جیمز بلیتز
اتفاق قابل توجهی در مذاکرات بین المللی بر سر برنامه هسته ای ایران پیش آمده است.
ایران در بازی دیپلماتیک پنج سال گذشته، اغلب همچون یک بازیگر باهوش و زیرک رفتار کرده است. معمولاً با بهره گیری از برخی روش ها، میان ایالات متحده و روسیه شکاف انداخته است؛ به طور هوشمندانه ای به انجام مذاکرات تن داده، و دل مخالفان خود را گاه و بیگاه شاد کرده است.
از نظر من، دیپلمات های ایرانی ازآن دسته آدم هائی هستند که معمولاً هیچ کس رقبتی به بازی شطرنج با آنها ندارد. آنها در تاکتیک شناسی قهار هستند و می دانند چگونه باید رقیبان خود را گیج و مبهوت کنند.
اما ناگهان همه چیز تغییر کرده است. به دور از آنچه از یک بازیگر زیرک شطرنج دیپلماتیک انتظار می رود، ایران خود را در گوشه ای به دام انداخته است. همه قدرت های بزرگ، که حتی شامل روسیه و چین نیز می شود، یکصدا خواهان تعطیلی دومین تأسیسات مخفی غنی سازی اورانیوم آن کشور شده اند. مدیرکل آژانس بین المللی انرژی هسته ای نیز که اغلب نقش آشتی دهنده را برای ایران بازی می کرد، از “به بن رسیدن” مذاکرات با ایران بر سر برنامه هسته ای خبر داد.
بالاتر از همه اینکه دیپلماسی سرد و شکیبای ایران، بسیار فرسایشی شده است. هیاهوی آخر هفته گذشته ایران که با ادعای ساخت 10 مرکز غنی سازی جدید اورانیوم همراه بود نیز نامعقول و مضحک است. تصور اینکه ایران از وضعیت اقتصادی مناسب برای عملی کردن چنین تصمیمی برخوردار باشد، محال است. خلاصه اینکه، ما در گذشته ذهن تاکتیکی و خونسرد ایران را می دیدیم، اما حالا شاهد هیاهوی جسارت آمیز آنها هستیم.
سؤال این است که چنین هیاهوئی، چه تأثیری بر روسیه خواهد گذاشت و بالاتر از آن، آیا روسیه از پیش نویس جدید تحریم ها در شورای امنیت سازمان ملل حمایت خواهد کرد یا خیر؟ روسیه در چهارسال گذشته با دوری گزیدن از قضاوت عجولانه، فاصله ایران از دستیابی به بمب هسته ای را بیشتر از حدس و گمان ها می دانست و تحریم ها را ناکارآمد می خواند.
اما در شرایط فعلی، جانبداری های روسیه از ایران، چیزی جز شرم و خجالت برای مسکو برجای نگذاشته است.
کافی است رویدادهای چند ماه گذشته را مدنظر قرار دهیم. دیمیتری مدودوف رئیس جمهور روسیه در ماه نوامبر، از طریق باراک اوباما در جریان خبر وجود تأسیسات هسته ای مخفی در قم قرار گرفت. سرویس امنیتی روسیه تا پیش از آن، چیزی درباره این مرکز نمی دانست. این موضوع برای روسیه خجالت آور بود. سپس روسیه خود را در ماه اکتبر برای امضای توافق خروج اورانیوم غنی شده از ایران آماده کرد. اما تهران تنها چند ساعت پس از موافقت با این قرارداد، زیر همه چیز زد. بازهم این روسیه بود که سرخورده شد.
اکنون که یک سال از ابراز تمایل آمریکا به تماس با ایران می گذرد، به نظر می رسد ایرانی ها ایدۀ مذاکرات بر سر برنامه هسته ای را کاملاً غیرعملی کرده اند.
گفتگوهای بین المللی بر سر سیاست هسته ای ایران راه به جائی نخواهد برد. اکنون مسأله بزرگ تاریخی، دورنمای سیاست روسیه در قبال تحریم ایران است.
منبع: فایننشیال تایمز- 1 دسامبر
