برایان مورفی
درست یک روز پس از این که وزیر خارجه ایران حمایت همه جانبه ایران را از بشار اسد اعلام کرد، مقامات ایران از یک برنامه قدم به قدم برای انتخاباتی که می‌تواند رهبر دمشق را تغییر دهد حرف زدند.
هفته گذشته هم یک مقام روس گفت که اسد در حال از دست دادن کنترل خود بر کشور است.
شرایط طوری است که گزینه‌های محدودی برای ایران باقی مانده است که بتواند مهمترین متحد خود در خاورمیانه را حفظ کند؛ منطقه‌ای که بیشتر از دوست در آن دشمن دارد.
مئیر جاودانفر، یک تحلیلگر ایرانی تبار اسرائیلی گفت: “ایران گزینه زیادی برای حفظ اسد در قدرت ندارد. با وخیم‌تر شدن شرایط اسد، ممکن است ایران سلاح‌های بیشتر و چند مشاوران دیگر را به سوریه بفرستد. با این حال گمان نمی‌رود که بازی عوض شود.”
فاروق الشرع، معاون ریاست‌جمهوری سوریه در مصاحبه با یک روزنامه گفت که هیچ‌کدام از طرفین در جنگ پیروز نمی‌شوند؛ ما باید برای جلوگیری از نابودی کشور مذاکره کنیم. این اولین بار بود که یک مقام ارشد سوری اعتراف می‌کند دولت با پشتوانه نظامی خود نمی‌تواند بر مخالفان پیروز شود.
پیروزی مخالفان می‌تواند برای ایران شکست باشد. ایران که تا کنون از بهار عربی سود برده است چون رهبرانی مانند حسنی مبارک سرنگون شده‌اند و فشار کشورهای عربی بر اسرائیل بیشتر شده است. ایران به سوریه به عنوان پلی بین این کشور و حزب‌الله لبنان نگاه می‌کند که برای سپاه پاسداران پایگاه مهمی است.
پیشنهاد ایران برای پایان دادن به خشونت‌ها مبهم است. از انتخابات مجلس و ریاست‌جمهوری حمایت می‌کند اما عنوان نمی‌کند که امیدوار است اسد در قدرت باقی بماند. اما پیام کلی این است که ایران درک کرده است که نمی‌تواند تمام استراتژی خود را بر پایه بقای اسد برنامه‌ریزی کند.
یکی از هدف‌های اصلی ایران این است که مطمئن شود در صورت سقوط اسد راه ارتباطی با حزب‌الله باقی بماند.
اما مخالفان اسد شدیدا با ایران ضدیت دارند و حامیان آنها دشمنان ایران هستند: آمریکا و متحدان غربی آن و کشورهای عربی به سرکردگی عربستان سعودی و قطر.
حسن هانی‌زاده، تحلیلگر روابط استراتژیک در تهران می‌گوید: “ایران نگران نیروهای طرفدار عربستان در صورت سقوط اسد است و اکنون در حال تلاش است که گروه‌های دیگری را در سوریه سازماندهی کند.”
هر سیاست کلی ایران باید به تایید رهبر این کشور برسد. وی هفته پیش از طرف‌های سوری خواست با هم مذاکره کنند.
جاودانفر می‌گوید: “یک چیز درست است. به رغم دوستی، خامنه‌ای نمی‌خواهد همراه با اسد غرق شود.”
توربیورن سولتوت، تحلیلگر ارشد منطقه‌ای یک گروه تحلیلی انگلیسی می‌گوید، ممکن است اگر حمایت روسیه کم شود ایران پول بیشتری به اسد برساند. وی افزود: “با این حال با توجه به مشکلات اقتصادی ایران، سرپا نگه داشتن اسد برای این کشور سخت است.”
در تابستان دیپلمات‌های ایرانی نظراتشان را در مورد این که آیا ایران باید در کنار رژیم اسد بماند یا خیر منتشر کردند.
علی اکبر صالحی وزیر امورخارجه ایران خواستار مذاکره بین طرفین شده است تا در سال 2014 انتخابات برگزار شود.
سلمان شیخ، مدیر مرکز بروکینگز دوحه در قطر گفت: “ایران بین دو مسیر سیاسی گیر کرده است. نمی‌تواند به راحتی از اسد دل بکند اما نمی‌تواند هم به هر قیمتی به او بچسبد. احمقانه است که فکر کنیم ایران به استراتژی‌های پس از اسد فکر نمی‌کند”.
منبع: هافینگتون پست - 17 دسامبر
