فیلم روز ♦ سینمای ایران ‏

نویسنده
کامبیز رحیمی

سعید سهیلی که سال گذشته با کارگردانی دو فیلم از سینماگران پرکار بود امسال نیز فیلم کمدی چارچنگولی را ساخت و ‏بسیار سریع آن را روانه اکران کرد. فیلمی که حداقل داستانش نشان می دهد که دوستی وی با جواد شمقدری مشاور ‏هنری رئیس جمهور در تولید فیلم بی تاثیر نبوده است.‏

charchangoli1.jpg


‎ ‎چارچنگولی‎ ‎

نویسنده، تهیه کننده و کارگردان: سعید سهیلی. مدیر فیلمبرداری: حسین ملکی.تدوین: حسن ایوبی. طراح صحنه و لباس: ‏عباس بلوندی. بازیگران: جواد رضویان، رضا شفیعی جم، بهاره رهنما، فتحعلی اویسی، مهران رجبی، شهرام قائدی.‏

شهرام و بهرام دوقلوهایی هستند که از ناحیه کتف به یکدیگر چسبیده اند. آنها از نظر عقاید با هم تفاوت هایی دارند. یکی ‏بسیار متشرع و مذهبی و دیگری یک خواننده رپ است. این اجباردر به همراه بودن آنها سبب بروز مشکلاتی برایشان ‏می شود.‏

‎ ‎دو قلوها‏‎ ‎

سعید سهیلی سینما را باساختن فیلم های ارزشی با پس زمینه سینمای جنگ شروع کرد. سینمایی که در گام نخست به ‏مسائل اسرا می پردخت و در گام های بعدی به سینمای خیابانی روی آورد و علاقه خود را به فیلم های اجتماعی نشان ‏داد.‏

سهیلی اهل مشهد است و کار خود را نیز با سابقه ای مذهبی از همین شهر شروع کرده است. او در عرض این چند سال ‏تعداد زیادی فیلم ساخت که با روی کار آمدن دولت نهم تعداد این فیلم ها به دو فیلم در سال نیز رسید. سهیلی اگرچه در ‏ظاهر چهره ای معترض دارد اما در عمل به آنچه فکر می کند که به طبع مدیران دولتی سینمایی خوش می آید. فیلم های ‏تند اجتماعی او در پایان گردشی 180 درجه ای به ارزش های مذهبی دارد که ارشاد و مدیران به آن معتقد هستند. اما به ‏هرحال این نگره در پس داستان هایی که شاید از خط قرمز ها فرا تر می روند و استفاده ازبازیگران خوش آب و رنگ ‏خود را می نماید.‏

چارچنگولی ایده اولیه بدی ندارد. دو برادر به هم چسبیده اند و هریک دارای عقاید و تفکرات خاص خود هستند. یکی ‏بسیار متشرع و مذهبی و دیگری یک رپیست علاقمند به موسیقی. آنها هیچ گاه نمی توانند با یکدیگر به تفاهم برسند تا ‏اینکه تصمیم می گیرند روز های هفته را زوج و فرد کرده و در هر روز به تمایلات دیگری تن در دهند.‏

یک روز آنها به مجالس و مهمانی ها می روند و شبی دیگر برای درک فشار شب اول قبر داخل گور می خوابند. حتی ‏دختر هایی را هم که هر یک به عنوان نامزد انتخاب می کنند با یکدیگر تفاوت هایی دارند.‏

این ایده چند خطی می توانست مبنای یک داستان سرگرم کننده باشد اما سهیلی می کوشد در عمل با اینکه زبان نمایشی ‏فیلم کمدی است کفه ترازو را به نفع برادر متشرع سنگین تر کند و در مورد برادر علاقمند به موسیقی نمایش تمنیات او ‏بیشتر جلوه سخره به خود می گیرد.‏

charchangoli2.jpg


درنهایت هم که آنها با عمل جراحی از یکدیگر جدا می شوند به ظاهر کارگردان می کوشد تفاهمی را بین آنها به وجود ‏آورد و این جمله مفاهمه از طریق روحانی محل ادا می شود. جوان متشرع می خواهد برای ماه عسل به مشهد برود و ‏آن یکی به شمال که روحانی می گوید از راه شمال به مشهد بروید و داستان این گونه فیصله پیدا می کند.‏

سهیلی در بسیاری از لحظات فیلم سعی کرده خصلت های بازی دو بازیگری را که از مجموعه های 90 قسمتی سیما به ‏فیلم خود آورده فراموش کند و آنها را در قالب یک فیلم سینمایی جای دهد، اما داستان و مقتضیات اجرا این بستر را ‏برایش فراهم نمی کند. داستان در بسیاری از فصل ها همانند زمان جرو بحث های دو برادر که در میانه فیلم بسیار هم ‏تکراری به نظر می رسد به سوی تلویزیونی شدن پیش می رود. این نگاه در جنس دکوپاژها و ساده انگاری در اجرا ‏خود را می نماید.‏

رضا شفیعی جم و جواد رضویان نیز با توسل به تیپ های آشنایی که در مجموعه ها از آنها دیده ایم به روی پرده می ‏آیند. در فصل هایی که برادر رپیست برادر دیگر را به مهمانی می برد اداهای رضویان هیچ تفاوتی با کارهای پیشین ‏اش ندارد و گویا قصد داشته با الگو هایی شناخته شده از قبل تماشاگر را به خنده وادارد. شفیعی جم نیز کرداری چنین ‏دارد و زمانی که در مجالس مذهبی واقع می شود حرکات و سکناتش آشنا به نظر می رسد.‏

فیلم از منظر فیلمنامه هم داستان خود را روی چارچوب مشخص و معینی بنا نمی کند. اصولا چه ترتیبی پیش آمده که ‏این دو برادر به هم چسبیده که از روی قاعده دارای خاستگاه اجتماعی یکسانی هستند تا این اندازه در تفکر و کردار در ‏نقطه مقابل هم ظاهر شوند. فیلم این مسئله را نیز به طور کامل برای تماشاگر باز نمی کند و از همین روی این سئوال به ‏عنوان حلقه مفقوده اولیه در فیلم باقی می ماند.‏

در هرحال فیلم هایی این چنین که صرفا برای گیشه ساخته می شوند با روندی شبیه به رشد قارچ سینمای ایران را فرا ‏می گیرند و چون میل توجه به توده ها دستور کار معاونت سینمایی ارشاد است نه تنها برخورد ممیزی و ساختارگرا با ‏آنها نمی شود که دائم به تولید آنها کمک می شود.‏