ایالات متحده که نزدیک پنج سال است با بیش از 160هزار سرباز عراق را در اشغال دارد و رسماً مسئول امنیت ملّی عراق است (حداقل تا تصویب قطعنامه جدید سازمان ملل درژوئیه 2008)، “امیدواراست” که دیدارتاریخی رئیس جمهور اسلامی ایران، محمود احمدی نژاد از عراق به خیرو خوشی تمام شود.
به گفته فیلیپ ریکر، سخنگوی سفارت کبرای آمریکا که مقرآن در منطقه حفاظت شده “سبز” بغداد است، این دیدار بی سابقه و پرخطر “می تواند تحولی در جهت اتخاذ یک سیاست منسجم از سوی ایران برای ثبات درازمدّت” عراق ایجاد کند: “از نظر ما این تحول مثبت خواهد بود. خوب است که می شنویم ایران قصد
دارد حوزه عملیات خود در عراق را با سیاست اعلام شده اش منطبق سازد.”
آمریکا هنوز چهارده زندانی ایرانی را که دوتن از آنان “دیپلمات” هستند، در عراق نگاهداشته است و هرازچند گاه سازمان های امنیتی و واحدهای مخفی سپاه پاسداران ایران را متهم می کند که با آموزش دهها هزار شبه نظامی شیعه و تجهیز آنان به سلاح و مواد منفجره، شهرها را به آشوب می کشد و “عامل بی ثباتی” کشورست. این شبه نظامیان گاه با نیروهای آمریکائی درگیرمی شوند و باشرکت در عملیات تسویه حساب های فرقه ای، به ویژه در بغداد و بصره، دومین شهر عراق، مردم را به خاک و خون می کشند.
ایران در پاسخ این اتهامات مرتباً تکرار می کند که نه تنها دراین قضایا دخالتی ندارد که “به نفعش است که برای ایجاد ثبات” در کشور همسایه اش “هرکاری می تواند انجام دهد”. از آنجا که ثبات عراق هدف اعلام شده آمریکا نیز هست، دیپلمات های آمریکائی و ایرانی تا کنون سه باردربغداد با یکدیگر ملاقات کرده اند ـــ هرچند دوکشور از سال 1980 و پس از انقلاب هواداران خمینی با یکدیگر رابطه سیاسی ندارند ـــ وطی این ملاقات ها درمورد “مسائل امنیتی عراق” مذاکراتی صورت گرفته است. به گفته فیلیپ ریکر تاریخ دیدار بعدی که “نظامیان بلند مرتبه” دوکشور درآن شرکت خواهند داشت، “پیش از 15 مارس” قطعی خواهد شد.
سفر رئیس جمهور اسلامی ایران اگر درشرایط آرامتری صورت گرفته بود، اقدامی منطقی یا دست کم ”عادی” در سطح روابط دوکشور همسایه تلقی می شد. دو کشور بیش از هزار کیلومتر مرز مشترک با یکدیگر دارند و حداقل شصت درصد مردم عراق پیرو اسلام شیعه، که مذهب رسمی ایران است، می باشند. بسیاری از رهبران سیاسی طراز اوّل بغداد، چه شیعه و چه کرد، هم پیمان ایران بوده اند واغلب آن ها سال های تبعید خود را در تهران به تدارک مقدمات سقوط صدام حسین گذرانده اند.
امروز هم مقتدا صدر، رهبر تندرو ضد آمریکائی شیعه، که نزدیک به یک سال است بیشتر اوقاتش رادر تهران می گذراند، از محل اقامتش فرمان آتش بس مجدد شش ماهه را خطاب به شصت هزار شبه نظامی ارتش مهدی صادرکرده است. به گفته آمریکائی ها این آتش بس در کاهش حداقل شصت درصد خشونت ها در مقایسه با آمار هشت ماهه اخیر، “تاثیری پرمعنا” داشته است. تعدادی از احزاب حاضر در حکومت عراق مانند حزب الدعوه نوری المالکی، نخست وزیر یا مجمع عالی اسلامی شیعه، اولین تشکل سیاسی مجلس منتخب بغداد( که در اوائل دهه هشتاد میلادی در تهران تأسیس شد و عادل عبدل مهدی معاون رئیس جمهور عراق عضو آنست) در جنگ ایران وعراق در کنار ایران علیه صدام جنگیده اند. جنگ هواداران خمینی با هواداران صدام حسین هشت سال به طول انجامید و نزدیک به یک میلیون کشته وزخمی از هردوطرف به جا گذاشت احمدی نژاد که به دعوت جلال طالبانی رئیس جمهور کرد عراق و هم پیمان سابق شاه ایران در مقابل صدام حسین، به این کشور سفرکرده است، خواهان پایان دادن به این فصل خون آلود درتاریخ عراق است و شاید هم امیدواراست که نیروهای آمریکائی ازعراق خارج شوند تا او بتواند روابط کشورش را با همسایه تقویت کند.
به گفته منابع عراقی، رئیس جمهور ایران در این سفریک میلیارد دلاروام برای بازسازی کشور به حکومت عراق خواهد پرداخت. بسیاری از سنی های عراق( که بیست درصد جمعیت کشور را تشکیل می دهند) از ”حضور ایرانی ها در همه جای عراق” ناراحت اند. به گفته آن ها: “ایرانی ها حتی در لایه های قدرت هم
حضور دارند”، درطرح های زیادی سرمایه گزاری کرده اند به خصوص در طرح ساخت نیروگاه برق شهرک شیعه نشین صدر درحومه بغداد، و در نجف و کربلا هتل و تأسیسات جهانگردی می سازند. از اواخر سال 2003 هرساله میلیون ها زائرایرانی برای زیارت به دوشهر مقدس شیعیان جهان، نجف و کربلا، می آیند. هزاران عراقی نیزکه درکشور خود به پزشک دسترسی ندارند براساس یک “توافقنامه پزشکی” برای مداوا مرتباً بین ایران و عراق در رفت و آمدند.
از سال 2003 مبادلات میان دوکشور ده برابر شده است و رقم آن در حال حاضر ده میلیارد دلار تخمین زده می شود. در ژوئیه 2007 شعبه یکی از بانک های ایرانی در بغداد افتتاح شد. بخشی از برق و بنزین و کپسول های گاز مورد نیاز شهرهای مرزی نظیر بصره و قسمتی از مناطق کرد نشین عراق را ایران تامین
می کند. اقلامی مانند مصالح ساختمانی، ماهی، ادویه، برگه میوه، گوجه فرنگی، سبزیجات و دستگاه های تهویه هوا در سطحی گسترده از تهران به بغداد صادر می شود. اتومبیل های پژوی سفید رنگ، که از سال 2005 در کارخانه های ایران تولید می شود، در شهرهای عراق در ترددند. طرح احداث لوله های نفت میان منطقه نفتی بصره و بندر آبادان در ایران، که تنها ده کیلومتر با بصره فاصله دارد، در دست تهیه است.
به طور خلاصه می توان گفت که اقتصاد دوکشور به سرعت در حال “ ادغام” در یکدیگرند.
منبع: لوموند، 2 مارس