی در این جنگ تلقی شد و به این معنی بود که داستان هنوز به پایان نرسیده است. این ماجرا البته دو سویه است. چندی پیش روزنامه کیهان در خبری ویژه با عنوان “دفتر هیات امنای دانشگاه آزاد یا حیاط خلوت متهم فتنه؟!“، نوشت: “دانشگاه آزاد از مراکزی است که فتنه‌گران در گذشته در پوشش آن به برخی اقدامات ضدقانونی نظیر پولشویی و راه‌اندازی سایت و رسانه‌های مختلط جهت دروغ‌پراکنی علیه نظام استفاده کرده‌اند.”
