نشست ایران و گروه 1+5 در آلماتی بدون توافقی حتی برای دیدار بعدی به پایان رسید. علی واعظ، تحلیلگر ارشد مسائل ایران در گروه بحران بین‌المللی که در آلماتی حضور داشت می‌گوید: “شکست دیگری در تلاش دیپلماتیک احتمالا بن‌بست را طولانی‌تر می‌کند و هزینه را برای دو طرف سنگین‌تر.”
به نظر می‌رسد تنها موضع مشترک بین ایران و شش قدرت جهانی این است که دریابند چقدر می‌توانند برای خروج از این بحران با مذاکره پیش بروند.
زمان به نفع آنها نیست. جان کری وزیر امورخارجه آمریکا اکنون در حال سفر در منطقه است و هشدارها نمی‌تواند تا ابد ادامه یابد.
یک تحلیلگر دیگر می‌گوید، چهار مسیر وجود دارد؛ هر یک با ساعت‌های مختلف. وی به سرعت فعالیت هسته‌ای ایران، تهدید نظامی اسرائیل و عمق تحریم‌ها در کنار مذاکرات اشاره کرد. در این مسیرها خط مذاکرات هنوز باز است.
یک مقام ارشد آمریکایی در آلماتی گفت: “ما امیدواریم گروه گروه ۱+۵ و ایران برای ادامه گفت‌گوها دوباره ملاقات کنند.”
مقام ارشد آمریکایی اشاره کرد: “همکاران من، که تعدادی از آنها ده سال است که مشغول به این کار هستند، قبلا چیزی شبیه این ندیده بودند. به جای تبادلات ساختگی و رسمی در مورد مسائل کلیدی گفت‌گوهای فشرده‌ای داشتیم.”
اما مسئله مهم این است که قدرت‌های بزرگ در مقابل بسته پیشنهادی به ایران جواب مشخصی بگیرند. این وظیفه بر دوش ایران است که اولین قدم اعتمادسازی را بردارد که شامل تعلیق شش ماهه غنی‌سازی 20 درصدی اورانیوم است. مشوق‌ها شامل کاهش تحریم‌هاست. اما سعید جلیلی می‌گوید: “اعتمادسازی مسئله‌ای دوجانبه است.”
منابع می‌گویند ایران آماده است که غنی‌سازی 20 درصدی را متوقف کند اما فقط در ازای برداشتن کامل تحریم‌ها. این چیزی است که جامعه بین‌المللی نمی‌تواند به آن عمل کند.
چیزی که ایران می‌خواهد “حق مسلم” غنی‌سازی اورانیوم طبق پیمان عدم تکثیر سلاح هسته‌ای است. دیپلمات‌های غربی با تفسیر ایران موافق نیستند. آنها همچنین اشاره می‌کنند که آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای باید این را تصدیق کند که برنامه هسته‌ای ایران کاملا صلح‌آمیز است که تا به حال موفق به انجام چنین کاری نشده است.
هنوز بین دو طرف بی‌اعتمادی زیادی وجود دارد.
یک دیپلمات غربی اقرار می‌کند: “هیات ایرانی نمی‌تواند به خانه برگردد و بگوید پیشنهاد خوبی در دست داریم. دکتر جلیلی ممکن است بخواهد توافق کند اما این رهبر ایران است که حرف آخر را می‌زند.” او با ناامیدی می‌گوید که این مذاکرات یک نمایش سیاسی است.
در این نمایش دو طرف از روی نمایشنامه متفاوتی بازی می‌کنند. دکتر جلیلی که برای مخاطب داخلی بازی می‌کند می‌گوید، 1+5 باید به پایتخت‌های خود بازگردند و برنامه پیشنهادی ایران را مورد بررسی قرار دهند و می‌گوید حالا توپ در زمین آنهاست.
برخی از ناظران می‌گویند با توجه به انتخابات نزدیک ایران امیدوار نیستند ایران با ایده‌های جدیدی پیش بیاید. اما بدون توجه به اینکه دیپلمات ها چقدر سعی و تلاش کنند، زمان در مسیرهای دیگر به سرعت می‌گذرد.
اسرائیل اصرار دارد زمان آن فرارسیده که جهان موضع محکم‌تری اتخاذ کند و این را برای ایرانی‌ها روشن کنند که بازی مذاکرات رو به اتمام است.
منبع: بی‌بی‌سی - 7 آوریل
