در ادامه اعتراض‌ها به ممنوعیت حضور زنان در ورزشگاه‌ها، جمعی از زنان روز یکشنبه هشتم تیرماه در در استانداری پایتخت حاضر و با تنظیم نامه‌ای خطاب به حسین هاشمی استاندار تهران خواستار ارائه دلایل منع حضور زنان برای تماشای والیبال در استادیوم آزادی شدند. در این نامه آمده: “ما جمعی از زنان ایرانی به نمایندگی از نیمی از جمعیت کشور به تضییع حقوق ابتدایی زنان در ورود به ورزشگاه جهت تماشای مسابقات والیبال اعتراض داریم.” بنفشه جمالی، فعال حقوق زنان و از امضا کنندگان این نامه به “روز” می‌گوید: “آقای عادلی، معاون مدیر کل استانداری تهران نسبت به دلیل عدم صدور این مجوز اظهار بی‌اطلاعی کرد و گفت که این ممنوعیت از طرف شورای تامین نبوده است.” به گفته جمالی،این مقام مسئول “قول پیگیری و انتقال اعتراض زنان معترض به استاندار تهران را داده و گفته که این موضوع در جلسه آتی شورای تامین مطرح خواهد شد.”
هم‌زمان ۱۳۰ فعال مدنی و فعال حقوق زنان نیز در نامه‌ای خطاب به رئیس فدراسیون جهانی والیبال و ناظر بازیهای والیبال ایران و لهستان در تهران، از آنها خواسته‌اند از حق ورود زنان به ورزشگاه‌ها برای تماشای بازیهای مورد علاقه‌شان حمایت کنند. در این نامه که به امضای شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل و بسیاری از چهره‌های شناخته‌شده مدنی رسیده، به محدودیت‌های جدید زنان برای تماشای بازی والیبال در ورزشگاه‌ها اشاره شده و آمده است: “ما خواهان رفع تبعیض جنسیتی در ورزشگاه‌ها هستیم و باور داریم که جامعه ایرانی جزیره‌ای جدا مانده از سایر نقاط زمین نیست و فدراسیون‌های ورزشی ایران باید به نافرمانی سلیقه‌ای خود که نه با مقررات جهانی بازی‌ها منطبق است و نه با فرهنگ و خواست مردم ایران، پایان دهند.”
عده‌ای معتقدند که مطرح کردن این بحث‌ها در این شرایط فشار مضاعف روی دولت است و به صلاح نیست. اما جمالی که نامش در بین امضاکنندگان نامه دوم هم به چشم می‌خورد در این خصوص می‌گوید: “به هرحال معاونت امور زنان قرار است به مطالبات و مسائل زنان رسیدگی کند و حضور در ورزشگاه‌ها هم یکی از همین مطالبات است. خواسته‌ای که براساس قوانین داخلی و تعهدات بین‌المللی ایران بوده و درخصوص میزبانی بازیهای جهانی لازم الاجراست. اما نهادهای مختلف با زیربار نرفتن مسئولیت این ممنوعیت عملا آن را دور می زنند.”
وعده‌ها در “حد حرف” ماندند
زنان پیش از این نیز چندین بار مقابل در ورودی ورزشگاه ۱۲ هزار نفری آزادی تجمع کرده و خواهان حضور در جایگاه تماشاگران شده بودند اما از ورود آنها جلوگیری شد، حتی در یکی از این تجمعات نیروی انتظامی دست به خشونت زد و معترضان را مورد ضرب و شتم قرار داد.
پس از آن انتقادات فراوانی به معاونت زنان ریاست جمهوری مطرح شد و برخی از فعالان زن عنوان کردند که عملکرد دولت و معاونت زنان بر خلاف انتظارها راضی‌کننده نبوده است. بنفشه جمالی هم عملکرد دولت را در “حد حرف” توصیف می‌کند: “به نظرم خانم مولاوردی خیلی بیش از آن چیری که من به شخصه انتظارش را داشتم محافظه‌کار هستند.”
او می‌گوید این معاونت وعده پیگیری بازداشتی‌های جمعه پیش را داده اما عملا کاری نکرده است: “طبق حرفی که رئیس وقت کلانتری زده بود بعد از بازی بازداشتی‌ها آزاد شدند ولی جالب اینجاست که بعد در خبرها آمد که این آزادی‌ها به خاطر پیگیری دفتر معاونت زنان بود.”
زهرا اشراقی، نوه آیت‌الله خمینی اخیرا با اشاره به حضور نماینده معاون امور زنان رئیس‌جمهوری در میان بانوانی که برای تماشای والیبال قصد ورود به ورزشگاه را داشتند و با ممانعت مواجه شدند گفت: “من فکر می‌کنم فرق این معاون رئیس‌جمهور با پیشینیان خود این است که ایشان می‌خواهد وانمود کند که ما می‌خواهیم ولی بقیه نمی‌گذارند. معلوم است که پلیس مانع ورود به ورزشگاه نیست بلکه دولت و در واقع آن دست از قوانین نانوشته مانع از ورود زنان می‌شود.”
او که با اعتدال گفت‌وگو کرده در ادامه توضیح داده: “معتقدم در رابطه با رفع تبعیض از زنان اصلا نباید از دولت انتظاری داشت. الان زمان مناسبی است که خود جامعه زنان دست به کار شوند. دولت یا زنانی که در دولت مشغول به کارند نمی‌توانند کاری از پیش ببرند. من الان بیشترین انتقاد را نسبت به معاون رئیس‌جمهور در امور بانوان دارم. اینها هیچ کاری انجام نمی‌دهند و حتی برای خودشان خطوط قرمزی دارند که هر تفکری را وارد نکنند. دولت قبل هم به همین شکل عمل می‌کرد.”
او همچنین گفته است: “این تبعیض باید از بین برود اما توسط جامعه فعال زنان و نه هیچ ارگان و نهاد دولتی و غیر دولتی دیگر. اینها باید رایزنی کنند و به جای داشتن تعصب بیجا درباره عملکرد این دولت؛ آرام آرام و بدون اینکه حساسیتی برانگیخته شود و بدون نگاه سیاسی به مساله زنان و بر اساس رایزنی از بالا کار را پیش ببرند. بین ورزشگاه و دانشگاه؛ ورزشگاه و بیمارستان و ورزشگاه و هر جای عمومی دیگر فرقی نیست.”
اشراقی در عین حال کمی هم از دولت دلجویی کرده: “اگر تمام توقعمان از دولت باشد قطعا نتیجه‌ای به دست نمی‌آوریم. چون دولت بر سیاست خارجی و اقتصاد تمرکز دارد و از اینها گذشته با بخش‌های مختلفی از جمله نمایندگان مجلس سر و کار دارد و باید هر روز به بخشی پاسخ دهد. کار دولت آنقدر پیچیده و گسترده و سنگین است که نمی‌توانیم توقع داشته باشیم که در همه امور دخالت کند.”
نجمه واحدی، فعال حقوق زنان، نیز پیش‌تر ناکامی معاونت امور زنان ریاست جمهوری در رفع ممنوعیت حضور بانوان در استادیوم والیبال را، ناتوانی دولت در برآوردن مطالبات زنان دانسته و از چگونگی تحقق مطالبات مهمتر زنان اظهار نگرانی کرده بود. به گفته او “حضور زنان در استادیوم والیبال یکی از خواسته های کوچک زنان است و اگر دولت نتواند حتی این خواسته را تحقق ببخشد چگونه می‌خواهد به وعده‌های بزرگی که به زنان داده، عمل کند.”
پیش از این سخنان فهیمه فرهمندپور- مشاور وزیر کشور مبنی بر اینکه “من ورزشگاه نرفته و به دختر نوجوانم نیز اجازه ورود به ورزشگاه‌ها را نمی‌دهم” انتقادات بسیاری از فعالان زن را به دنبال داشت. فرهمندپور در عین حال گفته بود: “حضور در ورزشگاه‌ها را مسئله دارای اولویت و رتبه اول تا دهم حوزه زنان نمی‌دانم.”
فدراسیون بین‌المللی والیبال پیگیری می‌کند
مسئولان در حالی از ورود زنان به ورزشگاه جلوگیری کرده‌اند که فدراسیون بین‌المللی والیبال FIVB برحضور تماشاگران زن تاکید دارد. محمود افشاردوست، دبیر فدراسیون والیبال پیش‌تر صراحتا دور زدن قانون جهانی را تایید کرده و گفته بود: “عدم حضور بانوان در سالن برای فدراسیون والیبال ایران امتیاز منفی محسوب می شود و و بر اساس قوانین ما نباید از ورود خانمها جلوگیری کنیم. به همین دلیل هم به تعدادی از کارمندان خانم فدراسیون اجازه ورود به ورزشگاه را می‌دهیم.”
تجمع زنان پشت درهای بسته اما از چشم ناظر صربستانی فدراسیون جهانی والیبال مخفی نمانده و او در گزارش خود از کیفیت میزبانی ایران برای بازی با برزیل در لیگ جهانی، گزینه “بسیار ضعیف” را انتخاب کرده است. رئیس فدراسیون جهانی والیبال نیز پیش‌تر از پیگیری ممنوعیت حضور زنان در ورزشگاه والیبال در نشست آتی شورای لیگ جهانی والیبال که ماه آینده برگزار خواهد شد خبر داده بود.
بنفشه جمالی، فعال زنانی که با روز گفت‌وگو می‌کند، از روند پیگیری‌های زنان برای رفع ممنوعیت حضور در ورزشگاه‌ها ابراز امیدواری می‌کند و می‌گوید: “شاید در کوتاه مدت این اتفاق نیفتد و تماشای مسابقات لیگ جهانی را از دست داده باشم اما امید دارم که با پیگیری‌هایی که انجام می‌شود در آینده به کل ممنوعیت ورود به ورزشگاه‌ها نه فقط برای بازیهای والیبال برداشته شود. به نظرم آن روز دور نیست.”
