استفن کورکزی
به نظر می رسد ایران در عجیب ترین جای دنیا یک دوست جدید پیدا کرده است: کامبوج. تهران اوائل ماه جاری میزبان هیأتی از این کشور آسیای جنوبشرقی بود تا به بحث درباره تجارت دوجانبه و گفتگو درباره تنفر مشترکشان از “دخالت” آمریکا بپردازند.
این تازه ترین نشانه از جستجوی ایران برای یافتن شرکای جدید، هرچند کوچک، در مواجهه با تحریم های فزاینده است.
آلون بن میر از مرکز روابط جهانی دانشگاه نیویورک می گوید: “شکی وجود ندارد که انزوای در حال رشد ایران، در نتیجه تحریم های سازمان ملل، به انگیزه ای برای بهبود روابط با کامبوج و سایر کشورهای علاقمند تبدیل شده است. تحریم ها علیه ایران تأثیرات جدی داشته اند. به همین دلیل، ایران با هرکشوری که بتواند، ارتباط برقرار می کند. کاموج به دلیل آسیب پذیری در حوزه انرژی، یک کشور آسان برای برقراری روابط است.”
سازمان ملل، اتحادیه اروپا و ایالات متحده در ماه ژوئن، همگی دست به تصویب تحریم هایی علیه ایران زدند و تلاش کردند برنامه غنی سازی اورانیوم ایران را هدف قراردهند.
هور نامونگ، وزیر خارجه کامبوج در 16 اوت در پنوم پن، چند روز پس از دیدار با محمود احمدی نژاد در تهران، به خبرنگاران گفت: “وضع تحریم علیه ایران یک راه حل نیست.” وی توصیه کرد باید از “مذاکرات و تماس” استفاده شود.
روابط رسمی این دو کشور در سال 1992 و در پی تشکیل کامبوج از دل جنگ های داخلی برقرار شد. کیهو کاناریت، سخنگوی دولت کامبوج می گوید این دیدار در بالاترین سطح در تاریخ روابط دو کشور از آن زمان تا کنون انجام شده است.
آقای کیهو که در عین حال وزیر اطلاع رسانی کامبوج نیز هست، گفت: “ایران درخواست روابط دیپلماتیک با کاموج را کرد. ما هم دلیلی برای مخالفت ندیدیم. سیاست ما در قبال کشورهای خاورمیانه بر فروش بیشتر محصولاتمان، که اغلب کشاورزی هستند، و نیز تلاش برای کسب دانش مدیریت نفتی استوار است.”
مذاکرات دو طرف بر تجارت، جهانگردی و نفت متمرکز بود که با توجه به کشف ذخایر نفتی در سواحل کامبوج، حائز اهمیت است. پس از سال ها بررسی و اکتشاف صورت گرفته توسط شرکت های بین المللی نظیر توتال و شل، پیش بینی می شود کار تولید نفت این کشور از سال 2012 آغاز شود. یک مقام ارشد کامبوج در اواسط اوت به خبرگزاری نیکی گفت کشورش به دنبال دانش فنی هسته ای است و امیدوار به ساخت اولین نیروگاه هسته ای برق در اوائل سال 2020 است.
به گزارش خبرگزاری فارس، احمدی نژاد نیز از “آمادگی ایران برای دراختیار گذاشتن تجربیات این کشور در حوزه های مختلف کشاورزی، علوم، دانش فنی و تحقیقات” سخن گفت. دو طرف توافق کردند برای بررسی فرصت های موجود، یک کمیسیون اقتصادی مشترک تشکیل دهند.
البته آنها یک زمینه مشترک نیز یافتند که به مخالفت با فشارهای آمریکا مربوط می شود. به گزارش خبرگزاری ایرنا، هور گفت: “کشور من همیشه با دخالت ایالات متحده در امور داخلی سایر کشورها مخالف بوده است.”
ایران کامبوج را فراتر از یک شریک اقتصادی و ظاهر به چشم دریچه ای برای اکتشاف آسیای جنوبشرقی و گروه ده کشور “انجمن ملت های جنوبشرق آسیا” (آسه آن) نگاه می کند. سید جواد قوام شهیدی، سفیر ایران در کامبوج پس از دیدار با هو به خبرگزاری فارس گفت: “کامبوج می تواند نقش کلیدی در ارتباط ایران با این گروه ایفا کند.”
فیلیپ شورت تاریخ شناس انگلیسی می گوید از دیدگاه مجموعه پیچیده ژئوپلتیک، منطقی است که ایران از برقراری روابط با کامبوج استقبال کند. وی می گوید چین از کامبوج و برمه به عنوان قدرت های در حال توازن با هند حمایت می کند و در عین حال از ایران و پاکستان به عنوان وزنه های مخالف جهت روسیه پشتیبانی می کند.
آقای شورت، نویسنده کتاب تاریخ خمرهای سرخ تحت عنوان “پول پوت: تشریح یک کابوس” و نیز کتاب بیوگرافی “مائو: یک زندگی” می گوید: “بنابراین برای ایران و کامبوج، به عنوان دوستان چین، نزدیک شدن اصلاً عجیب به نظر نمی رسد.”
وی افزود: “یک منفعت اقتصادی آشکار برای کامبوج وجود دارد. برای ایران هم که هنوز بسیار منزوی است، هرچه حمایت های دیپلماتیک بیشتر شود، وضع بهتر خواهد بود.”
به نظر می رسد جامعه تجار کامبوج از دوستی کشورشان با ایران دچار نگرانی نشده اند.
داگلاس کلایتون مدیرعامل مؤسسه مالی خصوصی لئوپارد که موفق به جلب 34 میلیون دلار سرمایه در صندوق چندجانبه بازار کامبوج شده است، می گوید: “اگر ایران مایل به ارائه هرگونه کمک مادی به کامبوج است، چرا آنها نباید این کمک را قبول کنند؟ کامبوج یک کشور بیطرف با نیازهای بسیار است و از هرگونه کمک احتمالی استقبال می کند.”
سخنگوی سفارت ایالات متحده در کامبوج گفت واشنگتن از “تمامی اعضای سازمان ملل متحد و از جمله کامبوج می خواهد به مفاد قطعنامه 1929 شورای امنیت عمل کنند و نه تنها به الزامات آن عمل کنند بلکه تمهیدات دیگری را نیز مدنظر قراردهند.” این قطعنامه در ماه ژوئن برای هدف گرفتن برنامه غنی سازی اورانیوم ایران به تصویب رسید.
درحالیکه سخنگوی دولت کامبوج می گوید پنوم پن در خصوص توسعه روابط با ایران هشداری دریافت نکرده است، اما پرفسور بن میر از دانشگاه نیویورک گمان می کند آمریکا احتمالاً نسبت به نزدیکی بیش از حد کامبوح به ایران هشدارهایی داده است.
وی گفت: “کامبوج به زودی شاهد تشدید فشار بین المللی برای توقف تجارت با ایران خواهد بود. بنابراین کامبوج در نقطه ثقل توازن خواهد ایستاد و به سمتی منحرف می شود که سود بیشتری داشته باشد. به همین دلیل، اگر آمریکا و اتحادیه اروپا مایل به ایجاد فاصله میان کامبوج و ایران هستند، باید کمک هایی را برای پنوم پن در نظر بگیرند.”
منبع: کریستین ساینس مانیتور- 26 اوت 2010
