علی اکبر دارینی
یکی از رهبران مخالف ایران اعلام کرد اسناد دیپلماتیک آمریکا که توسط ویکی لیکس افشا شده، نشان می دهد سیاست های افراطی باعث شده ایران در میان کشورهای همسایه حتی “یک دوست” هم نداشته باشد. اظهارات وی یک چالش مستقیم دربرابر موضع رسمی تهران مبنی بر سم پاشی واشنگتن در روابط منطقه ای ایران است.
ادعای میر حسین موسوی نشان ازمشکلات تصمیمات اتخاذ شده از سوی تشکیلات حاکم بر ایران دارد، آن هم در حالی که مطابق اسناد ویکی لیکس، برخی رهبران عربی از جمله ملک عبدالله پادشاه قدرتمند عربستان سعودی خواستار استفاده آمریکا از گزینه نظامی برای توقف برنامه هسته ای تهران شده اند.
ایران ادعا می کند انتشار این اسناد دسیسه واشنگتن برای آسیب رسانی به وجهه ایران و احتمالاً تلاشی برای جلب حمایت از حمله نظامی به این کشور است. این موضعی است که مقامات ایران با شدت بسیار در رسانه های دولتی دنبال کرده اند و در عین حال به ساکت کردن سایر دیدگاه ها مشغول بوده اند.
اما رهبران کشورهای حوزه خلیج فارس که متحد ایالات متحده هستند، تلاشی برای تکذیب اظهارات منتشر شده در اسناد ویکی لیکس نکرده اند. در اجلاس برگزار شده در ابوظبی در هفته گذشته، آشکارا به ایران هشدار داده شد که در امور این کشورها دخالت نکند و در عین حال استفاده از “زور و یا تهدید به استفاده از زور” رد شد.
به دلیل روابط تجاری نزدیک موجود، اتخاذ موضع سخت تر از سوی کشورهای حوزه خلیج فارس سبب نابسامانی بیشتر اقتصادی ایران خواهد شد و در عین حال، موضع تهران مبنی بر آنکه تنها غرب خواستار رفع نگرانی از برنامه هسته ای ایران است تضعیف می شود.
موسوی در مطلبی که در وب سایتش قرار داده شده، گفت اسناد منتشر شده در ویکی لیکس “آشکارا موقعیت آسیب پذیر ایران در منطقه را به نمایش می گذارد.”
وی موضع محمود احمدی نژاد رقیب تندروی خود را در سوق دادن ایران به سوی انزوای بین المللی بیشتر مسؤول این وضع می داند.
موسوی که پس از شکست از محمود احمدی نژاد در انتخابات بحث انگیز سال گذشته، ادعای وقوع تقلب گسترده در آن انتخابات را مطرح کرد، گفت: “با چنین سیسات هایی ما عملاً حتی یک متحد هم در میان همسایگان نداریم.”
ایران در ابتدا مکالمات منتشر شده وزارتخارجه آمریکا را “شیطنت”هایی خواند که برای آسیب رساندن به روابط تهران با جهان عرب تنظیم شده و مطالعه آنها اسباب “اتلاف وقت” است.
در عین حال، ایران نمی توانست ساکت بنشیند زیرا عمق نگرانی اعراب سبب اختصاص عناوین خبر بسیاری از خبرگزاری های سراسر دنیا به این مسأله و از جمله درخواست ملک عبدالله از آمریکا برای حمله به ایران و قطع «سر این مار» شد.
منوچهر متکی وزیر خارجه ایران در نشست امنیتی بحرین گفت کشورش هرگز تهدیدی برای همسایگان ایران نیست. در همین حال، مقامات ایران به روزنامه های این کشور فشار وارد کرده اند تا از موضع رسمی کشور در قبال اسناد منتشر شده در ویکی لیکس تبعیت کنند.
مسعود جزایری معاون رئیس ستاد مشترک ایران گفت انتشار این اسناد، تدارکی برای “اقدام خصمانه ایالات متحده” علیه ایران در آینده ای نزدیک است.
خبرگزاری نیمه دولتی فارس به نقل از جزایری در اوائل هفته جاری نوشت: “آنچه در پی گزارش های ویکی لیکس رخ می دهد، بر اساس یک فرمول است و ما شاهد انجام اقدامات خصمانه تر ایالات متحده علیه کشورهای هدف و از جمله ایران خواهیم بود.”
برخلاف احمدی نژاد، جزایری گفت گوشه ای از اسناد که دیگر از نظر اطلاعاتی طبقه بندی شده محسوب نمی شوند، می توانند “اخبار حقیقی” باشند.
فواد ایزدی، استاد برجسته مطالعات آمریکا روز شنبه از دولت ایران خواست در واکنش عجولانه خود در قبال افشای اسناد تجدید نظر کند و از اعمال فشار بر رسانه هایی که به انتشار و تجزیه و تجلیل این اسناد مشغولندن، دست بردارد.
فارس به نقل از ایزدی نوشت: “دستگاه دیپلماسی ما نباید عجول باشد و این اسناد را رد کند، آن هم درحالیکه تنها هزار قطعه از اسناد منتشر شده است.”
ایزدی که ریاست گروه مطالعات آمریکای شمالی در دانشگاه تهران را برعهده دارد، ادعای ایران مبنی بر دست داشتن آمریکا در افشای اسناد را رد کرد و گفت ضرر واشنگتن بیش از سودی بوده که از این ماجرا برده است.
فارس به نقل از وی نوشت: “بیشترین تخریب وجهه در مورد آمریکا رخ داده است. کشوری که نتواند از اسرار دیپلماتیک خود مراقبت کند، قابل اعتماد نخواهد بود.”
منبع: بوستون گلوب- 12 دسامبر
