بر روی نقشه، پایگاه نظامی قطیبه با ساختمانی نظیر یک قصر در خاک ایران واقع شده است. اما جنگ، زمان و صحرای شن روان، مرزها را نامشخص کرده و فعلاً نیروهای مرزی عراق از این پایگاه دفاع می کنند.
نیروهای مرزی در دو طرف این خط نامشخص و گنگ حضور دارند. عراق در حال ساخت چهار پایگاه مرزی در استان واسط است؛ استانی که 186 کیلومتر مرز مشترک با ایران دارد. ایران نیز در حال افزایش پایگاه های مرزی است و داربست های متعلق به ساختمان های نیمه تمام آن از داخل خاک عراق قابل مشاهده است.
تشدید تنش ها نتیجه وضعیت بی ثبات عراق است. دولت این کشور وضعیتی متزلزل دارد و نیروهای آمریکایی نیز در آستانه ترک خاک این کشور هستند. نگرانی عراق از دست اندازی ایران در این دوره بی ثبات، خصوصاً متعاقب دو بار ورود ایران به محدوده آن کشور در ظرف کمتر از یک سال، در حال افزایش است.
ژنرال سامی وهاب که بر ورودی مرز بندر رباطیه، بزرگترین گذرگاه مرزی پیاده میان ایران و عراق، نظارت دارد می گوید: “این منطقه شبیه یک جنگل است؛ ضعیف تر توسط قوی تر خورده می شود.”
سامی گفت: “دولت عراق مرتب در حال ضعیف شدن است و به سطحی خواهد رسید که می توانید آن را کشوری ضعیف بخوانید. در آنصورت احتمال ورود ایران وجود خواهد داشت. ما تجهیزات لازم برای مقابله نداریم. جت های جنگنده برای نبرد نداریم. برای همین است که مردم ترسیده اند.”
دولت های شیعه در هر دو پایتخت بغداد و تهران از سال 2003 و بدنبال سقوط صدام حسین برای عادی نمودن روابط خود تلاش کرده اند و امکان سفر زائران ایرانی به اماکن مذهبی کربلا و نجف فراهم شده است.
اما حتی اگر ایران تمایلی به هجوم همه جانبه نداشته باشد، دست اندازی های گاه و بیگاه را ابزاری برای نشان دادن برتری خود در منطقه و یادآوری این نکته به عراق می بیند که وقتی آمریکایی ها بروند، ایران همچنان اینجا خواهد بود.
ایالات متحده نیز به نوبه خود ایران را یک تهدید جدی می داند که از زمان آغاز جنگ تحت رهبری آمریکا در سال 2003، به تشدید تلاش ها برای تأمین مالی، آموزش وپناه دادن به ستیزه جویان مشغول بوده است. یک مقام ارشد امنیتی در واشنگتن که نخواست نامش فاش شود نسبت به تأمین قطعات تولید بمب و سایر تسلیحات برای اشخاص، گروه های تروریستی و جنایتکاران توسط ایران، آن هم با انگیزه به نمایش گذاشتن چهره ای بی ثبات از عراق، ابراز نگرانی کرد.
یک تحلیلگر سیاسی در دانشگاه آزاد تهران گفت عراق در زمان صدام حسین از خود چهره رهبر جهان عرب را به نمایش گذاشته بود و این رویکرد به ایجاد تنش با ایران منجر شد. اما اگر دولت عراق ضعیف باقی بماند، ایران رویه تهاجمی در پیش نخواهد گرفت.
احمد بخشایش در مصاحبه ای گفت: “ایران همین حالا هم نفوذ گسترده ای در عراق دارد. بنابراین به هیچ رویکرد تهاجمی در مرزهایش نیاز ندارد.”
با این حال، عراق تا حد چشمگیری نسبت به تمامیت ارضی خود حالت دفاعی گرفته و به اعتقاد بسیاری از مقامات، ایران سعی می کند از همسایه ضعیف خود سوء استفاده کند.
ژنرال رائد اواد در پایگاه مرزی سعد در شمال استان واسط چنین اعتقاد دارد: “ایران مایل به اشغال اراضی است. آنها می خواهند به گسترش کشورشان در خاورمیانه ادامه دهند.”
دو مورد قبلی دست اندازی ایران به خاک عراق، خصوصاً اشغال منطقه غنی از نفت در جنوب استان میسان، سبب شد عراق برای یادگیری نحوه رفع این تهاجم و یا پیشگیری از وقوع مجدد چنین اتفاقاتی دست به دامن ایالات متحده شود.
نیروهای ایرانی در اولین مورد به اشغال چند روزه چاه شماره 4 میدان نفتی الفکه دست زدند و سپس بدون بروز درگیری و یا هرگونه مقاومتی از سوی بغداد آنجا را ترک کردند. این میدان در 320 کیلومتری جنوب بغداد واقع شده و یکی از بزرگترین میادین عراق محسوب می شود که بخشی از آن در اراضی مورد مناقشه دو کشور واقع شده است.
سرهنگ کریس کندی از ارتش آمریکا گفت پلیس مرزی عراق در قطیبه به موشک انداز، تسلیحات خودکار و سایر تجهیزات مجهز شده تا از خود در برابر دست اندازی مشابه دفاع کند.
کندی گفت: “آنها عملاً فکر می کنند ممکن است این اتفاق بیفتد. بنابراین از دید آنها، این یک تهدید جدی است.”
دومین دست اندازی در ماه مه و با هجوم نیروهای ایرانی به روستای کردنشین شمال عراق و کشته شدن یک دختر 14 ساله محلی در هنگام تعقیب یک گروه شورشی کرد همراه بود. تهران این گروه را تروریستی خوانده است. اراضی مورد اختلاف دو طرف شامل کوهستان ها نیز می شود و ایران شروع به احداث ساختمان ها و راهسازی در منطقه کرده است. این مسأله سبب نگرانی دولت خودگردان کرد شده اما توجه بغداد را چندان برنیانگیخته است.
قاچاق تقریباً همه چیز، از عسل و تنباکو گرفته تا تسلیحات، خصوصاً در آبراهه های جنوب عراق که امکان تشخیص مرز دو کشور بسیار مشکل است، امری رایج است.
ژنرال بابکر شوکت زیباری فرمانده ارتش عراق می گوید کشورش نمی تواند تا پیش از سال 2020 از عهده دفاع کامل از خود برآید. وی بر لزوم ادامه حضور نیروهای آمریکایی پس از ضرب الاجل فعلی خروج کامل آمریکا از عراق در سال 2011 تأکید کرد.
ایالات متحده به عنوان بخشی از بسته تسلیحاتی 13 میلیارد دلاری که برای دفاع مستقل نیروهای امنیتی عراق از تمامیت ارضی خود تنظیم شده، در حال فروش تانک و جنگنده های اف- 16 به این کشور است.
هنوز مشخص نیست عراقی ها چه وقت این جنگنده ها را تحویل خواهد گرفت. 140 تانک های ام- 1 که ورود آنها به کشور از ماه گذشته آغاز شده است، در فاصله دست کم یک ساعته تا مرز ایران مستقر می شوند.
ایالت متحده تلاش کرده تا عراق را متقاعد کند که در صورت وقوع یک دست اندازی دیگر از سوی ایران، استفاده از دیپلماسی به جای آتش گلوله را در دستور کار قرار دهد. اما در امتداد مرزهای پوشیده شده از میادین مین و تجهیزات به جا مانده از جنگ طولانی دو کشور، سوء ظن و تردید همچنان باقی است.
ستوان یکم حسن فیصل می گوید: “آنها ممکن است از مرز رد شوند زیرا کشور قوی هستند. ایران نمی خواهد عراق یک کشور قدرتمند باشد.”
منبع: فاکس نیوز- 26 سپتامبر
