ایران و فناوری ساخت سلاح اتمی

نویسنده

‏ دیوید سانگر

آژانس بین المللی انرژی اتمی روز جمعه برای اولین بار مدرکی را ارائه داد که کاملا ً نشان می دهد ایران فناوری ‏ساخت سلاح اتمی را آزمایش کرده است، اما به گفته آژانس، مقامات ایران این اسناد را “بی پایه و اساس و جعلی” ‏خوانده اند.‏

این موضوع در گزارش 11 صفحه ای آژانس درباره طبیعت گوناگون فعالیت های هسته ای ایران عنوان شده است و ‏تأیید می کند که ایران استقرار نسل جدیدی از ماشین آلات غنی سازی اورانیوم را آغاز کرده است. در این گزارش ‏تنظیم شده توسط محمد البرادعی مدیرکل آژانس اتمی آمده است، مقامات ایران بالاخره پاسخ تعدادی از سؤال های حل ‏نشده درباره فعالیت های هسته ای خود را آغاز کرده اند.‏

اما به گفته مقامات آژانس، ایران از بررسی اسنادی که مبنای اتهامات آمریکا در خصوص تلاش ایران برای ساخت ‏سلاح اتمی است، امتناع کرده است. بخش اعظم این اسناد مربوط به اطلاعات کامپیوتر لپ تاپی است که چهار سال قبل ‏توسط یک متخصص ایرانی از کشور خارج شد و به دست سازمان های اطلاعاتی آمریکا و آلمان افتاد. ‏

بر اساس ارزیابی سازمان ملی اطلاعات آمریکا (نای)، که ظاهرا ً در واکنش به افزایش فشارهای بین المللی بر ایران ‏منتشر شد، ایران در اواخر سال 2003 فعالیت طرح تسلیحاتی خود را به حال تعلیق آورده، اما معلوم نیست که این ‏فعالیت را مجددا ً از سرگرفته است یا خیر. ‏

گزارش نای، تلاش های دولت بوش را برای افزایش فشار بر ایران تضعیف کرده است. بوش از اوایل تابستان سال ‏گذشته تلاش کرده شورای امنیت سازمان ملل را متقاعد کند تحریم های ایران را افزایش دهد و سومین قطعنامه ای را ‏که باعث اعمال فشارهای بیشتر اقتصادی بر ایران خواهد شد، به تصویب برساند. ‏

اما اکنون با وجود تردیدهایی که درباره ساخت سلاح اتمی توسط ایران وجود دارند، روسیه و چین – که روابط عمیق ‏تجاری و نفتی با ایران دارند- پا پس کشیده اند و تنها با تحریم های بسیار ضعیف که تازه باید برای رأی گیری و تأیید ‏در شورای امنیت مطرح گردند، موافقند. ‏

مبنای این تحریم ها فعالیت مشکوک تسلیحاتی ایران نیست، بلکه ممانعت دائم ایران از توقف غنی سازی اورانیوم است. ‏گزارش جدید آژانس اتمی تأیید می کند که ایران استقرار نسل جدیدی از سانتریفیوژها را آغاز کرده که می توانند ‏سوخت نیروگاه های هسته ای و یا تسلیحات اتمی را هر چه کارآمدتر تولید کنند.‏

نیکولاس برنز معاون وزیر امور خارجه آمریکا در همین راستا خاطر نشان کرده است:” در صورتی که این قطعنامه ‏به تصویب نرسد، اعتبار شورای امنیت به شدت زیر سؤال خواهد رفت. شورای امنیت اکنون باید تحریم های جدید را ‏تصویب کند.” این در حالی است که برنز ظرف یک هفته پست خود را ترک خواهد کرد و این موضوع در میان ‏اعضای دولت بوش روشن شده است که ایرانیان قادر بوده اند به مراتب سریعتر از اعمال تحریم های جدید توسط دولت ‏بوش، سانتریفیوژ بسازند. ‏

از زمان انتشار گزارش نای، متحدان آمریکا نظریه های متعددی درباره “دسیسه” های داخلی که منجر به انتشار این ‏ارزیابی شده ارائه داده اند. از جمله اینکه تحلیلگران اطلاعاتی آمریکا بواسطه این گزارش به بوش اجازه نداده اند اقدام ‏نظامی بر علیه سایت های هسته ای ایران را اتخاذ کند. ‏

اما مسئولان گزارش نای منکر این قبیل اهداف شده اند. مایکل مک کانل مدیر سازمان اطلاعات آمریکا در کنگره ‏نسبت به نحوه ارائه این ارزیابی ابراز تأسف کرده و گفته است، این گزارش نتوانسته بر این نکته تأکید کند که ایران در ‏حال فعالیت بر روی دشوارترین بخش پروژه ساخت بمب یعنی تولید سوخت بوده است. ‏

با توجه به تصمیم گیری هایی که جانشین بوش ناگزیر به اتخاذ خواهد بود، قرار است دو دیپلمات برجسته بازنشسته ‏آمریکا، ویلیام لوئرز و تامس پیکرینگ، به همراه یک عضو محقق مؤسسه فناوری ماساچوست، جیم والش، هفته آینده ‏در مقاله ای که در نشریه نیویورک ریویو منتشر خواهد شد، به آمریکا تأیید کنند که از گزارش نای بعنوان دلیلی برای ‏آغاز مذاکرات بی قید و شرط با ایران استفاده کند و در نهایت تأسیسات بین المللی تولید سوخت را در داخل خاک ایران ‏احداث نماید.‏

اما نیکولاس برنز مجددا ً این طرح را رد و خاطر نشان کرده، دولت آمریکا سال هاست که استدلال می آورد در ‏صورتی که چنین تأسیساتی در ایران دایر شود، دانشمندان ایرانی هنر دشوار غنی سازی اورانیوم را فرا خواهند گرفت ‏و در نهایت از این دانش در پروژه مخفیانه ساخت بمب استفاده خواهند کرد. ‏

منبع: نیویورک تایمز، 23 فوریه 2008‏