گمراه‌ کردن رسانه‌ها

زینب اسماعیلی
زینب اسماعیلی

هرروز در روزنامه‌ای که پیش‌رویتان است، خبرها، ‌گزارش‌ها و مطالب متنوعی می‌خوانید اما پشت انتشار هر مطلبی، اتفاقی نهفته است و برخی از این اتفاقات موجب دردسرهای بزرگی در روزنامه می‌شود. یکی از این دردسرها، خبر سفر غیرمنتظره وزیرخارجه عمان به تهران بود که ماجرای عدم‌اطلاع‌رسانی وزارت‌خارجه و نوع برخوردشان در جریان تایید خبر، بسیار سوال‌برانگیز بود. عصر روز یکشنبه خبرگزاری دانشجویان ایران، “ایسنا” خبری از شبکه “المیادین” منتشر کرد که می‌گفت وزیر خارجه عمان در سفری غیرمنتظره به تهران می‌آید. از آنجا که خبرگزاری‌ رسمی کشور (ایرنا) این خبر را منتشر نکرده‌بود، به‌دنبال تایید یا تکذیب خبر سفر وزیر خارجه عمان به تهران بودیم که با برخوردی عجیب از طرف یکی از مسوولان اداره دیپلماسی رسانه‌ای وزارت‌خارجه روبه‌رو شدیم. مقام مربوطه با تاکید بر اینکه نهاد وزارت‌خارجه؛ یگانه منبع ارایه چنین خبرهایی است، اعلام کرد که چون خبر سفر “بن‌علوی” به تهران توسط این نهاد اعلام نشده، پس این خبر، واقعی نیست. این در حالی بود که ساعتی بعد و شامگاه یکشنبه مطلع شدیم دیدارهای وزیر خارجه عمان با رییس‌جمهوری و وزیر خارجه در تهران انجام شده‌ و یوسف‌بن‌علوی تهران را ترک کرده است.

اگر آن نهاد مربوطه در جریان خبر واقعی نبوده، رخدادی به‌شدت سوال‌برانگیز است، زیرا یکی از مهم‌ترین وظایف اداره دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت‌خارجه، پاسخ به سوالات خبرنگاران است. اگر مطلع بودند و به دلایل متعددی صلاح نمی‌دانستند که خبر منتشر شود، هیچ ‌قاعده‌ اطلاع‌رسانی و اخلاقی به آنها حق نمی‌دهد که خبرنگار و رسانه‌‌اش را در مورد خبری که براساس ارزش‌های خبری به‌درستی مهم فرض کرده‌اند، گمراه کنند و به نوعی پاسخ او را بدهند که از اساس خبر را غلط بپندارند. از یک‌سال‌واندی گذشته و با آمدن دولت جدید بر سر کار، تصور اصحاب رسانه این بود که در حوزه اطلاع‌رسانی تغییراتی صورت می‌گیرد اما این تصور در برهه‌های زیادی مغشوش شد. در یک‌سال گذشته رسانه‌ها بیشترین همراهی را با دولت و به‌ویژه وزارت‌خارجه برای پوشش مذاکرات هسته‌ای داشته‌اند. اگرچه بخش دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت‌خارجه با انتخاب خانم افخم به سخنگویی و ریاست این بخش، تغییراتی در ارتباط با خبرنگاران داشت اما با این حال هنوز مشکلاتی از این دست، خبرنگاران را آزار می‌دهد؛ همان‌طور که بارها موضوع منفعلانه عمل کردن وزارت‌خارجه در ارتباط با رسانه‌ها با توجه به تحرکی که در یک‌سال گذشته در روابط بین‌الملل شکل گرفته، به این نهاد گوشزد شده است. در این شرایط روزنامه “شرق” که به‌‌دنبال رعایت اصول حرفه‌ای روزنامه‌نگاری است و تلاش دارد تا در حوزه‌های مختلف، اخبار صحیح را منتشر کند، (آن هم در حوزه حساسی مانند دیپلماسی) در این مورد با برخورد غیرحرفه‌ای این نهاد مواجه شد؛ اتفاقی که با توجه به بدنه کارشناسی این نهاد، غیرقابل هضم است. 

حال سوال این است که اگر قرار بود خبر حضور وزیر خارجه عمان که عنوان می‌شود غیر‌رسمی بوده، منتشر نشود، به چه علت خبرگزاری جمهوری‌اسلامی و خبرگزاری فارس در فاصله ساعت ۹ تا ۱۰ شب، آن‌را منتشر کردند؟ چرا مقام‌مسوول اداره دیپلماسی رسانه‌ای وزارت‌خارجه که به‌درستی نهادشان را مسوول اطلاع‌رسانی این‌گونه اخبار معرفی ‌می‌کرد برخلاف واقع با خبرنگار “شرق” و سوالش برخورد کرد؟ علاوه بر آنکه برای اطلاع یافتن در مورد این خبر، از چندعضو اداره رسانه‌های نهاد ریاست‌جمهوری هم تایید یا تکذیب خبر را پیگیری کردیم که آن‌دو مسوول از این ماجرا اظهار بی‌اطلاعی کردند. بی‌شک در صورت عدم‌اطلاع، اظهار بی‌اطلاعی به مراتب قابل دفاع‌تر از ارایه اطلاعات غلط و گمراه‌کردن خبرنگار است.

منبع: شرق، ۲۸ ابان