تازه های کتاب ایران…
نسرین تبریزی
داستان فارسی و سرگذشت مدرنیته در ایران: گفتارهایی در نقد ادبی
نویسنده: حورا یاوری
492ص، تهران: انتشارات سخن، 1388، چاپ اول
داستان، یکی از کارآمدترین مکانیزم های دفاعی فرهنگ هاست. مقاله ها و گفتگوهای کتاب حاضر، هر یک به گوشه ای از کارکرد این مکانیزم دفاعی در فرهنگ ایران اشاره می کنند. به تصریح نویسنده در پیشگفتار کتاب، همه آنچه در این مجموعه آمده، و بیشتر از همه مقاله «ایکاش همه داستان می نوشتیم (یا می خواندیم)»، که کتاب با آن آغاز می شود، ادای دینی است به داستان نویسان ایرانی که صدای «جمالزاده» را شنیده اند. به عقیده نویسنده، آنان پیوند میان مدرنیته و داستان، و سرنوشت ناگزیر ما را در کنار آمدن با مدرنیته و پیامدهای خوب و بد آن از یاد نبرده اند و با آفریدن جهان های داستانی، به ما آموخته اند که چگونه جهانی را که توان تاب آوردن آن را نداریم تاب بیاوریم.
بررسی ترجمه های امروزین فارسی، از قرآن کریم
نویسنده: بهاء الدین خرمشاهی
493ص، قم: موسسه فرهنگی ترجمان وحی، 1388، چاپ اول
در این کتاب، 39 ترجمه فارسی قرآن کریم از دوران معاصر(صد سال اخیر)، معرفی و بررسی شده است. معرفی، نقد و بررسی همه ترجمه ها، ذیل شش زیر فصل صورت گرفته است: 1- درباره مترجم؛ 2- درباره ترجمه (با بیان نظرگاه های هر مترجم)؛ 3- چاپ ها و ویرایش ها؛ 4- نقدها و بررسی ها؛ 5- سخن آخر؛ 6- نمونه ترجمه. محدود کردن این بررسی به ترجمه های صد سال اخیر از آن جهت بوده که به عقیده نویسنده، در این دوره، عصر هزار ساله ترجمه تحت اللفظی قرآن کریم به سرآمده، و در یک تحول و تکامل تاریخی، شیوه و ساختار ترجمه ها، همانند ترجمه امروز- و طبعا غیر تحت اللفظی- شده است. بنابراین، ترجمه های تحت اللفظی، ترجمه های منظوم، ترجمه های ناقص، و ترجمه هایی که در دل تفاسیر هستند کنار گذاشته شده، و تنها بهترین و برترین ترجمه های معاصر، مورد نقد و بررسی قرار گرفته اند. در این زمینه، دو استثناء وجود دارد: یکی ترجمه «شاه ولی الله دهلوی» (متعلق به قرن هجدهم میلادی) از اهل سنت؛ دیگری ترجمه «محمد کاظم معزی» از مترجمان شیعه معاصر. این هر دو ترجمه، اگر چه ترجمه های تحت اللفظی هستند، اما به عنوان نمونه های برجسته از گونه ای از ترجمه که پس از هزار سال منسوخ گردیده، معرفی و نقد شده اند. برخی از مترجمانی که ترجمه آنها از قرآن کریم در مجموعه حاضر معرفی و نقد شده است عبارت انداز: «عبدالحسین آیتی»، «مهدی الهی قمشه ای»، «محمد کاظم معزی»، «ابوالقاسم پاینده»، «زین العابدین رهنما»، «داریوش شاهین»، «عبدالمحمد آیتی»، «محمد خواجوی»، «بهاء الدین خرمشاهی»، «مسعود انصاری»، «طاهره صفارزاده»، «علی اصغر حلبی»، «سید علی موسوی گرمارودی» و «غلامعلی حداد عادل».
ایران در چشم انداز 1400
نویسنده: محمدرضا تاجیک
340ص، تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی، 1388، چاپ اول
توصیف آینده به عنوان «قلمرو امکان»، به این معنا نیست که ما قدرت نامحدودی برای تحقق رویاهای خود داریم. چنین توصیفی تنها ما را در موقعیت ملوانی قرار می دهد که باید با د را که در حال شروع به وزیدن است، پیش بینی کند و درهمان زمان شتاب کند که به نقطه امنی برسد. این جایگاه امروزین انسان ایرانی است. نویسنده کتاب حاضر که استاد علوم سیاسی در دانشگاه «شهید بهشتی» است، در این کتاب تلاش می کند به بسط و توصیف این جایگاه بپردازد. عناوین مباحث اصلی کتاب عبارتنداز: «بحران و رسانه در ایران امروز و فردا»، «قومیت و هویت در ایران امروز و فردا»، «امکان و امتناع انقلاب رنگی در ایران امروز و فردا»، «تحولات ارزشی در ایران امروز و فردا»، «دگرگونی ها و دگردیسی های هویتی در ایران امروز و فردا»، «شکاف و تغییرات گفتمانی در ایران امروز و فردا»، «تغییرات فرهنگی در ایران امروز و فردا».
از وقتی که صدای ملت درآمد
نویسنده: علی رضا قوامی
270ص، خرم آباد: انتشارات شاپورخواست، 1388، چاپ اول
این کتاب، گزیده ای از مقالات و نوشته های «علی رضا قوامی»، از شخصیت های برجسته فرهنگی و ادبی چند دهه اخیر در لرستان است. او از اواخر دهه 1340 به طور مستمر در امور فرهنگی و ادبی استان لرستان (سینمای آزاد، جشنواره های سینمایی و تئاترهای استانی و منطقه ای)، در سمت های گوناگون و به عنوان بازخوان، بازبین و داور، فعالیت کرده و از سال 1380 تاکنون با نشریه «صدای ملت» که به صورت هفتگی در خرم آباد چاپ می شود، همکاری مستمر داشته است. مقالات گردآوری شده در این مجموعه که در سال های اخیر در «صدای ملت» چاپ شده است، با زبانی غالبا طنزآمیز و شیرین به برخی مسائل اجتماعی، فرهنگی، تاریخی و ادبی معاصر می پردازد. در مقاله ای با عنوان «تاریخ مؤنث» می خوانیم: [در سال های نه چندان دور، دکتر رضا خان براهنی، مرتکب کتاب شریفی شده اند به نام «تاریخ مذکر» که کتابی است خواندنی و عبرت آموز. حضرت استاد در این کتاب مختصر و تا حدودی مفید کوشیده اند تا هم خودشان دریابند و هم به قارئین محترمشان بفهمانند که چرا تاریخ ادبیات ما مردانه است؟ و زیادی هم مردانه است. به خصوص تا قبل از مشروطه که این مقوله، مثل حمام مردانه ای بوده است که بالای سر در ورودی اش، با خط جلی نوشته شده باشد: «ورود نسوان ممنوع! از هر نوعش که باشد»…]
زندگینامه و خدمات علمی و فرهنگی ارباب کیخسرو شاهرخ
ویراستار: امید قنبری
150ص، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1388، چاپ دوم
این کتاب، تصویری از زندگی و فعالیت های اجتماعی، علمی و فرهنگی «ارباب کیخسرو شاهرخ»، از شخصیت های برجسته سیاسی و فرهنگی زردشتیان ایران، ارائه می دهد. این انسان فرهیخته که در فاصله سال های 1254 تا 1319 خورشیدی می زیست، در تمام دوران زندگی اش، عاشقانه به ایران و مردم ایران خدمت کرد. او بنیانگذار کتابخانه مجلس شورای ملی، مؤسس «انجمن آثار ملی» و مصدر خدمات بسیار دیگری است که نامش را در تاریخ معاصر ایران جاودان کرده است.
برم
نویسنده: اکبر بلندکردار
200ص، تهران: نشر کارنگ، 1388، چاپ اول
این کتاب، قصه ای است بلند که ماجراها و حوادث آن در منطقه ای در گیلان روی می دهد. در زمینه حوادث قصه، خواننده با آداب و رسوم و فرهنگ مردم این منطقه در گذشته های نه چندان دورآشنا می شود، آداب و رسوم و فرهنگی که دست روزگار آنها را به فراموشی سپرده است. در پیشگفتار کتاب از زبان نویسنده می خوانیم: [در شب های بلند زمستان در حالی که قطرات مدام و یکنواخت باران بر بام گالی پوش خانه روستایی مان می بارید و صدای دلنواز و خوشایندی را ایجاد می کرد، همه به دور بخاری هیزمی داخل کومه می نشستیم و چشم به دهان پدر می دوختیم که از گذشته ها می گفت، از گذشته هایی نه چندان دور که چون رویایی زودگذر در کشاکش زمان محو شدند، از مردمی که در این سرزمین پاک زیستند، کوشیدند و رفتند، اما خاطرات شان، شادی هایشان و حتی غصه های شان دردل ها باقی ماند و سینه به سینه از نسلی به نسلی دیگر انتقال پیدا کرد…] این قصه بلند که عنوان آن یعنی «برم»، نام جایزه مخصوص کشتی گیله مردی است، از آن گذشته ها، از آن مردم، از آن خاطرات، از آن شادی ها و غصه ها سخن می گوید.
طبیعت قشم و گزارشی از تخم گذاری لاک پشت دریایی عقابی (مصور، رنگی)
نویسنده: بیژن فرهنگ دره شوری
180ص، تهران: انتشارات آگاه، 1388، چاپ اول
جزیره «قشم» در منتهی الیه شرقی خلیج فارس و در تنگه «هرمز» قرار دارد. طول این جزیره حدود 110 کیلومتر و پهنای آن به طور متوسط کم تر از 20 کیلومتر است. «قشم» بزرگترین، زیباترین و ثروتمندترین جزیره خلیج فارس است. طبیعت آن بسیار متنوع است و از نظر زیست محیطی، جذابیت های بسیار دارد. دریای پیرامون این جزیره، دنیای شگفت انگیزی است. انواع ساحل شنی، صخره ای، تالابی، جزر و مدی و جنگلی با عمق های متفاوت، اطراف «قشم» را فرا گرفته است. هریک از این سواحل، ویژگی خود را دارند و گیاهان و جانوران گوناگونی را پرورش می دهند. کتاب حاضر، گزارشی است جامع و مصور درباره «قشم» و زیبایی های طبیعی آن. بخشی از این گزارش نیز به تخم گذاری لاک پشت ها در این جزیره اختصاص دارد.
فرهنگ شفاهی سخن
تالیف: محب الله پرچمی
مقدمه و ویرایش: یوسف عالی عباس آباد
به سرپرستی: حسن انوری
600ص، تهران: انتشارات سخن، 1388، چاپ اول
زبان فارسی دارای دو بعد مهم است: 1- زبان معیار، 2- زبان کوچه و بازاری و عامیانه. در «فرهنگ شفاهی سخن»، اصطلاحات خاصی که در میان اصناف و طبقات مختلف اجتماعی، در جامعه کنونی ایران رایج است و به کار برده می شود، گردآوری و تدوین گردیده است. بسیاری از این اصطلاحات با اینکه متعلق به قشر و صنف اجتماعی خاصی است (مانند اصطلاحات بانکی، اصطلاحات جوانان، اصطلاحات زندان، اصطلاحات قصاب ها و…)، اما به فراوانی در میان تمام مردم رایج است و برخی از آنها تا حد زبان معیار پیش می رود. نمونه ای از اصطلاحات گردآوری شده در این فرهنگ و معانی آنها: «آنتن: جاسوس»، «تعارف شاه عبدالعظیمی: تعارف دروغی»، «جعفر فرنگی: کسی که لغات خارجی به کار می برد»، «سگ دو: فعالیت زیاد»، «شاش بند شدن: ترسیدن»، «سوتی دادن: خراب کردن کار»، « شیشه خرده داشتن: بدجنس بودن»، «طاقچه بالا گذاشتن: قیافه گرفتن»، «غزل آخر را خواندن: مردن» و…
مردی ست می سراید: شعر و زندگی محمد رضا شفیعی کدکنی
نویسنده: عزت الله فولادوند
248ص، تهران: انتشارات مروارید، 1388، چاپ اول
این کتاب، گزارشی خواندنی و ارزشمند درباره زندگی و شعر «محمد رضا شفیعی کدکنی»، شاعر و منتقد و پژوهشگر ژرف اندیش معاصر است. نویسنده کتاب که خود اندیشمندی شناخته شده و مترجمی توانا است، نخست در مقاله ای با عنوان «شعر و زندگی شفیعی کدکنی»، به ویژگی ها و ارزش های شعر و همچنین شخصیت «شفیعی کدکنی» می پردازد. سپس در قالب مباحث گوناگونی چون «زبان، یا سبک شعر شفیعی کدکنی»، «اسطوره و نقش آن در شعر شفیعی کدکنی»، «طبیعت در شعر شفیعی کدکنی»، «تصویر» و…، اشعار او را نقد و بررسی می کند.
