در ادامه تاثیرات تحریمهای بین المللی که بر شریان اقتصادی کشور یعنی صادرات نفت و درآمدهای ایران از محل صدور نفت ضربه زده، عراق در همسایگی برای دومین ماه پیاپی با افزاش بی‌سابقه صدور نفت، جایگاه ایران در اوپک، سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام، رابه به تصاحب خود درآورد.
آژانس بین‌المللی انرژی روز جمعه ۲۰ مرداد با انتشار آمارهایی اعلام کرد که تولید نفت عراق با عبور از مرز سه میلیون بشکه در روز در ماه ژوئیه، از تولید نفت ایران در این ماه پیشی گرفته است.
گزارش ماهانه دبیرخانه اوپک به نقل از منابع ثانویه بازار نفت، تولید نفت ایران را در ماه ژوئیه (ماه گذشته میلادی)، روزانه دو میلیون‌و ۸۱۷ هزار بشکه اعلام کرده است؛ روزنامه‌های تهران می‌گویند با این میزان تولید نفت، ایران رتبه دوم تولید‌کنندگان نفت اوپک را از دست داسته است.
ایالات متحده امریکا پیرامون ایران نوعی محاصره مالی و بانکی را حاکم کرده که به احتمال به گفته کار‌شناسان اقتصادی از جنگ جهانی دوم به این طرف سابقه نداشته است. اتحادیه اروپا هم از اول ماه ژوئیه تحریمهای نفتی را آغاز کرده و اضافه بر این در حوزه بیمه هم پوشش بیمه‌ای کشتی‌های نفتی حامل نفت ایران نیز تحریم شده است.
همزمان با اجرای تحریمهای اتحادیه اروپا، فریدون خاوند، اقتصاددان و استاد دانشگاه در فرانسه به روز گفته بود به موازات این محاصره بانکی و مالی، همراه با خودداری اتحادیه اروپا از خرید نفت ایران، شمار دیگری از مشتریان نفت جمهوری اسلامی از قبیل ترکیه، چین، هند و کره جنوبی واردات نفت ایران را کاهش داده‌اند.
به گفته این کار‌شناس اقتصادی به این ترتیب تولید نفت ایران که در سال ۲۰۱۰ حدود ۴ میلیون بشکه در روز بود، در حال حاضر پیرامون دو میلیون و ۹۰۰ بشکه نوسان می‌کند. از طرفی بر اساس آخرین گزارش اوپک، ایران به جایگاه سومین تولید کننده نفت در دنیا سقوط کرده است؛ بعد از عربستان و عراق. همزمان صادرات نفت ایران نزدیک ۹۰۰هزار بشکه در روز کاهش پیدا کرده و این به شدت بر وضعیت تعادلهای ارزی ایران تاثیر گذاشته است.
روزنامه فایننشال تایمز چاپ که گزارش آژانس بین المللی انرژی در ماه ژوئیه را منتشر کرده نوشته است که تولید نفت عراق در این ماه از مرز سه میلیون بشکه در روز عبور کرد؛ میزانی که بیشترین حجم نفت تولیدی عراق پس از سقوط صدام حسین در سال ۲۰۰۳ محسوب می‌شود.
عراق در سال‌های اخیر با ارائه طرح‌های توسعه میادین نفتی خود به شرکت‌های بزرگ سعی کرده است میزان تولید نفت خام را افزایش دهد.
بر اساس گزارشی که آژانس بین‌المللی انرژی روز جمعه، ۲۰ مرداد منتشر کرده، عراق قصد دارد در آینده تولید نفت خود را به یازده میلیون بشکه در روز برساند؛ رقمی برابر با تولید کنونی روسیه و حدود یک میلیون بشکه در روز بیشتر از تولید عربستان سعودی خواهد بود.
در گزارشی که گروه اقتصادی روزنامه شرق در این باره منتشر کرده گفته شده که میانگین تولید نفت عراق در سال ۲۰۱۰، تنها دومیلیون و ۴۰۱هزار بشکه بود.
بر اساس این گزارش عراق توانسته است با توسعه سریع هشت میدان نفتی‌اش، در کمتر از دو سال ۶۸۰هزار بشکه بر تولید نفتش بیفزاید. عراق فعلابیرون از سهمیه بندی اوپک است. زمانی که این کشور در سهمیه بندی‌ها قرار داشت ایران و عراق هر کدام مجاز بودند به اندازه ۱۴درصد سقف تولید تعیین شده اوپک نفت تولید کنند.
شرق نوشته است این درصد حتی در زمان جنگ تحمیلی صدام علیه ایران هم تغییر نکرد. اما اگر روند افزایش تولید نفت عراق و کاهش تولید نفت ایران ادامه یابد، روزی که قیمت نفت پایین بیاید و سهمیه بندی‌ها روی میز قرار گیرد، سخت می‌توان از سهم مساوی ایران و عراق در تولید کلی اوپک دفاع کرد. این مساله برای ایران استراتژیک است. فعلاعراق با اختلاف ۲۶۲هزار بشکه در روز بالا‌تر از ایران، در رتبه دوم تولید کنندگان اوپک پس از عربستان قرار گرفته است.
عربستان سعودی نیز در ماه اخیر تولید خود را ۵۰ هزار بشکه در روز افزایش داد و آن را به ۸۸. ۹ میلیون بشکه در روز رساند. بیشترین میزان تولید عربستان از سال ۱۹۸۹ در ماه مه امسال بود که به ۹. ۹ میلیون بشکه در روز رسید.
اوپک، سازمان کشورهای صادرکننده نفت نیز ماه گذشته در گزارش ماهانه خود از پیشی گرفتن تولید نفت عراق نسبت به ایران در ماه ژوئن خبر داده بود.
کشورهای ایران، عراق، عربستان سعودی، کویت، ونزوئلا، قطر، لیبی، امارات، الجزایر، نیجریه، آنگولا و اکوادور در اوپک، سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام، عضویت دارند.
مالزی بزرگترین قرارداد خود را لغو کرد
در روزهای گذشته و پیش از انتشار آمار تازه تولید نفت در ایران، مقامات جمهوری اسلامی از لغو بزرگترین قرارداد نفتی کشور مالزی با جمهوری اسلامی خبر دادند؛ آنهم درحالی که چند ماه پیش اعلام شده بود که مالزی خود از طرح پالایشگاه میعانات گازی ایران کنار کشیده است.
خبرگزاری مهر، روز جمعه، ۲۰ مرداد ماه در گزارشی نوشت با ادامه وقت کشی و تاخیر شرکت SKS مالزی در آغاز ساخت و تامین بخشی از منابع مالی پالایشگاه پارس شیراز، قرار است اولین پالایشگاه ملی نفت ایران در غیب این شرکت مالزیایی با مشارکت پیمانکاران و سازندگان ایرانی ساخته شود.
بر اساس این گزارش شرکت SKS مالزی (پتروفیلد) در تامین فاینانس و آغاز عملیات اجرایی ساخت پالایشگاه میعانات گازی پارس شیراز، پس از پایان مهلت قانونی مالزیایی‌ها، این قرارداد را لغو کرد.
علیرضا ضیغمی معاون وزیر نفت با تایید خروج شرکت SKS مالزی (پتروفیلد) از طرح ساخت پالایشگاه مایعات گازی پارس شیراز، گفت: “قرار است پس از رهنمودهای مقام معظم رهبری این پالایشگاه میعانات گازی به عنوان اولین پالایشگاه ملی نفت کشور با مدیریت و راهبری پیمانکاران و سازندگان ایرانی ساخته شود.”
این خبر را آقای ضیغمی در اردیبهشت ماه بدون هیچ توضیحی اعلام کرده بود و مشخص نیست جزئیات آن به چه دلیلی با تاخیری چند ماهه منتشر می‌شود.
علیرضا ضیغمی که همزمان مدیر عامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران است، روز سه‌شنبه، ۲۶ اردیبهشت‌ماه، در جمع خبرنگاران بدون دادن هیچ گونه توضیحی از انصراف مالزی از توسعه پالایشگاه میعانات گازی پتروفیلد خبر داد بود.
مالزی ۴۰ درصد از سهام پالایشگاه پتروفیلد پارس را در اختیار دارد. ۴۰ درصد دیگر از سهام این پالایشگاه در اختیار شرکت توسعه صنایع پالایش نفت و مابقی سهام در اختیار شرکت سرمایه‌گذاری ایران است.
به نظر می‌رسد مالزی مالزی تحت فشار آمریکا برای تنگ‌تر کردن محاصره اقتصادی ایران از ادامه همکاری در توسعه پالایشگاه میعانات گازی پارس منصرف شده است.
ایالات متحده آمریکا برخی از کشور‌ها آسیایی را به دلیل میزان بالای معاملات اقتصادی با ایران به مدت چند ماه از شمولیت تحریم‌ها معاف کرده است.
پیشتر ژاپن و ۱۰ کشور اروپایی دیگر به دلیل تلاش برای کاهش خرید نفت از ایران، به مدت شش ماه از تحریمهای نفتی ایالات متحده معاف شدند.
