معمولا سیاستهای آمریکا در قبال ایران و برنامه هستهای این کشور، با توجه به نگرانیها اسرائیل شکل می گیرد؛ افکار عمومی اعراب و مسلمانان در نظر گرفته نمیشود، خصوصا همسایگان عرب و غیرعرب ایران. همه میدانند که دولتهای عرب با جمهوری اسلامی مشکل دارند، اما مردمانشان چطور؟
ما در ده سال گذشته مشغول نظرسنجی از افکار عمومی در مورد ایران و سیاستهایش بودهایم. این تحقیق از 20 هزار نفردر 17 کشور عرب و سه کشور غیر عرب (ترکیه، آذربایجان و پاکستان) انجام شده است. این نظرسنجی مواردی از قبیل: نظرات در مورد ایران، مردم آن، فرهنگ و برنامه هستهای این کشور را در برمیگیرد.
تحقیقات اخیر ما در مقایسه با دادههای قدیم تغییر جالب توجهی را در مورد دیدگاه مردم عرب و مسلمان نشان میدهد. مثلا، وقتی در سال 2006 درباره این موضوعات پرسیدیم میزان علاقه به ایران در حداکثر میزان خود و حدود 85 درصد بود. اما شش سال بعد ورق برگشته است و این مقدار به 25 درصد کاهش یافته است.
نظرسنجیهای ما در سالهای 2011 و 2012 نشان میدهد که علاقه زیاد به ایران در آن زمان نیز به خاطر خود این کشور نبوده است، بلکه بیشتر واکنشی بود به رفتار اسرائیل و سیاستهای آمریکا در لبنان، فلسطین و عراق، با این فرض که ایران و متحدانش به شکلی استوار در مقابل ماشین غرب ایستادهاند. چیزی که در سال 2012 تغییر کرده این است که آمریکا حضور خود را در منطقه کمتر کرده و ایران نیز نقش تفرقهانگیزی در عراق، بحرین، لبنان و سوریه ایفا میکند.
مسئله نگرانکننده این است که جداییهای فرقهای در کشورهای متعددی در منطقه بالا گرفته است. سنیها عموما با ایران و سیاستهای منطقهایش مخالف هستند و شیعیان از این کشور حمایت میکنند. اما هر دو این گروهها توافق دارند که ایران به این تفرقه دامن میزند.
شش سال پیش مردم کشورهای منطقه به نگرانیهای دولتهایشان در مورد سیاستهای ایران توجه نمیکردند. اکنون بیشتر عربها و مسلمانان نظری منفی نسبت به ایران دارند و با جاهطلبیهای منطقهای این کشور مخالف هستند.
نظرات آنها در مورد برنامه هستهای ایران نیز به همین صورت است. شش سال پیش که به ایران به عنوان جبهه مقاومت در برابر غرب نگاه میشد، برنامههستهای این کشور نیز مورد حمایت مردم این کشورها بود. نظرسنجیهای ما نشان میدهد که آنها حرف ایران در مورد صلحآمیز بودن برنامه خود را باور داشتند. چه صلحآمیز و چه نظامی، بیشتر مردم کشورهای منطقه با اعمال تحریمها و حمله نظامی علیه ایران مخالف بودند. اما در نظرسنجیهای اخیر هیچ حمایتی از این برنامه وجود ندارد و اکثرا اعتقاد دارند که ایران قصد ساخت سلاح هستهای دارد. همدلی با ایران جای خود را به حمایت از تحریمها برای توقف برنامههای هستهای داده است.
مخالفت با گزینه نظامی هنوز ادامه دارد. اما در این مورد هم تغییراتی صورت گرفته و تعدادی اعتقاد دارند که اگر ایران بر مواضع هستهای خود پافشاری کرد باید گزینه نظامی در نظر گرفته شود.
نتیجه روشن است: وقتی اعراب و مسلمانان با توجه به اعمال اسرائیل و آمریکا به ایران نگاه میکنند، ایران برنده است. اما وقتی با رفتار منطقهای این کشور و سرکوب داخلی قضاوت شود، حمایت افکار عمومی اعراب و مسلمانان را از دست میدهد.
منبع: هافینگتون پست - 9 مارس 2013