در شرایطی که وزیر خارجه در مجلس تحریم های ایالات متحده را “کاغذ پاره” خوانده است، دو برادر از برادران لاریجانی از وی و دیگر اعضای تیم مذاکرات هسته ای تشکر کرده اند و همزمان یک نماینده تندروی مجلس بار دیگر از دولت خواسته پیرامون حق غنی سازی جمهوری اسلامی توضیح دهد. در همین حال فرمانده بسیج نیز گفته مذاکره و گفتگو با خارجی ها نمی تواند مشکلات کشور را حل کند، اما وزیر نفت خبر داده که از شرکت های نفتی ایالات متحده و اروپا برای سرمایه گذاری در ایران دعوت کرده است.
“آقای ظریف توضیحات مبسوطی بیان کرد که نشان می‌دهد هیات مذاکره‌کننده، ابعاد مختلف و پیچیدگی کار را در نظر گرفته است.” این را علی لاریجانی روز چهارشنبه در صحن علنی پس از سخنرانی محمد جواد ظریف بیان کرد. وزیر خارجه روز گذشته پیش از شرکت در جلسه هیات دولت راهی بهارستان شده بود تا گزارش مذاکرات ژنو ۳ را به نمایندگان اصولگرا ارائه کند
رئیس مجلس هم واکنش بسیار خوبی به توضیحات ظریف داده و از او حمایت کرده است. به گفته لاریجانی “سخنان وزیر خارجه نشان می‌داد که تسلط کافی برای این موضوع در مذاکرات هسته‌ای موجود بوده و او به پیچیدگی کار آشناست.”
به نظر می آید اظهارات دیروز لاریجانی که رابطه نزدیکی با آیت الله خامنه ای دارد برای بی اثر کردن حملاتی است که اخیر برخی از نمایندگان تندرو از جمله حمید رسایی علیه توافق اتمی تهران با غرب انجام داده اند.
یکی از اصلی ترین موضوعاتی که در روزهای پس از توافق موضوع مناقشه است این بوده که آیا حق غنی سازی برای جمهوری اسلامی به رسمیت شناخته شده است یا خیر. در این توافقنامه اشاره شده که تهران باید در چارچوب ان پی تی باید فعالیت کند و غنی سازی در حد 5 درصد تا شش ماه آینده برای نظام مجاز شمرده شده است.
دیروز لاریجانی هم به صف حامیان تفسیر ظریف از این توافقنامه پیوست و گفت: “به نظرم توضیحات آقای ظریف به خوبی نشان داد که به نحوی بحث غنی‌سازی هم در مقدمه و هم در چشم‌انداز آینده آمده است.”
علی لاریجانی که از زمان ریاستش بر مجلس در سال ۸۷ عموما زبان تندی در مقابل کشورهای غربی داشته است دیروز تصریح کرد: “اگر آن تعبیر و تفسیر دیگری از این موضوع دارند، مشکل خود آنهاست، تا آنجایی که به خاطر دارم، مقامات آمریکایی هم شفاهاً و هم کتبا راجع به غنی‌سازی ایران نظر مثبت خودشان را گفته بودند و این دروغگویی است که الان مطلب دیگری مطرح می‌کنند، البته این موضوع اشکال و ایراد به گروه مذاکره‌کننده نیست و این موضوع در متن توافق نیز به نحوی آمده است، لذا چنین اقداماتی از شگردهای آنان است. “
این در حالی است که روز چهارشنبه روح الله حسینیان ـ از اعضای جبهه پایداری ـ با انتشار یادداشتی اختصاصی در سایت رجا نیوز نوشت: “با اینکه مسئولین، رئیس دولت و وزیر امور خارجه اصرار دارند که کشورهای ۱+۵ در این تفاهم‌نامه به حق غنی‌سازی جمهوری اسلامی اذعان کرده‌اند، با دقت در آن چنین چیزی را با صراحت نمی‌یابیم. در عبارات تفاهم‌نامه حق غنی‌سازی اورانیوم یا با عباراتی دوپهلو یا مقید آمده است که نتیجه‌ای جز محدودسازی حق غنی‌سازی هیچ مفهوم دیگری ندارد.”
تقصیر خامنه ای است
همزمان به گزارش سایت دیگربان از صفحه فیس بوک یکی از اعضای جبهه پایداری با انتقاد از توافقنامه اخیر، آن را خفت بار و گناهش را به گردن رهبر جمهوری اسلامی و سعید جلیلی ـ مذاکره کننده اتمی نظام در دولت قبلی- انداخته است.
اکبر جباری ٬ باجناق غلامحسین الهام٬ سخنگوی دولت دهم در دفاع از دیپلماسی هسته ای دولت قبلی نوشته است: “سال ۲۰۰۹ احمدی‌نژاد در قالب توافقنامه استانبول می‌خواست بدون باج دادن به غربی‌ها، همه مسائل هسته‌ای را حل و فصل کند. که جلیلی و رهبری مانع آن شدند.”
گفته می شوداکبر جباری دستگیر شده؛ خبری که خبرنگار دیگری از وابستگان همین جناح منتشر کرده است.
پاییز سال ۸۸ احمدی نژاد به پیش نویس توافقنامه ای با غرب دست یافت که در عوض دریافت یک بسته مشوق های اقتصادی به تهران، جمهوری اسلامی سه چهارم اورانیوم غنی شده خود را در اختیار غرب قرار دهد. اما آیت الله خامنه ای از تهران دستور داد این توافقنامه لغو شود.
ظریف هم از کاغذ پاره گفت
ظریف هم ظاهرا تحت تاثیر جو ضدآمریکایی در مجلس قرار گرفته است وچنان که فارس گزارش داده در اظهاراتی بی سابقه علیه واشنگتن گفته است: “زمانی که تحریم‌های شورای امنیت فرو بریزد، تمام تحریم‌های دیگر آمریکا تکه کاغذپاره‌ای بیشتر نخواهد بود، کما اینکه در ۳۵ سال گذشته این تحریم‌ها را به ما اعمال کردند.”
“کاغذ پاره” توصیفی بود که محمود احمدی نژاد درباره قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی به کار می برد.
جالب اینکه یک شب پیش از سخنرانی ظریف در مجلس، حسن روحانی در گفتگویی زنده با صدا و سیما پیرامون کارنامه ۱۰۰ روز خود در انتقاد از ادبیات دولت قبلی در مواجهه با تحریم ها گفته بود: “در شرایطی که ما به سمت تحریم می‌رفتیم و دولت هم این موضوع را می‌دانست و می‌گفت که این تحریم‌ها کاغذپاره است، وابستگی‌اش را به خارج در بخش اقتصادی بیشتر می‌کرد.”
خبرگزاری فارس ـ نزدیک به سپاه ـ اما از اظهارات جواد ظریف استقبال کرده و با انتشار گزارشی پیرامون تاریخچه “کاغذ پاره” نوشته است: “موضوع مهم اینجاست که نگاه واقع بینانه نسبت به تحریم ها تا چه حد می تواند جلوی حاشیه سازی برای کشور را بگیرد و بزرگ‌نمایی و یا کوچک‌نمایی تحریم ها باید در تحلیل های مسئولان مربوطه مدنظر قرار گیرد.”
هشدار کاخ سفید به کنگره
همزمان با ظریف که کوشش می کند اصولگرایان در جمهوری اسلامی را راضی کند که توافقنامه ژنو ۳ معامله خوبی با غرب بوده است، جان کری همتای امریکایی وی هم کوشش می کند جمهوری خواهان در کنگره را قانع کند تا به توافق کاخ سفید با دولت روحانی احترام بگذارند. در همین راستا رادیو فردا گزارش داده است وزیر خارجه آمریکا این‌بار در پیامی ویدیویی٬ به نمایندگان کنگره این کشور در مورد تصویب تحریم‌های جدید علیه تهران و تاثیر آن بر پیشرفت مذاکرات اتمی شکل‌گرفته٬ هشدار داد.
وی در این پیام ویدئویی کوشیده است تا “سو تفاهم ها در برداشت از اطلاعات” مفاد توافقنامه اخیر را برطرف کند: “تحریم‌های ما (دولت آمریکا) علیه ساز و کار بانکی و نفت همچنان پابرجاست.”
همزمان جاش ایرنست، سخنگوی کاخ سفید نیز این نظر را مطرح کرده است که تصویب تحریم های تازه ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی به اعتبار کاخ سفید خدشه وارد خواهد کرد. او گفته: “تصویب تحریم‌های جدید، پیش از آنکه پنجره دیپلماسی بسته شود، اعتبار ما را در این مورد که اصلا هدف اصلی ما از تحریم‌ها چیست، کاهش می‌دهد.”
صادق لاریجانی: حیات و ممات را به ژنو گره نزنیم
اما اظهارنظر درباره توافقنامه ژنو تنها به نمایندگان مجلس و اعضای وزارت خارجه در تهران و واشنگتن محدود نمی شود، دیروز قاضی القضات جمهوری اسلامی نیز در جلسه مسئولان عالی قضایی، همچون برادر بزرگش به تحسین تیم مذاکره کننده پرداخت و گفت: “جهاتی از توافق ایران و گروه ۱+۵ که نشان‌دهنده ایستادگی بر روی حقوق هسته‌ای ملت ایران است، جای تشکر دارد و انتظار از مذاکره‌کنندگان ایرانی که به تعبیر مقام معظم رهبری فرزندان این مرز و بوم و انقلاب هستند نیز همین بود.”
آیت الله صادق لاریجانی، رئیس قوه قضائیه، البته از مسئولان اجرایی خواسته “حیات و ممات” کشور را به آنچه در ژنو امضا کرده اند گره نزنند و گوشزد کرده است: “البته مشخص است تحریم‌ها، فی الجمله آثاری نسبت به وضع اقتصادی کشور داشت و امید است که توافق‌ها وضع را بهتر کند. اما کشور و ملت ما ارزشهای حیاتی خود را به این فراز و نشیب‌ها نمی‌فروشد و نباید تصور کرد که اگر تحریم‌ها ادامه پیدا می‌کرد مسیر کشور در پیگیری ارزشهای والا و اهداف مقدس جمهوری اسلامی، عوض می‌شد.”
نقدی: ببینیم حرف کی به کرسی می نشیند
این ها حرف های سردار نقدی هم هست. فرمانده بسیج که دیروز در حاشیه همایش “شکوه جهادی”با خبرنگاران صحبت می کرد با بیان اینکه “ما بجز اینکه بر روی پای خودمان بایستیم، چاره‌ای نداریم” تصریح کرده است: “هیچ مذاکره و روابط خارجی به هیچ‌وجه نمی‌تواند مشکل ما را حل کند و خودمان باید برای حل مشکل‌مان اقدام کنیم.”
سردار نقدی در ماه های اخیر از مخالفان سرسخت “سازش” با غرب بوده اما پس از مواضع اواخر شهریور رهبر جمهوری اسلامی در تمجید از “نرمش قهرمانانه” در حملات تند خود علیه دیپلماسی دولت روحانی تجدید نظر کرده هرچند هنوز استقبال گرمی از توافق اتمی اخیر نکرده است.
وی در موضعی مبهم در خصوص آینده مذاکرات هسته ای به خبرنگاران گفته است: “باید ببینیم در آخر مذاکرات چه می‌شود و حرف چه کسی به کرسی می‌نشیند.” وی توضیح بیشتری ارائه نکرده است.
دعوت زنگنه از آمریکا و اروپا برای سرمایه گذاری
اما در حالی که نقدی خواستار حل مشکلات به دست “داخلی ها” شده، بیژن نامدار زنگنه از شرکت های نفتی ایالات متحده دعوت کرده است تا به سرمایه گذاری در ایران روی بیاورند. همزمان با برداشته شدن بخشی از تحریم ها علیه جمهوری اسلامی وزیر نفت در مصاحبه با فاینشیال تایمز گفته در ملاقات های مستقیم و غیر مستقیمی که با مقامات شرکت های نفتی اروپایی و آمریکایی داشته، از آن ها خواسته است تا به ایران بازگردند.
وزیر نفت نگفته است کدام شرکت نفتی آمریکایی در لیست دعوتی ها قرار دارد.
ایران تا اوایل سال ۲۰۱۲ پس از عربستان سعودی دومین صادر کننده نفت در سازمان اوپک بود، اما در دوران احمدی نژاد از عراق، کویت و امارات متحده عقب افتاد و به رتبه پنجم سقوط کرد. حالا زنگنه در تلاش برای بازگرداندن قدرت نفتی ایران به جایگاه قدیم گفته است: “قرارداد مشارکتی با ایران در دستور کار شرکت‌های بزرگ نیست، اما ایران قصد دارد امتیازات بهتری را نسبت به همسایه‌های خود، از جمله عراق، به این شرکت‌ها پیشنهاد کند”.
