بانکداران و مقامات دولتی به رویترز گفتند که به رغم گرم‌تر شدن روابط دیپلماتیک، بانک‌های غربی هنوز از مبادلات مالی بشردوستانه با ایران خودداری می‌کنند.
خرید غذا یا کالاهای بشردوستانه هرگز برای ایران ممنوع نبوده اما سخت‌کردن پرداخت‌ها و نقل و انتقال توسط اتحادیه اروپا و آمریکا در دو سال گذشته، تجارت با ایران را بسیار دشوار کرده است.
بنابر اسناد دولت ایران که به رویت رویترز رسیده است، تهران به عنوان بخشی از توافق هسته‌ای ژنو به کشورهای غربی فشار می‌آورد تا مبادلات مالی برای اقلام بشردوستانه توسط بانک‌های غربی و ایران سرعت گیرد.
مقامات دولتی ایران و منابع تجاری بین‌المللی می‌گویند، تهران می‌خواهد قراردادهای مالی پیچیده را که بصورت بالقوه میلیاردها دلار ارزش دارد تسهیل کند که این موضوع فشار بر سیستم بانکی کشور را کم خواهد کرد.
در این اسناد آمده است: “ما مطلع شده‌ایم که طبق مذاکرات و توافقات ژنو، امکان تبادل مستقیم ال سی (اعتبارنامه‌ها) بین بانک‌های اروپایی و هشت بانک ایرانی برای غذا و کالاهای بشردوستانه فراهم آمده است.”
مقامات خزانه‌داری آمریکا گفته‌اند که آمریکا در حال کار با بانک‌ها و دولت‌های آسیایی و اروپایی است تا سازوکاری را برای تجارت بشردوستانه با ایران ایجاد کند. چندین کانال نیز برای خرید کالاهای بشردوستانه اعلام آمادگی کرده اند.
یک مقام دیگر آمریکایی به رویترز گفت که واشنگتن نمی‌تواند برخی از بانک‌ها را برای همکاری متقاعد کند.
این مقام گفت: “بعضی از بانک‌ها می‌خواهند نقش بازی کنند؛ اما نه تمام آن‌ها. بانک‌های بزرگ زیادی هستند که به خاطر مبادلات مالی با ایران که مغایر با تحریم‌های آمریکا بوده جریمه شده‌اند و اکنون نمی‌خواهد این کار را انجام بدهند حتی اگر بشردوستانه باشد. آن ها نمی‌خواهند با ایران تجارت کنند. ما هم نمی‌توانیم آن‌ها را مجبور کنیم.”
منابع بانکی متعدد به شرط ناشناس ماندن گفته‌اند که بانک‌های غربی نگران تجارت با ایران هستند. بانک‌ها حتی پیش از فکر کردن به این موضوع باید تضمین محکمی داشته باشند که جریمه نخواهند شد.
یک بانکدار می‌گوید: “طبیعی است که بانک‌ها نسبت به پیشنهادهای سیاسی محتاط باشند، چون همه‌چیز خیلی سریع تغییر می‌کند. تنها می‌توانیم به مبادلات مالی بسیار کوتاه مدت فکر کنیم که بتوانیم در صورت لزوم سریع خارج شویم؛ بانک‌ها شفافیت بیشتری می‌خواهند.”
مقامات دولتی ایران می‌گویند سندی که برای شورای عالی امنیت ملی ایران فرستاده شده، منافع تهران را تضمین می‌کند. بانک‌هایی که برای اقدامات بیشتر فهرست شده اند عبارتند از: Standard Charted Bank (لندن)، Societe Generale (پاریس)، Banque de Commerce et de Placements (ژنو)، UniCredit Bank (مونیخ)، Commerzbank (فرانکفورت)، United Bank (زوریخ) و BHF Bank (فرانکفورت).
با این حال بسیاری از این بانک‌ها اعلام کرده‌اند که تمایلی به تجارت با ایران در هیچ زمینه‌ای ندارند. این سند همچنین چند بانک ایرانی را نیز نام برده است: بانک اقتصاد نوین، بانک پارسیان، بانک پاسارگاد، بانک کارآفرین، بانک سرمایه، بانک سامان، بانک مسکن و بانک کشاورزی.
یک مقام بازرگانی ایران گفته است: “ایرانی‌ها بسیار مشتاقند که این کار در اسرع وقت انجام شود و گروه‌هایی روی این مسئله کار می‌کنند و تمام گزارش‌ها برای رهبر فرستاده می‌شود. این ابتکار از جانب ایران بوده اما طرف مقابل هم با آن موافقت کرده است. با این‌حال هنوز در مورد فهرست بانک‌های غربی مناقشات داخلی وجود دارد. از ماه نوامبر چند تماس مستقیم بین بانک‌های ایرانی و مقامات متعدد بانکی در اروپا برقرار شده، اما توافق نهایی نیاز به کار و دیدارهای بیشتر دارد.”
یک مقام دیپلماتیک غربی تایید کرده که این موضوع تحت بررسی است و چنین اقدامی می‌تواند شفافیت روابط تجاری را افزایش بدهد. وی گفت: “اگر بانک‌های غربی درگیر چنین ابتکاری شوند بهتر است تا این‌که صدها واسطه چنین مبادلاتی را انجام دهند چون در این صورت نمی‌توانید پول را ردگیری کنید.”
منبع: شیکاگو‌تریبون - 14 مارس 2014
