خمینی نمی خواست رهبری را رهبر قبل تعیین بکند

نویسنده
جلال یعقوبی

» هاشمی رفسنجانی و اسرار نظام

سایت صراط وابسته به سپاه پاسداران در گزارشی با عنوان “افشای اسرار نظام همزمان با دادگاه مهدیِ بابا!” از اینکه پایگاه رسمی هاشمی در یکی از خبرها، او را “جایگاه اسرار نظام” دانسته، شدیدا انتقاد کرد. نویسنده گزارش با طرح این پرسش که “چرا هاشمی، هشدار سینه پر از اسرار خود را می دهد؟” نوشت: “نوع ادبیات مطرح شده از سوی سایت هاشمی به گونه ای است که او منتی بر سر نظام گذاشته که اسرار مهم را تا به حال افشا نکرده است و در صورت تشخیص(!) برخی از آنها را افشا می‌کند و البته تشخیص(!) هاشمی تصادفا با برخی اتفاقات از جمله محاکمه فرزند او همزمان می شود! “

یک روز بعد از این انتقاد، سایت رسمی علی اکبرهاشمی رفسنجانی متن سخنرانی منتشر نشده او درتیر ماه سال ۱۳۶۸ را منتشر کرد. رفسنجانی در این سخنرانی که در جمع ائمه جمعه ایراد شده، درباره انتخاب رهبر بعد از آیت الله خمینی گفته است: “امام، راه را درست باز کردند، اصل مساله را حل کردند و به گونه هایی که ما گفتیم و شما شنیدید، ایشان راه را نشان ما دادند، اما معذوراتی داشتند که این معذورات مانع صراحت ایشان بود. شاید نمی خواستند در تاریخ، یک بدعتی بشود که همیشه رهبری را رهبر قبل تعیین بکند و بگذارند به روال قانونی خودش انجام بشود، لذا با صراحت نمی گفتند. شاید معذوراتی داشتند از اینکه بالاخره شخصیت های بزرگوار و عظیم علمی و عملی که ما در کشور داریم با تصریح امام ممکن است مسایلی از لحاظ توقعات و… به وجود بیاید، این هم منظور دیگری بود. اما ایشان به نظر می رسید که مصمم بودند به یک نحوی این مطلب را به ماها برسانند.”

او درباره اصلاح قانون اساسی و اختیارات رهبر در جمهوری اسلامی هم تاکید داشت: “حل مساله اختیارات در مورد مساله رهبری هم باز یک مساله ای بود که آن هم حل شد. بعضی ها البته اختیارات رهبری را براساس ولایت مطلقه می دانند که رهبر همه جا می تواند اعمال نظر کند و کارش را انجام دهد. اما در قانون اساسی باز یک محدودیت هایی بود که نکات عمده اش را برطرف کردیم. با اصلاحاتی که شده، هنوز هم در دستمان است و آن کارهای جاری فعلی که آنها را انجام می دهیم، باعث می شود اعمال وظیفه رهبری در شرایط جدید قانون اساسی بهتر باشد و یک مقدار کسری حضور امام را با این جبران کنیم و با این قانون اساسی که حالا انشاءالله مردم رای خواهند داد و مورد عمل قرار خواهد گرفت، یک مقدار راهمان درست شود.”

انتشار سخنان جدید هاشمی رفسنجانی درباره نقشی که در تثبت رهبری سیدعلی خامنه ای داشته، یادآوری دوباره سهمی است که در تقسیم قدرت دارد. انتشار این سخنان وقتی معنی دارتر می شود که راستگرایان افراطی هاشمی رفسنجانی را متهم به برنامه ریزی برای خبرگان کرده اند. حتی در روزهای اخیر شایعاتی برای فراهم شدن زمینه رد صلاحیت کاندیداهای خبرگان به دلیل کهولت سن از جمله هاشمی رفسنجانی هم مطرح شده است. با اینهمه نگرانی اصلی همان چیزی است که حائری شیرازی دیروز صریحا گفت: “آنهایی که با رهبری مشکل دارند در خبرگان راهی ندارند.”

تلاش هواداران افراطی رهبر جمهوری اسلامی برای حذف هاشمی رفسنجانی از صحنه سیاسی ایران در این سالها که با سکوت سیدعلی خامنه ای و موافقت ضمنی او همراه بود، موجب مقاومت هاشمی رفسنجانی شد. او توانست که با همراهی متحدانش در درون حاکمیت ایران، فشار بر مخالفان را افزایش داده و حتی ریاست جمهوری را به یکی از متحدان خود بسپارد.

هاشمی چند روز پیش به مناسبت سالگرد ریاست جمهوری حسن روحانی طی پیامی، ضمن انتقاد دوباره از دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد نوشت: “شرط جاودانگی یک جامعه پویا و به اصطلاح دموکراسی همین است که همگان حرف های خود را بزنند و حکومت، به معنای واقعی مردم بر مردم باشد. هرچند اقلیت افراطی به مدد تریبون هایی که دارند، صدای اکثریت را هیاهو می خوانند و خود را مانند خوارج نهروان عصاره حق می دانند.”

در حالی که هاشمی رفسنجانی پشت صحنه سیاسی ایران در حال تقویت متحدان خود است، در صحنه عمومی نیز با سخنانش و همچنین با انتشار اسناد جدید از تاریخ جمهوری اسلامی، صحنه بازی را به سود خود آرایش میکند.

در مهر ماه سال ۱۳۸۵، هاشمی رفسنجانی که درگیر انتقادات فزاینده راستگرایان افراطی به دلیل آنچه که “تحمیل صلح” می نامیدند بود، نامه محرمانه آیت الله خمینی درباره پذیرش قطعنامه ۵۹۸ را منتشر کرد.

انتشار این سند خشم راستگرایان را در پی داشت. خمینی در آن نامه نوشته بود: “حال که مسئولان نظامی ما اعم از ارتش و سپاه که خبرگان جنگ می‌باشند، صریحاً اعتراف می‌کنند که ارتش اسلام به این زودی‌ها هیچ پیروزی به دست نخواهند آورد […]و با توجه به نامه تکان دهنده فرمانده سپاه پاسداران که یکی از ده‌ها گزارش نظامی سیاسی است که بعد از شکست‌های اخیر به اینجانب رسیده […]اینجانب با آتش بس موافقت می‌نمایم”

در بخشی از این نامه فاش شده بود: “فرمانده مزبور نوشته است تا پنج سال دیگر ما هیچ پیروزی نداریم، ممکن است در صورت داشتن وسائلی که در طول پنج سال به دست می‌آوریم قدرت عملیات انهدامی و یا مقابله به مثل را داشته‌ باشیم و بعد از پایان سال ۷۱ اگر ما دارای ۳۵۰ تیپ پیاده و ۲۵۰۰ تانک و ۳۰۰۰ توپ و ۳۰۰هواپیمای جنگی و ۳۰۰ هلیکوپتر و قدرت ساختن مقدار قابل توجهی از سلاح های لیزر و اتم -که از ضرورتهای جنگ در آن موقع است-، داشته باشیم می‌توان گفت به امید خدا بتوانیم عملیات آفندی داشته باشیم.”

اهمیت این نامه در آن بود که نشان میداد، فرماندهان سپاه پاسداران از همان زمان جنگ به دنبال بدست آوردن سلاح های اتمی بوده اند.

پس از آن و هر بار که حمله به هاشمی اوج گرفته، او با انتشار اسنادی از گذشته، فشار بر مخالفان خود را افزایش داده است. آخرین مورد آن نقل خاطره ای از آیت الله خمینی درباره رابطه با امریکا و انتشار بخشهایی از نامه خصوصی اش به وی بود، که خشم راستگرایان را برانگیخت. او گفته بود: “من در سال‌های آخر حیات امام(ره) نامه‌ای را خدمتشان نوشتم؛ تایپ هم نکردم. برای اینکه نمی‌خواستم کسی بخواند و خودم به امام دادم. در آن نامه هفت موضوع را با امام مطرح کردم و نوشتم که شما بهتر است در زمان حیاتتان، اینها را حل کنید، در غیر اینصورت ممکن است اینها به صورت معضلی سدّ راه آینده کشور شود. گردنه‌هایی است که اگر شما ما را عبور ندهید، بعد از شما عبور کردن مشکل خواهد بود. یکی از این مسایل رابطه با آمریکا بود. نوشتم بالاخره سبکی که الان داریم که با آمریکا نه حرف بزنیم و نه رابطه داشته باشیم، قابل تداوم نیست. آمریکا قدرت برتر دنیاست. مگر اروپا با آمریکا، چین با آمریکا و روسیه با آمریکا چه تفاوتی از دید ما دارند؟”

بعدها مشخص شد که یکی دیگر از موضوعاتی که در همان نامه مطرح شده است، دوگانه بودن نیروهای نظامی در ایران (ارتش و سپاه) بوده است.

انتشار گاه و بیگاه خاطرات و اسناد هاشمی رفسنجانی، احساس ناامنی رقیبان سیاسی او را در پی داشته است. او حتی یکبار برای ساکت کردن محمد یزدی تهدید کرد که “درباره مسائل ایشان در زمان امام راحل و درجلسه انتخاب رهبری بعد از ارتحال امام و درقوه قضاییه” متنی منتشر خواهد کرد و همین منجر به عقب نشینی و سکوت کامل رئیس سابق قوه قضائیه شد!

شاید به همین دلیل است که هرگونه اشاره ای به اینکه هاشمی “اسرار نظام” را میداند، نگرانی و خشم رقیبان را بر می انگیزد.