۵۰ فیلم برتر تاریخ سینما از نظر منتقدان ( قسمت اول)
قاعده ی بازی با کلاه بلند….
تاکنون بارها لیست فیلم های برتر تاریخ سینما منتشر شده است. به واقع کدام فیلم بهترین است: “محله چینی ها” یا “دیوانه از قفس پرید”؟ “جادوگر شهر اوز” یا “آواز در باران”؟ نظر هر کس دراین رابطه متفاوت است، ولی جیل کین و جیم پیازا، از منتقدان برجسته هنر هفتم، لیستی از ۱۰۱ فیلم برتر تاریخ سینما را تهیه کرده اند. این لیست در سال ۲۰۰۸ منتشر شد و اکنون نیز مورد بازبینی قرار گرفته. هنر روز در سال جدید، طی مطالبی۵۰ فیلم برتر این لیست را مرور می کند، پنج فیلم انتهایی این لیست پنجاه نفره را در نخستین شماره ی صفحه ی گزارش از پی بگیرید…
۵۰- بانی و کلاید [محصول ۱۹۶۷ آمریکا]
فیلم “بانی و کلاید” به کارگردانی “آرتور پن” داستان واقعی زندگی “بانی و کلاید” را نقل می کند. این فیلم یکی از فیلم های موفق در دوره هالیوود نو است.
بازیگران: “وارن بیتی” در نقش کلاید بارو؛ “فی داناوی” در نقش بانی پارکر.
داستان فیلم: در سال های ۱۹۳۰ درحالی که جهان دوره رکود بزرگ را تجربه می کند، بانی پارکر و کلاید بارو با یکدیگر باندی را برای سرقت از بانک ها تشکیل می دهند. این زوج قانون گریز و همدستان شان خیلی زود با سرنوشت تراژیکی روبرو می شوند.
این فیلم در سال ۱۹۶۸ در ۱۰ رشته نامزد اسکار شد و در نهایت دو جایزه اسکار را از آن خود کرد: بهترین بازیگر نقش مکمل زن برای “استل پارسونز” و بهترین فیلمبرداری برای “برنت گافی”.
“وارن بیتی” به عنوان نقش اول مرد در نقش کلاید بارو، خود تهیه کننده فیلم نیز بود و هم او بود که آرتور پن را به عنوان کارگردان فیلم به “کمپانی برادران وارنر” تحمیل کرد. بیتی هیچ گاه از انتخاب “فی داناوی” در نقش بانی پارکر راضی نشد و این دو هر از گاهی در سر صحنه به مشکلاتی برمی خوردند. نقش بانی پارکر ابتدا به “جین فوندا” پیشنهاد شده بود، ولی او در آن زمان در فرانسه سکونت داشت و مایل نبود برای فیلمبرداری به ایالات متحده بیاید. بیتی ابتدا “فرانسوا تروفو“، فیلمساز و بازیگر فرانسوی را برای نقش کلاید درنظر گرفته بود، ولی چون او نیز درحال کارگردانی فیلم “فارنهایت ۴۵۱” بود، این پیشنهاد را رد کرد. در همان سال که فیلم بانی و کلاید به اکران آمد، “سرژ گنس بور“، خواننده فرانسوی، به همراه “بریژیت باردو“، خواننده و بازیگر مشهور فرانسوی، ترانه ای را به همین نام اجرا کردند.
این فیلم به مدیریت دوبلاژ “ابوالحسن تهامی نژاد” و به گویندگی “جلال مقامی” در نقش کلاید و همسرش “رفعت هاشم پور” در نقش بانی دوبله شد. از دیگر گویندگان این فیلم می توان به مهین بزرگی و فریدون دائمی اشاره کرد.
۴۹- ۲۰۰۱: اودیسه فضایی [محصول ۱۹۶۸ آمریکا]
فیلم “۲۰۰۱: اودیسه فضایی” به کارگردانی “استنلی کوبریک“، یک فیلم علمی-تخیلی برگرفته از رمانی به همین نام نوشته “آرتور سی کلارک” است. کوبریک جوان مدت زیادی را صرف نگارش فیلمنامه کرد و سی کلارک نیز در تهیه فیلمنامه او را همراهی می کرد.
بازیگران: “کی ار دولی” در نقش دکتر دیوید بومن؛ “گری لاک وود” در نقش دکتر فرانک پول، “ویلیام سیلوستر” در نقش دکتر هیوود فلوید.
داستان فیلم: این فیلم در سه بخش به دوره های متفاوتی از زندگی انسان اشاره می کند. بخش اول به نام “سحرگاه بشریت” به ۳ میلیون سال پیش، زمانی که میمون ها و دیگر حیوانات بر سر غذا با یکدیگر می جنگند اختصاص دارد. آنها سپس با مشاهده یک مونولیت [سنگ سیاه یکپارچه] به فکر استفاده از استخوان به عنوان ابزاری برای شکار و قتل رقبا می افتند. بخش دوم به سال ۲۰۰۱ پس از میلاد بازمی گردد که انسان فضا را تسخیر کرده. در بخش سوم به نام “مأموریت به سیاره مشتری” دو دانشمند در سفینه ای به سوی سیاره مشتری می روند. روباتی که هدایت این سفینه را برعهده دارد تصمیم می گیرد آن دو را ازبین ببرد. درواقع ابزار ابتدایی ساخته شده توسط انسان های اولیه عاملی برای ازبین رفتن انسان مدرن می شود. گفتگوهای میان این روبات و دو دانشمند بسیار مشهور است و گاهاً توسط دوستداران سینما به کار می رود. در بخش پایانی یکی از دو دانشمند که جان سالم بدر برده با عبور از تونل زمان ناگهان و به سرعت پیر می شود. او سپس در شکل یک جنین و در نزدیکی زمین زندگی دوباره می یابد.
جلوه های ویژه این فیلم یکی از مهم ترین ویژگی های آن است. بدعت در موضوع آن باعث شد تا هیچ شرکتی حاضر به سرمایه گذاری روی این فیلم نشود و درنهایت کوبریک به تنهایی تهیه کنندگی آن را به عهده گرفت.
فیلم “۲۰۰۱: اودیسه فضایی” در سال ۱۹۶۹ نامزد دریافت ۴ جایزه اسکار شد که درنهایت جایزه اسکار بهترین جلوه های ویژه را برای استنلی کوبریک به ارمغان آورد. در آن زمان، بسیاری از تماشاگران براین باور بودند که میمون های اول فیلم واقعی هستند، ولی همه آنها بازیگرند و لباس میمون به تن دارند.
کین و پیازا در سال ۱۹۶۸ در یکی از نقدهای خود نوشتند: “اهداف استنلی کوبریک همواره بلند بوده. ولی او این بار ستارگان و آسمان ها را نشانه رفته تا به ایده های خود در مورد جایگاه بشر در جهان، زندگی فرا زمینی، و مرگ یا زندگی هوش و تخیل عینیت بخشد.” بی شک تأثیر این فیلم بر کارگردانانی مانند استیون اسپیلبرگ و جرج لوکاس قابل توجه است.
این فیلم در ایران تحت عنوان “راز کیهان” در قبل و بعد از انقلاب دوبله شده است.
۴۸- قاعده بازی [محصول ۱۹۳۹ فرانسه]
فیلم “قاعده بازی” به کارگردانی “ژان رنوار“، فیلمساز معروف فرانسوی، در روزهای پیش از آغاز جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۳۹ ساخته شد.
بازیگران: “نورا گرگور” در نقش کریستین؛ “پولت دوبوست” در نقش لیزت؛ “مارسل دالیو” در نقش رابرت؛ “رولان توتن” در نقش آندره ژوریو؛ ژان رنوار در نقش اوکتاو.
داستان فیلم: عده ای از طبقه اشراف در ویلای فردی ثروتمند و بانفوذ جمع می شوند تا در مراسم شکار سالانه شرکت کنند. در این گردهمایی، روابط عشقی پنهانی که میان بسیاری از آنها وجود دارد مشخص می شود.
ژان رنوار با نگاهی انسانی و بسیار منتقدانه به جامعه ای می نگرد که در آن طبقه اشراف و طبقه مستخدم و کارگر در کنار یکدیگر زندگی می کنند. همین مسأله باعث شد تا این فیلم سال ها توقیف شود. امروزه منتقدان و کارشناسان سینمایی معتقدند که “قاعده بازی” نه تنها بهترین فیلم ژان رنوار محسوب می شود، بلکه می توان آن را یکی از بزرگ ترین فیلم هایی دانست که تاکنون ساخته شده.
ژان رنوار خود نیز در این فیلم در نقش “اوکتاو” به هنرنمایی پرداخته. نقش آندره ژوریو به عنوان خلبانی که از فراز اقیانوس اطلس عبور کرده را “رولان توتن” بازی کرده که خود هم بازیگر بوده و هم خلبان، و این موضوع بی شک از دید تماشاگران در سال ۱۹۳۹ مخفی نمانده بود.
۴۷- کلاه بلند [محصول ۱۹۳۵ آمریکا]
فیلم “کلاه بلند” به کارگردانی “مارک سندریچ” یک فیلم موزیکال است.
بازیگران: “فرد آستر” در نقش جری تراورز؛ “جینجر راجرز” در نقش دیل ترمونت؛ “ادوارد اورت هورتون” در نقش هوریس هاردویک.
داستان فیلم: هوریس هاردویک قصد تولید یک نمایش موزیکال را در لندن دارد که نقش اول آن را جری تراورز، رقصنده آمریکایی، ایفا می کند. جری در اتاق خود در هتل به تمرین می پردازد و موجب بیداری و خشم دیل ترمونت می شود. این دو به یکدیگر دل می بندند، ولی سوءتفاهماتی در ادامه داستان پیش می آید.
زوج “جینجر راجرز” و “فرد آستر” در ۱۰ فیلم در کنار یکدیگر به ایفای نقش پرداختند و “کلاه بلند” چهارمین فیلم از این دست بود. یکی از نکات مشهور این فیلم دکور آن است که درواقع ونیز را به صورت مقوایی بازسازی کرده اند. ترانه “چیک تو چیک” [گونه به گونه] در این فیلم تاکنون توسط خوانندگان بسیاری اجرا شده و به یکی از کلاسیک های آمریکا تبدیل شده است.
فیلم “کلاه بلند” در سال ۱۹۳۶ نامزد دریافت ۴ جایزه اسکار شد: بهترین فیلم، بهترین کارگردان هنری، بهترین موسیقی فیلم بخاطر ترانه “گونه به گونه“، بهترین حرکات موزون [این جایزه تنها به مدت ۳ سال بین سال های ۱۹۳۶ و ۱۹۳۸ اهدا گردید].
۴۶- هشت و نیم [محصول ۱۹۶۳ ایتالیا]
فیلم “هشت و نیم” به کارگردانی “فدریکو فلینی“
بازیگران: “مارچلو ماسترویانی” در نقش گوئیدو آنسلمی [که درواقع نقش خود فلینی به عنوان کارگردان است]؛ “کلودیا کاردیناله” در نقش کلودیا.
داستان فیلم: کارگردانی در ساخت فیلم جدیدش، که کلیه شرایط برای ساخت آن مهیاست، دچار بحران خلاقیت می شود. او در دنیایی از خاطرات دوران کودکی و تخیلات معلق مانده و به دنبال پاسخی برای این حالت خود است.
نامگذاری عجیب این فیلم به این دلیل بود که فلینی تا آن زمان ۷ فیلم بلند و ۲ پیش پرده به عنوان نیمی از یک فیلم ساخته بود که در مجموع به هفت و نیم فیلم می رسید و این فیلم جدید تعداد ساخته های فلینی را به هشت و نیم می رساند. ولی نام آن در زمان ساخت “بی نظمی زیبا” بود.
“هشت و نیم” در سال ۲۰۰۹ به گونه ای در فیلم رومانتیک “نه” [ناین] بازسازی شد.
این فیلم نامزد ۵ جایزه اسکار گردید: بهترین کارگردان، بهترین فیلم خارجی، بهترین فیلمنامه غیراقتباسی، بهترین کارگردان هنری [سیاه و سفید]، بهترین طراحی لباس [سیاه و سفید] که درنهایت ۲ جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی و بهترین طراحی لباس را از آن خود کرد.
این فیلم در نظرسنجی انجام شده از کارگردانان در سال ۲۰۰۲ به عنوان سومین فیلم برتر تاریخ سینما شناخته شد.
۵۰ فیلم برتر تاریخ سینما از نظر منتقدان (قسمت دوم)
۵۰ فیلم برتر تاریخ سینما از نظر منتقدان (قسمت سوم)
۵۰ فیلم برتر تاریخ سینما از نظر منتقدان (قسمت چهارم)
۵۰ فیلم برتر تاریخ سینما از نظر منتقدان (قسمت پنجم)
۵۰ فیلم برتر تاریخ سینما از نظر منتقدان (قسمت ششم)