یاسمین منطقی
در حالی که نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل صدور قطعنامه چهارم شورای امنیت سازمان ملل علیه فعالیت های هسته ای تهران را “فاقد هرگونه مبنای حقوقی و منطقی” دانسته، علی لاریجانی رییس مجلس هشتم همزمانی صدور قطعنامه با سفر احمدی نژاد به نیویورک را مورد تاکید قرار داده و از غیرمنتظره بودن اقدام شورای امنیت سخن گفته است.
قطعنامه 1835 شورای امنیت سازمان ملل، چهارمین قطعنامه علیه فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی، عصر روز شنبه به وقت نیویورک به تصویب 15 عضو شورای امنیت سازمان ملل رسید. در این قطعنامه از جمهوری اسلامی خواسته شده تا ضمن پذیرش و اجرای سه قطعنامه قبلی شورای امنیت سازمان ملل در خصوص پرونده هسته ای، “به طور کامل و بدون معطلی به تعهدات خود عمل کند و در خواست شورای حکام سازمان انرژی اتمی را اجرا کند.“
اگرچه قطعنامه چهارم شورای امنیت سازمان ملل تحریم های جدیدی را علیه ایران در نظر نگرفته، اما مفاد سه قطعنامه قبلی را مورد تاکید قرار داده که شامل تحریم هایی در مورد نهادها و اشخاص دخیل در فعایت های هسته ای و موشکی جمهوری اسلامی بوده اند.
طی دو هفته اخیر بارها مقامات و تحلیل گران دولتی با اشاره به اختلافات روسیه و امریکا در مورد گرجستان، ادعا کرده بودند روسیه تمایلی به همکاری با غرب جهت صدور قطعنامه جدید علیه ایران ندارد.
واکنش جمهوری اسلامی
نمایندگی دایم جمهوری اسلامی در سازمان ملل، ساعتی پس از تصویب قطعنامه شورای امنیت، با انتشار بیانیه ای رسمی اعلام کرد: “ایران بدون توجه به اقدامات شورای امنیت از جمله اقدام غیر قانونی امروز این شورا، در پیگیری و اعمال حقوق مسلم خود در جهت استفاده صلح آمیز از تکنولوژی هسته‌ای مصمم بوده و می باشد.“
در این بیانیه، نمایندگی جمهوری اسلامی همچنین اقدام شورای امنیت سازمان ملل در تصویب قطعنامه 1835 را ”حرکتی عجولانه” و “غیر قابل توجیه” توصیف کرده و آن را “ دخالت شورای امنیت در رابطه با برنامه هسته ای صلح آمیز جمهوری اسلامی ایران” نامیده است.
در واکنش رسمی جمهوری اسلامی، همچنین اقدامات شورای امنیت سازمان ملل در خصوص پرونده هسته ای چمهوری اسلامی “غیر منصفانه و سیاسی” و “کاملا فاقد هرگونه مبنای حقوقی و منطقی” عنوان شده است.
سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی و مسئول مذاکرات هسته ای، در آستانه تصویب قطعنامه جدید آن را “بیانیه ای چند خطی” توصیف کرده بود.
غافلگیری تهران
علی لاریجانی رئیس مجلس هشتم و مسئول قبلی مذاکرات هسته ای، در واکنش به قطعنامه چهارم علیه جمهوری اسلامی روز یکشنبه گفت که “رفتار آژانس بین‌المللی اتمی و گروه 1 + 5 در پیگیری قطعنامه‌ی بی‌منطق دیگری علیه ایران آن را عاملی در جهت کاهش نقش مذاکرات تا حد نوعی بازی‌گری سبک‌سرانه است.” وی تاکید کرد”شاید نیاز باشد درباره‌ی ادامه این تفنن سیاسی آنان تصمیم دیگری گرفته شود.“
لاریجانی با اشاره ای تلویحی به به همزمانی صدور قطعنامه با تحولات مرتبط با سفر احمدی نژاد به نیویورک تاکید کرد: “عمل سیاسی صدور قطعنامه مقارن حضور رییس جمهور در نیویورک، جایی برای اطمینان بخشی و اعتماد سازی باقی نمی گذارد”. وی در اشاره ای دیگر به غیرمنتظره بودن صدور قطعنامه و خاطرجمعی مسوولان ایرانی به عدم صدور قطعنامه ای جدید علیه تهران اظهار داشت: “همه بحث‌ها در چند هفته‌ی اخیر با مسوولان ایرانی حول و حوش تنظیم زمان‌بندی جدید برای مذاکرات بعدی بوده است که یک باره حرکت نمایشی پیگیری قطعنامه از جانب 1 + 5 مطرح شد.”
لاریجانی پنج شنبه گذشته سیاست خارجی دولت احمدی نژاد را مورد انتقاد قرار داده و گفته بود: “با سخنرانی و گفت و گوهای تریبونی نمی شود مسائل را حل کرد. دیپلماسی باید فعال باشد.“
وی که خود دو سال در دولت احمدی نژاد مسئول تیم مذاکرات هسته ای بود، و یک سال پیش به شکل غیر منتظره ای برکنار شد، به خبرگزاری ایرنا در خصوص شیوه مطلوب مدیریت پرونده هسته ای گفته بود:“این کار بیش از آنکه دیپلماسی عمومی و حرف های رسانه ای بطلبد، نیازمند کار فنی در پشت صحنه و دیپلماسی حرفه ای است.“
در اظهار نظری دیگر، حمید رضا حاج بابایی عضو هیات رئیسه مجلس روز گذشته به خبرگزاری مهر گفت: ”تصویب شتابزده قطعنامه چهارم با سفراحمدی نژاد به نیویورک بی ارتباط نیست.” وی افزود: “سفر رئیس جمهور به نیویورک یک سفر رسانه ای و پر تاثیر و چند وجهی بود و به همین خاطر غربی ها علاقه مند بودند که این سفر را تحت الشعاع قرار دهند.” وی همچنین موضع روسیه در تصویب قطعنامه چهارم را “غیر قابل قبول” توصیف کرد.
حشمت الله فلاحت پیشه یکی از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در واکنش به تصویب قطعنامه چهارم گفت: “قطعنامه چهارم حاصل جمع نگاه روسیه و امریکا در قبال ایران بود.“
به گفته فلاحت پیشه: “در جریان صدور قطعنامه اخیر علیه ایران، امریکایی ها می خواستند زنجیره قطعنامه ها علیه ایران همچنان ادامه داشته باشد و روسها در مقابل می خواستند محتوای قطعنامه ها سنگین تر نشود و تحریم ها از آنچه که هست، شدیدتر نشود.” او در عین حال تاکید کرد”صدور قطعنامه جدید بیش از آنکه مختص موضوع ایران باشد، ناظر به رفع مشکل و اختلاف بین قدرتهای بزرگ و اعضای 1+5 بود.”
زلمای خلیل زاد سفیر امریکا در سازمان ملل، ساعتی پس از تصویب قطعنامه چهارم علیه فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی، با اشاره به تصویب این قطعنامه توسط “همه” 15 عضو شورای امنیت سازمان ملل گفت: ”این نشان می دهد که جامعه بین المللی بر سر این موضوع اتحاد دارد و جمهوری اسلامی ایران نیز باید همکاری کند.“
همچنین، وزیر خارجه آلمان ، فرانک والتر اشتاین مایر دیروز از تصویب قطعنامه چهارم شورای امنیت سازمان ملل استقبال کرد و تصریح کرد: “ تصویب این قطعنامه نشانه ادامه اتحاد جامعه جهانی است، و جمهوری اسلامی باید سرانجام به ماجراجویی هسته ای خود پایان دهد.“
وزارت خارجه فرانسه هم با انتشار بیانیه ای از جمهوری اسلامی خواست راه مذاکره را انتخاب کند و برنامه هسته ای خود را شفاف کند. در این بیانیه تاکید شده در صورتی که جمهوری اسلامی به تعهدات مورد تاکید در قطعنامه شورای امنیت عمل نکند، فرانسه و متحدان آن در خصوص اعمال تحریم های بیشتر و افزایش فشار بر جمهوری اسلامی مصمم خواهند بود.