ایران برای مذاکرات دوباره با آمریکا و دیگر قدرتهای جهانی بر سر مسئله هستهای خود ابراز تمایل کرده است. در همین حال دست بازرسان سازمان ملل را که خواستار تحقیق در مورد آزمایش سلاحهای هستهای هستند خالی گذاشته است.
متخصصان میگویند، بازی دوگانه ایران محاسبات واشنگتن و متحدانش را پیچیده کرده است، اما در عین حال تصویری نیز از استراتژی تهران در مواجهه با فشار تحریمهای اقتصادی غرب به دست میدهد.
رهبران ایران تنها راه کاهش فشار اقتصادی را توافق بالقوه با شش قدرت جهانی قلمداد میکنند.
سوزان مالونی، کارشناس امور ایران در موسسه بروکینگز در واشنگتن میگوید: “تهران، هرگونه همکاری با آژانس هستهای را یک توافق بالقوه در مذاکرات میداند. ایرانیها امتیاز میخواهند و آژانس هم نمیتواند آن را ارائه کند.”
ایران پیشنهاد داده تا حدود یک ماه دیگر مذاکرات دوباره شروع شود. اما در عین اینکه مشتاق است با قدرتهای جهانی گفتگو کند، هنوز مشخص نیست قصد امتیازدهی دارد یا خیر.
سه دور مذاکرات پیشین هنوز برای غرب نتیجهای نداشته و ایران غنیسازی اورانیوم را متوقف نکرده است.
برای ایرانیها تنها حالتی که مذاکرات میتواند نتیجه دهد این است که برای دو طرف سودمند باشد: کاهش تحریمهای غرب در مقابل مختصر کردن غنیسازی اورانیوم. تا به حال آمریکا و متحدانش رفتاری مبتنی بر علاقه به این توافق از خود نشان ندادهاند. در عوض تحریمها را سختتر و ایران را منزویتر کردهاند.
به نظر میرسد نمایندگان ایران میخواهند با ادامه مذاکرات کانال ارتباطی با واشنگتن را باز نگه دارند. احتمالا دولت اوباما هم به این رویکرد علاقه دارد. منتقدان، از جمله نخستوزیر اسرائیل، میگویند ایران فقط میخواهد وقت تلف کند.
مهرزاد بروجردی استاد دانشگاه سیراکیوز که امور ایران را دنبال میکند گفت: “رهبران ایران استراتژی چانهزنی را دنبال میکنند. آنها نمیخواهند گیر آژانس هستهای بیفتند و تنها راه رسیدن به هدف خود را که کاهش تحریمهاست، مذاکره با قدرتهای بزرگ میدانند.”
واشنگتن از اینکه باز هم آژانس نتوانسته ایران را متقاعد به بازرسی از پادگان نظامی پارچین کند ناخشنود است.
آژانس دوبار از پارچین بازدید کرده که آخرین باردر سال 2005 بوده است. اما بعد از آن به تصاویر ماهوارهای و اطلاعات جدید واصله از واشنگتن، اسرائیل و کشورهای عضو آژانس دسترسی یافته است. ایران میگوید باید اطمینان حاصل کند که اگر آژانس از پارچین دیدن کند و چیزی پیدا نکرد، این پرونده برای همیشه بسته شود.
گفته میشود که قرار است مذاکرات 12 فوریه در تهران دنبال شود.
علی اصغر سلطانیه نماینده ایران در آژانس هستهای، موضع ایران را تکرار کرد و گفت ایران هرگز غنیسازی اورانیوم را به طور کامل قطع نخواهد کرد.
مالونی تحلیلگر موسسه بروکینگز میگوید، هر توافقی باید تندروهای ایران را، که عمیقا نسبت به جامعه بینالملل بدبین و نسبت به توانایی ایران در تحمل دشواری مطمئن هستند، راضی کند.
مخالفان احمدینژاد میخواهند هرگونه مذاکره جدی با غرب را به بعد از انتخابات سال آینده موکول کنند و نگذارند این دولت در ماههای آخر امتیاز بگیرد. از طرف دیگر فراکسیون تندرو هم نمیخواهد پیش از انتخابات به غرب امتیاز عمدهای بدهد.
منبع: واشنگتن پست - 19 ژانویه