به دنبال تمدید توافق ژنو میان ایران و گروه ۱+۸ عباس عراق‌چی گفت که نخستین قسط از دارایی‌های بلوکه شده ایران به مبلغ ۵۰۰ میلیون دلار آزاد شد و در اختیار ایران گرفت.
طبق توافق میان ایران و اعضای گروه ۱+۵ برای تمدید زمان توافق ژنو، قرار شد که بخش دیگری از درآمدهای نفتی بلوکه شده ایران به مبلغ ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار، آزاد شود.
عراق‌چی، معاون امورحقوقی و بین‌المللی وزارت خارجه ایران، اضافه کرده که برای واریز این مبلغ به حساب بانک مرکزی ایران، هماهنگی‌های لازم بین دو طرف انجام شده است.
در مقابل دست‌یابی ایران به بخشی از درآمدهای نفتی بلوکه شده به دلیل تحریم‌های بین‌المللی، جمهوری‌اسلامی متعهد شده که اورانیوم غنی سازی شده ۲۰ درصدی‌اش را از بین ببرد. قرار است ۲۵ کیلوگرم از اورانیوم ۲۰ درصدی باقی‌مانده ایران تا پایان ۴ ماه آینده به سوخت تبدیل شود.
دولت آمریکا پیش از این اعلام کرده بود که ایران متعهد شده همه ذخایر اورانیوم غنی‌شده درصد پایین، یعنی دو درصد و پایین‌تر، که برآورد می‌شود حجم آن دست‌کم به سه تن می‌رسد را به اورانیوم طبیعی برگرداند.
پیش تر و در پی توافق ژنو، قرار شده بود که ۴میلیارد و ۲۰۰ میلیون از دارایی‌های بلوکه شده ایران آزاد شود. بانک مرکزی نیز اعلام کرده بود که با توجه به واریز این مبلغ، دولت قادر است آن را در زمینه‌هایی که مایل است، هزینه کند. اتفاقی که همان زمان رخ داد، گرچه باعث به وجود آمدن حرف و حدیث‌هایی در داخل شد.
بحث واریز پول به حساب ایران تاکنون بارها با انتقاد و سوال‌های برخی نمایندگان اصول‌گرای مجلس روبه‌رو شده است.
مهدی دوات‌گری، از اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس، چند ماه پیش گفته بود که با وجود واریز بیش از یک و نیم میلیارد دلار برای جمهوری‌اسلامی، بانک مرکزی امکان برداشت این پول را ندارد. به ادعای دوات‌گری “در راستای توافقنامه ژنو تاکنون ۱.۵ میلیارد دلار از طرف کشورهای کره‌جنوبی و ژاپن به حساب‌های بانک مرکزی در سوئیس و عمان واریز شده است، اما با کمال تأسف بر اساس اخبار موثق امکان برداشت توسط بانک مرکزی تاکنون فراهم نشده است”.
پیش از این وب‌سایت رجانیوز، نزدیک به جبهه پایداری، هم نوشته بود که “بی تدبیری صورت گرفته از سوی برخی مسئولین ایرانی و عدم مشورت و هماهنگی با بانک مرکزی و کارشناسان تحریم باعث شده تا علی رغم گذشت بیش از ۲ ماه از اجرای توافقنامه هنوز اولین قسط ۵۵۰ میلیون یورویی نیز آزاد نشود”.
این ادعا اما با تکذیب مسئولان دولت روحانی مواجه شد. محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت، در این مورد گفته بود: “اعتراض‌ها درباره عدم وصول طلب ایران از غرب ناشی از کم اطلاعی است، پول را که با چمدان به ما نمی‌دهند”.
ولی‌الله سیف، رییس‌کل بانک مرکزی هم درباره این مبلغ گفته بود: “اصولا حساب ارزی به حساب بانک های داخلی واریز نمی شود و این پول در حساب ارزی ایران در بانک مرکزی سوئیس است. ایران هر زمان که بخواهد می تواند برای خرید کالاهایی که اشاره شد، از این پول برداشت کند”.
وی اضافه کرده بود که “شرط آزادسازی ۴.۲ میلیارد دلار از ۱۰۰ میلیارد پول بلوکه شده ایران توسط غرب” آن است که ایران “پول‌های آزاد شده را صرف خرید کالاهایی نماید که پیش از آن به تایید۱+۵ رسیده باشد”.
این مساله مورد تایید وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه آمریکاهم قرار گرفت. وی گفته بود که مسوولان دولتی جمهوری‌اسلامی به آمریکا تعهد داده‌اند که “ایران پول های آزاد شده را صرف خرید کالاهای اساسی کند”.
این مساله پس از اعلام ماه گذشته مسوولان جمهوری‌اسلامی مبنی بر پرداخت شهریه دانشجویان ایرانی در خارج از کشور از محل این پول‌ها، بار دیگر در مرکز توجه‌ها قرار گرفت؛مساله‌ای که موجب شد عبدالکریم رجبی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، بگوید:“در این هفته میزان وصول درآمدهای نفتی بلوکه شده ایران که قرار است طبق توافق ژنو به کشور بازگردد را مورد بررسی قرار می‌دهیم. ما در کمیسیون اقتصادی مجلس منتظر ارائه گزارش رسمی دولت در مورد وصول درآمدهای نفتی به داخل کشور هستیم، اما جلسه‌‌ای را نیز به این منظور در هفته جاری در این کمیسیون داریم تا این موضوع را بیشتر مورد بررسی قرار دهیم”.
پیش از این احمد توکلی، نماینده مجلس، نیز به دولت تذکر داده بود که چرا برای خرید کالاهای اساسی، ایران مجبور است از برخی شرکت‌های آمریکایی خرید کند؛ مساله‌ای که البته توسط دولت تکذیب شد.
