سونی افرون
آیا آمریکا باید به کشوری در خاورمیانه رآکتور های پیشرفته اش را بفروشد، در حالی که آن کشور به این رآکتور ها نیازی ندارد؟ کشوری که تا 100 سال دیگر قادر به استخراج نفت است و در همسایگی اش بزرگترین خط لوله گاز طبیعی وجود دارد و به اندازه کافی برای تولید انرژی حورشیدی بیایان دارد؟
نه، منظورم ایران نیست. منظورم امارات متحده عربی است که هفت امیر نشین دارد و پیشنهاد کرده است که موثرترین و امن ترین برنامه تولید انرژی اتمی را که موجود است، بخرد. این کشور قصد دارد نسل سوم رآکتور های اتمی را از فرانسه، آمریکا، کره جنوبی یا ژاپن بخرد و تا شهر های بیایانی اش را با استفاده از این انرژی خنک کند و در عین حال آب آشامیدنی اش را با استفاده از گرما تولید شده تصفیه کند. و این موضوع در جهت منافع ملی آمریکا است که به امارات متحده عربی بعنوان بال راست آمریکا، به زعم بعضی ها بال سبز یا طرفدار منع گسترش سلاح اتمی در انجام این کار کمک کند.
چرا؟ اول اینکه آمریکا نمی تواند مانع امارات در انجام این کار بشود، حتی اگر بخواهد. امارات به معاهده منع گسترش سلاح اتمی و چندین معاهده دیگر که هدفشان حمایت از منع گسترش سلاخ اتمی است، پیوسته است. تنها کاری که کنگره می تواند بکند این است که کشورهای آمریکایی را از شرکت در مناقصه های پر سود باز دارد.
دوم اینکه امارات کشور عربی دوست است که در کنار ناتو در افغانستان می جنگد. صادرات آمریکا به این کشور در سال 2007 11.6 میلیارد دلار بوده است و در شرکت ها صاحب نام آمریکایی سرمایه گذاری کرده است که این شامل 7.5 میلیارد سهام سیتی گروپ می شود. این کشور میزبان پایگان نیروی هوایی آمریکا است. حاکمان سنی آن بیشتر از ما از چشم انداز ایران سلطه جوی مسلح به سلاح اتمی می ترسند.
اما از همه مهم این است که آمریکا باید براین امر صحه بگذارد و به امارات کمک کند زیرا این پیشنهاد م تواند الگویی برای ایران و دیگر کشورها باشد تا بفهند که چطور می شود از انرژی اتمی استفاده صلح آمیز کرد بدون آنکه دیگران گمان کنند که هدف اصلی شما تولید سلاح اتمی است.
البته جای نگرانی هم وجود دارد. کره شمالی از رآکتورش در یونگ بیون استفاده کرد تا پلوتونیوم لازم برای ساخت شش بمب اتمی را تولید کند. یکی از این بمب ها را در سال 2006 آزمایش کرد و باعث نگرانی شدید غرب شد و هفته گذشته هم موشکی را پرتاب کرد که اگر کار می کرد، قادر به حمل کلاهک پلوتونیوم بود. ایران تاسیسات غنی سازی اورانیوم در نطنز را راه اندازی کرده است و بهانه اش تولید سوخت برای رآکتور اتمی بوشهر است که قرار بود از امسال آغاز بکار بکند. ایران ممکن است تا کمتر از ده سال دیگر به اورانیوم کافی برای تولید بمب اتمی دست پیدا کند.
همسایگان ایران نه تنها از سلاح اتمی می ترسند بلکه از احتمال حادثه هم در هراسند. مقامات کویتی اعلام کرده اند که بوشهر در مناطق زلزله خیز است که در 200 مایلی شهر کویت قرار دارد. آنها در مورد حادثه ای مشابه چرنوبیل هشدار داده اند و گفته اند که باد از سمت خلیج فارس مدام به سمت آنها در وزش است.
الگوی امارات هم کاملا بی خطر نیست؛ امکان تقلب و تصادف همیشه وجود دارد. اما این بی خطر ترین برنامه ای است که تا کنون وجود داشته است. ابوظبی تکنولوژی کانادا را به دلیل بیهوده تلف شدن پلوتونیوم در ژنراتور های آب سنگین آن، رد کرد. روسیه را به دلیل قدیمی بودن دستگاه ها و پر خطر بودنشان رد کرد و آمریکا و ژاپن و کره جنوبی و فرانسه بعنوان تولید کننده رآکتور های پیشرفته آب سبک باقی ماندند.
دولت بوش در روز های پایانی اش قرارداد همکاری برای تولید صلح آمیز انرژی اتمی با امارات را امضا کرد. این قرارداد نیاز به تصویب در کنگره دارد و لابی امارات انتظار دارد که این کار در ماه مه انجام بشود. دولت اوباما باید برای تصویب سریع این قرار داد، فشار بیاورد.
جالب ترین جنبه برنامه امارات آن چیزی است که انجام نمی شود. امارات برای از بین بردن خطر انحراف عملکرد برنامه، تصمیم گرفته است که سوخت اتمی را از رآکتور های کشورهای دیگر بخرد و بجای غنی سازی سوخت باقی مانده را باز تولید کند. در جریان گفتگو های اتحادیه اروپا با ایران، روسیه چنین پیشنهادی را مطرح کرده بود. ایران این پیشنهاد را رد کرد و بر برنامه غنی سازی اورانیوم توسط خودش اصرار کرد. این کار تردید ها را درباره این کشور بیشتر کرد.
پرزیدنت اوباما اعلام کرده است که راه صلح را با ایران در پیش خواهد گرفت. اما پیش در آمد این راه با بی اعتنایی ایران روبرو شد زیرا آنقدر ها جدی و محکم نبود و نشانی از کفاره گناهان شیطان بزرگ در قبال ایران در آن دیده نمی شد.
گفته می شود که کاخ سفید بر روی جزئیات پیشنهاد کار می کند. ممکن است آنچه ایران می خواهد در آن گنجانده شود: یک برنامه تولید انرژی اتمی پیشرفته که تکنولوژی ایران را جلو می اندازد. ممکن است به ایران اجازه داده شود که همان رآکتوری که به امارات اجازه خرید آن داده شده است، بخرد و در مقابل غنی سازی را متوقف کند و به بازرسان اجازه بازرسی بدهد.
آمریکا که در عراق و افغانستان ورشکسته و مشغول شده است، دیگر نمی تواند ایران را مجبور کند که بمب نسازد و تحریم ها هم در مورد ایران کارساز نبوده است. تنها راه منطقی برای بازداشتن ایران این است که پیشنهادی به آن بدهیم که به دنبالش است. آیا انرژی اتمی پیشرفته، رابطه عادی با آمریکا و پایان تحریم ها و تنش زدایی به کشورهای همسایه به قدر کافی برای ایران جالب است؟ آیا ایران حاضر است با اوباما وارد معامله ای بشود که از انجام آن را با روسیه رد کرده بود؟ آیا ایران بیشتر از ساختن بمب به چیز دیگری علاقه دارد؟
شاید نه. اما اگر ایران این پیشنهاد را رد کند، همه اعتبارش بعنوان اینکه تنها قصدش استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی است، از بین می رود. این ممکن است باعث توقف تلاش های آمریکا بشود و از باشگاه نخبگان اتمی طرد شود.
اما اگر پاسخ ایران مثبت باشد، آنوقت سال دیگر در “روز جهانی انرژی اتمی” موضوعی واقعی برای جشن گرفتن وجود خواهد داشت.
منبع: لس آنجلس تایمز 12 آوریل
