یک روز پس از اینکه گروه مسلح جندالله، مسئولیت گروگانگیری روز پنجشنبه مسیر ایرانشهر- چابهار را به عهده گرفت، فرمانده انتظامی سیستان و بلوچستان با رد این ادعا، خبر از آزادی افراد ربوده شده توسط رزمندگان قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه، آنهم “طی عملیات پیچیده اطلاعاتی و کمین موفق” داد. همزمان انجمن فعالان حقوق بشر بلوچستان، طی بیانیه ای اعلام کرد سه شهروند بلوچ در معرض خطر اعدام قرار دارند.
این در حالیست که به اعتقاد فعالان بلوچ، خشونت در جامعه بلوچستان به امری عادی تبدیل شده است. رحیم بندوئی، فعال سیاسی و کارشناس مسائل بلوچستان در مصاحبه با “روز” با اشاره به سیاستهای تبعیض آمیز جمهوری اسلامی در بلوچستان، می گوید: “جمهوری اسلامی فرهنگ گروگانگیری را در بلوچستان نهادینه کرده است. آنها با بازداشت هر شهروند بلوچ در مقابل می خواهند بستگان آن فرد که در جندالله یا دیگر گروه ها عضویت دارند خودشان را تحویل دهند.”
تناقض گویی ها
معاون امنیتی استاندار سیستان و بلوچستان دیروز اعلام کرد “نیروهای امنیتی و انتظامی پس از دو روز درگیری با اشرار موفق به آزاد سازی گروگان ها” شدند. به گفته این مقام امنیتی یکی از گروگانها کشته و دو نفر دیگرمجروح شده اند. اما فرمانده نیروی زمینی سپاه به کشته و مجروح شدگان اشاره ای نکرده و گفته است “تمامی گروگان‌های تحت اسارت اشرار در سیستان و بلوچستان توسط سپاه آزاد شدند”.
به گزارش رسانههای دولتی، روز پنج شنبه افراد ناشناس شش نفر از نیروهای نظامی و اداری را در جاده چابهار به زاهدان در استان سیستان و بلوچستان به گروگان گرفتند. جلال سیاح، معاون امنیتی و انتظامی استانداری سیستان و بلوچستان، روز جمعه به خبرگزاری ایسنا گفته بود: “این حادثه روز پنجشنبه (۲۵ شهریور) در مسیر چابهار به زاهدان و در نزدیکی شهرستان سرباز اتفاق افتاده است و سارقان مسلح جلوی یک دستگاه اتوبوس را گرفته و پنج سرباز و یک کارمند بانک را گروگان گرفتند.”
اما اینک فرمانده انتظامی سیستان و بلوچستان می گوید: “نیروهای امنیتی و انتظامی گروگان‌های محور چابهار ـ زاهدان را پس از دو روز درگیری با اشرار آزاد کردند.” این مقام نظامی در مصاحبه با خبرگزاری فارس، آزاد سازی گروگانها را هم اینگونه توصیف کرده است: “با وقوع این حادثه تمام عوامل انتظامی و قرارگاه قدس سپاه در منطقه به حالت آماده‌باش در آمدند. نیروهای انتظامی با شناسایی محورهای احتمالی تردد اشرار برای خروج از کشور، آنان را در کمین خود گرفتار کردند. با کمین نیروهای امنیتی اشرار در دام ماموران گرفتار شدند و گروگانها آزاد شدند.”
به گفتهی فرمانده انتظامی سیستان و بلوچستان در این درگیری یکی از گروگانها کشته، دو نفر مجروح و سه نفر دیگر آزاد شدند. اعلام این خبر درحالی است که پیشترعلی عبداللهی، معاون امنیتی و انتظامی وزارت کشور،از آزادی دو تن از این گروگان ها خبر داده بود. او روز شنبه در یک نشست خبری گفته بود: “با انجام عملیاتی از سوی سپاه پاسداران شب گذشته دو نفر از این گروگانها، که سربازان نیروی هوایی بودند، آزاد شدند.”
تناقض گویی مقامات نظامی و امنیتی در خصوص آزادی گروگانها با گفتههای سردار محمد پاکپور، فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران ادامه یافت. او دیروز در مصاحبه باخبرگزاری فارس اظهار داشت: “رزمندگان قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه طی عملیات پیچیده اطلاعاتی و کمین موفق، شش گروگانی که به دست اشرار و گروهکی تروریستی در محور چابهار ـ زاهدان ربوده شده بودند آزاد کردند.”
گروه جندالله مسئولیت این گروگانگیری را به عهده گرفته بود؛سایت “جنبش مقاومت مردمی ایران” که خود را ارگان اطلاع رسانی گروه جندالله معرفی کرده، پیش از این اعلام کرده بودکه “جندالله 6 تن از افسران بلند پایه نظامی و اطلاعاتی نیروی هوایی پایگاه شکاری کنارک را دستگیر کرده است.”
“جنبش مقاومت مردمی ایران”، ضمن اعلام اینکه افراد دستگیر شده را به پایگاههای خود در کوهستانهای بلوچستان منتقل کرده، هشدار داده بود اگر اعضایش آزاد نشوند، افراد به گروگان گرفته شده در “یک دادگاه صحرایی” محاکمه و تیرباران خواهند شد.
اما جلال سیاح، معاون امنیتی و انتظامی استانداری سیستان و بلوچستان، روز جمعه بدون آنکه به گروه جندالله اشاره کند، گروگانگیرها را “سارقان مسلح” خواند که به قصد “اخاذی” اقدام به این کار کرده اند.
از سوی دیگر علی عبداللهی، معاون امنیتی و انتظامی وزارت کشور با “اشرار” خواندن گروگانگیرها و تاکید بر اینکه عملیات گروگانگیری “قطعا کار افراد گروه جندالله و ریگی نبوده است” گفته بود: “گروهی که دست به این گروگانگیری زده‌اند اشراری هستند که با گروگانگیری به دنبال اخاذی و معامله هستند و احتمالا قول معامله این افراد را به گروه جندالله داده‌اند تا با تحویل این گروگانها به جندالله از این فرصت استفاده کنند.”
محمد پاکپور، فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران هم روز گذشته گروگانگیر ها را “چندین سارق مسلح” معرفی کرد که “ظاهرا از بقایای گروهک تروریستی و جنایتکار موسوم به ریگی” بوده اند.
رحیم بندوئی، فعال سیاسی و کارشناس مسائل سیستان و بلوچستان اما نظر دیگری دارد، او به روز می گوید: “جمهوری اسلامی ابتدا اعلام کرد که این افراد سارق هستند، در صورتی که هدف یک فرد سارق به سرقت بردن اجناس و کالاهایی است که ارزش مالی دارند، نه افراد و اشخاص.”
این فعال بلوچ تاکید می کند: “از آنجایی که آنها اقدام به سرقت اشیاء سرنشینان اتوبوس نکرده و به طور مشخص افرادی را دستچین کرده اند، به نظرم بعید به نظر می آید که آنها جزو اشرار بوده باشند. به نظرم ادعای جندالله می تواند به واقعیت نزدیک تر باشد، البته جمهوری اسلامی نمی خواهد به طور مشخص اعلام کند که جندالله این کار را انجام داده، چون به ادعای آنها جندالله یک گروه نابود شده است و دیگر توانایی انجام عملیات نظامی را در بلوچستان ندارد.”
آقای بندوئی با اشاره به اینکه “هویت گروگانگیرها اهمیت چندانی ندارد” می افزاید: “نکته اصلی در این قضیه وجود خشونت در جامعه بلوچستان است که متاسفانه باید بگویم به علت سیاست خشونت گرایی و گروگانگیری جمهوری اسلامی و تداوم سیاست مبتنی بر تبعیض، دراین جامعه نهادینه شده است.”
او تاکید می کند: “جمهوری اسلامی خود فرهنگ گروگانگیری را در بلوچستان نهادینه کرده است. آنها با بازداشت هر شهروند بلوچ در مقابل می خواهند بستگان آن فرد که در جندالله یا دیگر گروه ها عضویت دارند خودشان را تحویل دهند.”
خطر اعدام برای سه جوان بلوچ
همزمان با مطرح شدن موضوع گروگانگیری در سیستان و بلوچستان، برخی از رسانههای خبری و منابع حقوق بشری، خبر از خطر اعدام سه جوان بلوچ داده اند.
بنا بر گزارش روز پنج شنبه “انجمن فعالان حقوق بشر بلوچستان”، سه شهروند بلوچ به اسامی ناصر شه بخش فرزند زمان خان، لعل محمد شه بخش فرزند کریم و خالد شه بخش فرزند یوسف به خاطر داشتن نسبت فامیلی با “حاج خدابخش شه بخش” رهبر یک سازمان مسلح مخالف رژیم حدود شش ماه قبل دستگیر شده اند و اکنون با خطر اعدام مواجه هستند.
بنا به این اطلاعیه، خانواده ناصر شه بخش بعد از تلاشهای فراوان اخیرا موفق به ملاقات وی شده ووضعیت فرزند خود را بسیار وخیم اعلام کرده اند.هنگام ملاقات مشاهده شده که ناصر بدلیل شکنجه و نگهداری در مکان نامناسب دچار اختلالات شدید تنفسی شده است.
این منبع خبری تاکید کرده: “مادر ناصربهمراه خانواده های دو دستگیر شده دیگر نگران آن هستند که فرزندانشان به سرنوشت یکی از بستگانشان (شیرمحمد شه بخش) که همزمان با این سه نفردستگیر شدو زیر شکنجه در بازداشتگاه اطلاعات زاهدان جان داد، دچار شوند.”
رحیم بندوئی، فعال سیاسی و کارشناس مسائل سیستان و بلوچستان با تائید این خبر به روز می گوید: “مساله اعدام در بلوچستان موضوع تازه ای نیست، حتی قبل از ظهور گروه جندالله هم شهروندان بلوچ تحت عناوین مختلف که بارزترین آن عنوان اشرار بوده اعدام شده اند، اما تشدید موج تازه اعدام ها را می توان واکنشی به فعالیتهای جندالله و دیگر گروه های مسلح تلقی کرد.”
این فعال سیاسی بلوچ در ادامه با اشاره به سوابق برخورد با فعالان سیاسی و مدنی در سیستان و بلوچستان و ممانعت جمهوری اسلامی از نهادینه شدن فعالیتهای مدنی در جامعه بلوچستان، می گوید: “آنها در هر صورت در بلوچستان اجازه فعالیت مدنی به شهروندان نمی دهند، نمونه بارز آن آقای یعقوب مهرنهاد است که بدون ارتکاب هیچ جرم مشخصی و به صرف داشتن فعالیتهای مدنی وحقوق بشری از طریق اعدام از سر راه برداشته شد. در واقع وجود فعالیت های مدنی در جامعه بلوچستان در راستای اهداف گردانندگان نظام نیست، چون دست آنها را در سرکوب های بیشتر کوتاه می کند.”
