جاشووا میتنیک
بر اثر فشار ترکیه و قطر، حماس دستور خروج همه نیروهایش از مقرشان در دمشق را تا هفته آینده صادر کرد. این دو کشور منطقه تلاش می کنند بشار اسد را به دلیل سرکوب اعتراضات هشت ماهه در این کشور، منزوی کنند.
گروه های اسلامگرا با توجه به اتفاقات اخیر در این کشور به گونه ای راه خود را از اسد جدا می کنند.سوریه از دهه نود که حماس مجبور به ترک خاک اردن شد، میزبان این گروه بوده است.
رفتن از سوریه همچنین باعث دور شدن حماس از ایران می شود که خود متحد بشار اسد است و به گروه های نظامی فلسطینی کمک مالی ونظامی می کند. در ماه های اخیر، ایران به حماس اصرار کرده است که پایگاه هایشان را در سوریه ترک نکنند.
حماس مقرجدیدی در مصر ایجاد می کند و قطر جای آن را درسوریه می گیرد. در عین حال رهبر حماس، خالد مشعل، قرار است با عبدالله دوم، پادشاه اردن ملاقات کند تا درباره بالابردن سطح حضور حماس در این کشور، تبادل نظر کنند.
میر جاودانفر، کارشناس ایران در اسرائیل این اقدام حماس را “یک عقب نشینی استراتژیک برای ایران” توصیف کرد؛او معتقد است تغییر مکان حماس از سوریه به مصر نشاندهنده تغییر رفتار حماس و کاهش توانایی ایران برای تهدید اسرائیل خواهد بود.
مقامات حماس ماه ها در بحران سوریه تلاش کردند تا چهره ای بی طرف داشته باشند. اما رویکرد جدید حماس به سمت مصر و اردن، نیروهای حماس را برای تسریع در خروجشان از این کشور جسور تر کرده است و برخی از اعضای این گروه به آن “خروج نرم” می گویند.
مقامات امنیتی حماس گفته اند که نود درصد کارکنان شان در شهر های اطراف پخش می شوند و حضور جدی در دمشق نخواهند داشت.
در ماه های اخیر حماس از سرمایه گذاری در سوریه دست برداشته است که این شامل سرمایه گذاری های تجاری، مسکن و پس انداز های بانکی می شود.
بعد از تصمیم کشور های متحد عرب مبنی بر تحریم سوریه، رهبران حماس مورد خشم ترکیه و قطر قرار گرفتند. یکی از مقامات حماس که بتازگی از دمشق به غزه بازگردانده شده است، می گوید:« قطر و ترکیه به ما گفته اند که فورا از سوریه برویم. آنها گفتند :” خجالت نمی کشید؟ دیگر بس است. باید از دمشق بیرون بروید”»
درعین حال ده ها جسد در خیابان های حمص افتاده است و این نشان می دهد که خونریزی ها افزایش پیداکرده است.
روز دوشنبه بیش از 50 نفر کشته شدند اما خبر آن در ارتباط با حمله فرقه علویان به سنی ها اعلام شد. پیدا شدن اجساد در حمص در حالی صورت گرفت که آمریکا روز سه شنبه از حکومت اسد خواسته بود به سرکوب تظاهرات ضد دولتی پایان بدهد. هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا با چهره های اپوزیسیون در ژنو دیدار کرد و آمریکا اعلام کرد که سفیرش را به سوریه باز می گرداند.
مارک تونر، سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا گفت که رابرت فورد به سوریه باز می گردد تا به کارش ادامه بدهد و پیام آمریکا را مستقیما به مردم سوریه برساند؛ گزارش های واقعی از وضعیت بدست بیاورد و با جامعه سوری در ارتباط باشد تا بتواند راه حل صلح آمیزی برای پایان دادن به این خونریزی ها پیدا کند.
انتقاد های سوریه از نحوه برخورد دولت همسایه، روز به روز شدید تر می شود. رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه از آقای اسد خواسته است کناره گیری کند. در همین حال قطر تلاش می کند تا اتحادیه عرب را متقاعد کند سوریه را تنبیه کند. در حالی که ترکیه برای پایان دادن به مسدود کردن راه های به غزه توسط اسرائیل، لابی می کند، قطر نیز به آنها کمک مالی می کند.
مقامات حماس در این خصوص اظهار نظر نکرده اند. یکی از مقامات حماس، صالح العروری،ضمن تکذیب خبر خروج از سوریه به روزنامه هاآرتص گفت که رابطه حماس و دولت سوریه “عالی ” است.
کارشناسان عرب این تصمیم حماس را با تبادل زندانیان در اسرائیل مرتبط می دانند؛ در نشستی که در ماه نوامبر برگزار شد، محمود عباس اعلام کرد که می خواهد قبل از خروج حماس از سوریه، با کشور مصر اعتمادسازی کند.
حماس به گفته کارشناسان بعد از سقوط حسنی مبارک و اشغال اکثر کرسی های مجلس توسط اخوان المسلمین ،در مصر مورد استقبال قرار می گیرد.
بعلاوه حضور حماس در دمشق، این سازمان را باریشه هایش در فلسطین در تضاد قرار می دهد، همینطور با گروه های اسلامگرا در سوریه مثل شاخه اخوان المسلمین که یکی از گروه های پیشرو در مخالفت با حکومت اسد هستند.
روحانیون طرفدار حماس هم در مسجد غزه سخنرانی می کنند، دائما از کشته شدن بیش از 4 هزار نفر در جریان اعتراضات در سوریه شکایت دارند و سقوط حکومت را پیش بینی کرده اند.
زمانی که زندانیان تازه آزاد شده حماس در ماه نوامبر وارد سوریه شدند، بیش از دولت از مردم سوریه تشکر کردند. مخمر ابوسدا، استاد علوم سیاسی داشنگاه الازهر، می گوید: “این نشان می دهد که حماس ناراضی است. به نظر می رسد که حماس به علت اینکه مقر خود را در سوریه حفظ کرده، در وضعیت خیلی بدی قرار گرفته است.”
گرشون بسکین، فعال صلح اسرائیلی که در جریان آزاد کردن گیلاد شالیت، با حماس مذاکره می کرد می گوید: “خالد مشعل، رهبر حماس بارها به مصر سفر کرده و معاونش، موسی ابو مرزوق، قرار است در راس هیاتی به مصر برود.”
وال استریت ژورنال، 7 دسامبر
