جمهوری اسلامی علاوه بر بحران های سیاسی،نقض حقوق بشر، انتخابات و پرونده هسته ای، در تامین اقلام خوراکی و نیازهای ابتدایی جامعه نظیر مرغ، برنج، گوشت و… هم دچار بحران شده. در تازه ترین مشکل از این دست گزارش ها از فروشگاه ها و سوپر مارکت های تهران حاکی از آن است که تخم مرغ هم در بازار نایاب شده یا با قیمت بازار سیاه فروخته می شود.
همین چندماه پیش بود که مرغ به عنوان تنها جایگزین گوشت گران قیمت قرمز در ایران مشتری ثابت سفره های دهک های یک تا هفت، یعنی طبقه محروم و متوسط بود اما ناگهان ظرف یک ماه قیمت آن از هر کیلو ۳ هزار تومان به نزدیک ۸ هزار تومان افزایش یافت. دولت هم برای کنترل بازار، مراکزی برای عرضه مرغ را به شهروندان معرفی کرد که تصاویر منتشر شده از وجود صف های کیلومتری حکایت داشت. در آن مراکز مرغ زیر ۵ هزار تومان فروخته می شد. به گفته مرغداری ها افزایش ۷۰ تا ۱۰۰ درصدی قیمت خوراک مرغ مانند کنجاله و سویا باعث افزایش هزینه تمام شده مرغداری‌ها در کشور و در نتیجه افزایش قیمت مرغ شده بود.
بحران مرغ پس از دو ماه فروکش کرد و قیمت به زیر ۵ هزار تومان رسید اما نوبت به سایر اقلام خوراکی رسید که افزایش قیمت چند برابری بیابند. در همین راستا علاوه بر افزایش قیمت گوشت قرمز، میوه و سایر خوراکی‌ها، نرخ تخم مرغ نیز ظرف یکسال اخیر از ۱۵۰ تومان به ۵۰۰ تومان برای هر عدد افزایش داشته است.
افزایش قیمت این محصول پروتئینی که حضور قابل توجهی در سبد خانوار ایرانی دارد در حالی است که به گزارش خبرنگار روز در تهران سوپرمارکت ها، فروشگاه های کوچک و بزرگ در سطح کشور نیز از فروش آن خودداری می کنند.
فروشندگان چه می گویند؟
فروشنده یکی از سوپرمارکت ها در خیابان قصردشت، حوالی نواب در پاسخ به این پرسش که “تخم مرغ چند؟” می گوید: “نداریم”!او می افزاید: “نه اینکه تخم مرغ نداشته باشیم. داریم اما نفروختنش به صرفه تر از فروختنش است. هفته پیش دانه ای ۴۲۵ تومان فروختم و ۴۳۰ خریدم. این یعنی ضرر!”
چند قدم آنطرف‌تر یک سوپرمارکت نسبتا بزرگ‌تر قرار دارد که بحث درباره قیمت تخم مرغ میان فروشنده آن و مشتریش در جریان است. مشتری که می گوید۱۰ سال است از همین فروشگاه خرید می کند، بر این باورست که “حسن آقا تخم مرغ را جیره بندی کرده، روزی ۵ تا به ما می دهد.” و جواب حسن آقا این است:“همین هم برای مشتری های قدیمی است برای اینکه سراغ جای دیگری نروند. کار به جایی رسیده که بنکدار هم به ما تخم مرغ نمی دهد. اصلا شماره موبایل توزیع کننده خاموش است، بیا خودت زنگ بزن…” و آخر سر مشتری بابت خرید ۵ عدد تخم مرغ یک اسکناس ۵ هزار تومانی به حسن آقا می دهد و ۲۵۰۰ تومان تحویل می گیرد.
فروشگاه “اتکا” واقع در میدان حسن آباد تهران نیز یک شانه ۲۰ عددی(۲ کیلو) تخم مرغ را بدون احتساب ۵ درصد مالیات بر ارزش افزوده به قیمت ۹۱۵۰ تومان به کارکنان ارتشی که “حکمت کارت” دارند می فروشد.
این در حالی است که مدیرعامل مدیرعامل اتحادیه مرغ تخم‌گذار می گوید: “در حال حاضر تنها دو مرکز در سازمان میادین میوه و تره‌بار در استان تهران برای عرضه مستقیم تخم‌مرغ به قیمت شانه‌ای۷۰۰۰ تومان در اختیار اتحادیه میهن قرار گرفته که اگر وزارت صنعت، معدن و تجارت هر تعداد مراکزی را برای عرضه مستقیم این محصول تامین کند، هیچ‌گونه محدودیتی نداریم و تخم‌مرغ را حتی به قیمت تمام‌شده و نرخ تعیین‌شده وزارت جهاد کشاورزی که شانه‌ای ۷۲۰۰ تومان است، عرضه خواهیم کرد.”
به گفته وی “۳۰ تریلی که حدود ۷۰۰تن محموله‌ی تخم‌مرغ با مجوز صادرات را دارند همچنان در مرز‌های کشور بلاتکلیف مانده و علی‌رغم دریافت بهای آن از خریداران خارجی از صدور آن ممانعت می‌شود. ضمن اینکه این محصول فاسد‌شدنی است و سریع‌تر باید برای آن تصمیم‌گیری شود.”
دولت از چند روز پیش برای کنترل بازار تصمیم گرفت تا از صادرات ۵۲ قلم کالا که خروج آنها از کشور باعث برهم خوردن توازن میان عرضه و تقاضا می شود، جلوگیری کند.
براساس گزارش های مختلف واردکنندگان با ارز ۱۲۲۶ تومانی این اقلام را برای نیاز وارد کشور می کردند و پس از تغییر بسته بندی به عنوان کالای صادراتی به کشورهای همسایه می فرستادند. واردکنندگان با کسب ارز خارجی حاصل از فروش این محصولات، آنها را به ریال تبدیل می کردند و سود سرشاری نصیبشان می شد.
دولت که ادعا می کند با احتکار محصولات مختلف از جمله تخم مرغ مواجه است تصمیم گرفت برای جلوگیری از تعادل بازار از صادرات آن جلوگیری کند اما همچنان طعم شکست در کنترل گرانی را می چشد و دود آن به چشم مردم می رود.
در همین ارتباط معاون حقوقی و اجرایی تعزیرات حکومتی تهران از تشکیل ۱۴۹۳ فقره پرونده گرانفروشی مرغ و تخم مرغ طی مهرماه خبر داده: “تخلف‌های ذکر شده تنها مربوط به گرانفروشی خرده‌فروشان مرغ و تخم مرغ است و عمده‌فروشان و مرغداران چنین تخلفاتی را نداشته‌اند.”
این درحالی است که پس از اعلام قیمت هر کیلو تخم مرغ ۳۳۰۰ تومان از سوی مدیر عامل شرکت پشتیبانی امور دام، مدیر بازرسی شورای اصناف شهر تهران و رییس سازمان نظارت شورای اصناف کشور تنها قیمت‌های اعلام شده از سوی سازمان حمایت مصرف کننده و تولیدکننده را که زیر ۳ هزار تومان است ملاک توزیع تخم مرغ اعلام کرده‌اند. از سوی دیگر براساس تصمیم کارگروه تنظیم بازار، قیمت هر کیلوگرم تخم مرغ شناسنامه دار در محل مرغداری ۲ هزارو ۸۵۰ تومان تعیین شده است.
دولت در حالی گرانی لجام گسیخته ماه های اخیر را متوجه احتکار کالا توسط دلالان می کند که فروشندگان و کسبه از افزایش روزانه قیمت ها خبر می دهند. آنها ناچارند کالای فروخته شده را با چند برابر قیمت خریداری و به مشتریان عرضه کنند.
بدین ترتیب چند نرخی شدن تخم مرغ در بازار مصرف ایران باعث شده دولت اسلامی علاوه بر بحران های معمول، بحران تخم مرغ را هم در تورم صد در صدی ناشی از افزایش قیمت ها تجربه کند. حالا مردم نه تنها نمی توانند مرغ بخورند که خوردن تخم آن هم در حال تبدیل شدن به یک رویاست.
