خامنه‌ای در جریان سیر تا پیاز مذاکرات قرار دارد

آرش بهمنی
آرش بهمنی

» توافق ژنو٬ نتیجه تسلیم غرب برابر ایران بود

هم‌زمان با انتقاد محمدتقی مصباح‌یزدی از “مذاکرات پنهانی” با غرب و تهدید علی لاریجانی به “ترک میز مذاکره” از سوی ایران٬ علی‌اکبر ناطق‌نوری گفته است که آیت‌الله خامنه‌ای در جریان “سیر تا پیاز مذاکرات” هسته‌ای است.

رییس دفتر بازرسی بیت رهبر جمهوری‌اسلامی٬ در یک سخنرانی گفته است که مذاکره جمهوری‌اسلامی با گروه ۱+۵ پس از آن صورت گرفت که “مقام معظم رهبری اذن دادند” و “بدون اذن ایشان کسی سراغ مذاکره نمی‌رود”. به گفته ناطق‌نوری در این مذاکرات “یک نرمش قهرمانانه”دنبال می‌شود٬ اما “در دام توطئه دشمن نمی‌افتیم”.

وی همچنین گفته است که “وزارت خارجه هم سیر تا پیاز مذاکرات را با مقام معظم رهبری در جریان می‌گذارد، البته هشدارهایی هم ایشان می‌دهند که مراقب و مواظب و هوشیار باشند. دشمن هوشیار است اما به مصداق «المومن کیس» شما باید هوشیارتر باشید”.

سخنان ناطق‌نوری از آن جهت اهمیت دارد که برخی اصول‌گرایان منتقد سیاست خارجی دولت حسن روحانی٬ بارها از نارضایتی رهبر جمهوری‌اسلامی از روند مذاکرات سخن گفته‌اند. آن‌ها همچنین تلاش می‌کنند سیاست دولت‌ها در مذاکرات هسته‌ای را جدا از سیاست‌های رهبر جمهوری‌اسلامی معرفی کرده و دولت‌ها را در این زمینه مستقل معرفی کرده و سپس به این بهانه٬ از آن‌ها بابت اتخاذ چنین سیاست‌هایی انتقاد کنند.

هم‌زمان محمدتقی مصباح‌یزدی٬ رییس موسسه آموزشی و پژوهشی “امام خمینی” به انتقاد از دولت حسن روحانی بابت مذاکره با غرب پرداخته و در جلسه درس اخلاق خود٬ گفته است: “هیأت حاکمه و سردمداران آمریکایی آدم بشو نیستند، نباید به اینها روی خوش نشان داد؛ بیش از ۲۰۰ سال امتحان خود را پس داده اند، ما سال ها این مطلب را تجربه کرده ایم یک نمونه آن همین مذاکرات اخیر بود؛ هنوز در مراحل اولیه مذاکره هستیم با این حال این چنین تاخت و تاز کرده و زیاده خواهی می کنند و حتی به تعهداتشان عمل نمی کنند”.

در تحولی دیگر علی لاریجانی٬ رییس مجلس نهم٬ ضمن انتقاد از گزارش اخیر سازمان ملل درباره وضعیت آزادی‌ها و حقوق‌بشر در ایران٬ گفت که نتیجه انتشارچنین گزارش‌هایی آن خواهد بود که مذاکره میان ایران و غرب قطع شود و در این صورت: “مقامات آمریکا و سازمان ملل بدانند که آنان عامل برهم زدن مذاکرات هستند و نگویند ایران میز مذاکره را ترک کرده است”.

علی‌رضا منادی٬ نماینده مجلس٬ نیز از دیگر افرادی است که به اظهارنظر درباره مذاکرات هسته‌ای پرداخته است. وی در نطق میان دستور خود٬ گفت که “با ایستادگی عالمانه و مدبرانه رهبر عزیزمان و در سایه‌سار رشد علمی و شکوفایی شگفت‌انگیز در زمینه علوم مختلف از جمله فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای غرب بی‌رحم و قدرت‌های جهانی تمام قد در مقابل ایران زانو زدند تسلیم شده و در ژنو پای قراردادی را امضا کردند که در آن غنی‌سازی در ایران را به رسمیت شناختند”.

منادی از معدود اصول‌گرایانی است که از توافق ژنو انتقاد نکرده و به نقش رهبر جمهوری‌اسلامی در آن هم اذعان کرده است. اهمیت سخنان منادی و ناطق‌نوری٬ در آن است که طی ماه‌های گذشته بارها اخباری درباره مخالفت رهبر جمهوری‌اسلامی با مذاکرات ژنو منتشر شده بود. برخی نمایندگان مجلس به نقل از آیت‌الله خامنه‌ای٬ خبر از مخالفت وی با این مذاکرات داده بودند.

محمداسماعیل کوثری پس از پایان دور اول مذاکرات ژنو٬ گفته بود که برخی از “مقام‌های عالی” در جمهوری‌اسلامی٬ نسبت به این توافق انتقاد داشته و به همین دلیل٬ دستور به تشکیل شورایی ویژه برای نظارت بر مذاکرات هسته‌ای داده‌اند. شورایی که متشکل از رییس‌جمهوری٬ وزیر امورخارجه٬ رییس مجلس و رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس است.

در این مدت البته برخی دیگر از اصول‌گرایان نیز خبر از انتقادهای آیت‌الله خامنه‌ای به توفق ژنو داده بودند. جواد کریمی‌قدوسی٬ عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس٬ در این زمینه گفته بود که آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار به سران سه قوه٬ گفته است: “از این متن تثبیت حق غنی سازی هسته‌ای ملت ایران بدست نمی‌آید و این توافقنامه ابهامات زیادی دارد و علت این مساله این هست که تیم مذاکره‌کننده بر حفظ حقوق هسته‌ای پافشاری نکرده است. من فقیه هستم و سه بار این متن را خوانده‌ام و از آن تثبیت حق غنی‌سازی هسته‌ای بدست نمی‌آید”.

یک سایت نزدیک به اصول‌گرایان نیز اقدام به انتشار فایل صوتی سخنان محمود نبویان٬ از اعضای جبهه پایداری٬ کرده بود که در آن گفته که آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار با سران سه قوه٬ “انتقادهای اساسی” به توافق‌نامه ژنو وارد کرده و آن را مغایر استقلال ایران دانسته است.

ماه گذشته همچنین علی‌رضا زاکانی٬ نماینده مجلس٬ نیز خبر از آن داده بود که رهبر جمهوری‌اسلامی به تیم مذاکره‌کننده ایران تذکر داده است “که در مذاکرات آتی، سطح مطالبات خودتان را بالا ببرید”.

آیت‌الله خامنه‌ای٬ رهبر جمهوری‌اسلامی درباره مذاکرات با غرب گفته بود: “بعضی از مسئولین آن دولت و این دولت فکر می‌کنند اگر در موضوع هسته‌ای مذاکره کنند مسئله حل می‌شود، در سخنرانی اول سال هم گفتم که من به مذاکره خوش‌بین نیستم و به جایی نمی‌رسد ولی مخالفتی هم ندارم”.

این برای بار چندم است که برخی مقام‌های جمهوری‌اسلامی٬ خبر از آن می‌دهند که آیت‌الله خامنه‌ای٬ در جریان ریز مذاکرات هسته‌ای قرار دارد. اکبر هاشمی‌رفسنجانی٬ رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام٬ در این زمینه گفته بود که “رهبری نظام هم قبل و هم بعد از مذاکرات، تیم دیپلماسی و کارهایشان را تایید کردند”.

حمید بعیدی‌نژاد٬ معاون وزیر امورخارجه و مسوول دبیرخانه اجرای تفاهم‌نامه ژنو٬ نیز در مصاحبه با ایرنا خبر از آن داده بود که تمام روند و جزییات به اطلاع رهبر جمهوری‌اسلامی و بقیه نهادهای مرتبط می‌رسد٬ اما تیم مذاکره‌کننده هرگز سخنی از این نمی‌گوید که “محورها و جزئیات توافق شده در جریان مذاکرات، جزء به جزء و یک به یک، نظر مقام معظم رهبری را داشته است”.

نشریه توقیف شده آسمان نیز٬ با اشاره تلویحی به محمد فروزنده٬ رییس بنیاد مستضعفان و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام٬ نوشته بود: “همان روزی که توافق ژنو صورت گرفت، همه چیز تمام شد”. به گفته فروزنده “توافق ژنو، مانند قرارداد ۵۹۸ است. نظام تصمیم به بسته‌شدن این پرونده گرفته است”.

این مساله بعدها مورد تایید برخی از اصول‌گرایان هم قرار گرفت. از آن جمله می‌توان به محمدرضا باهنر٬ نایب‌رییس مجلس نهم٬ اشاره کرد که در یک سخنرانی٬ گفته بود “خط اصلی را در مسائل هسته‌ای رهبری می‌دهد”. به گفته باهنر به همین دلیل منتقدان نباید نگران عبور از خطر قرمزها باشند٬ زیرا “تیم مذاکره‌کننده ما در خط نبرد قرار دارند و خط قرمزها نیز برایشان روشن است برخی‌ها نگرانند که آنها در مذاکرات وعده‌هایی بدهند اما کلید ۲۰ درصد که دست آقای ظریف نیست چراکه آنها وعده می‌دهند و نظام باید آنان را عملی کنند بنابراین خط قرمزها رعایت می‌شود و آقای ظریف نیز همه این مسائل را می‌داند”.

این مساله مورد تایید محمدحسن ابوترابی‌فرد٬ دیگر نایب‌رییس مجلس هم قرار گرفته بود. وی در دیدار با حسین نور‌ی‌همدانی٬‌ از مراجع‌تقلید نزدیک به اصول‌گرایان٬ چنین درباره این مساله اظهارنظر کرده بود: “فعالیت تیم هسته ای و مذاکرات آن به طور کامل با نظر نهادهای کلیدی نظام، شورای عالی امنیت ملی و اشراف شخص رهبر معظم انقلاب هدایت می شود”.