هاشمی؛ بازتاب های یک شکست

آرش بهمنی
آرش بهمنی

» محمد یزدی رییس خبرگان شد

محمد یزدی، دبیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، با رای اعضای مجلس خبرگان،‌ اکبر هاشمی‌رفسنجانی را شکست داد و به عنوان رییس جدید مجلس خبرگان انتخاب شد.

مجلس خبرگان رهبری از زمان به کما رفتن و سپس مرگ محمدرضا مهدوی‌کنی، رییس پیشین این مجلس، رییس نداشت و محمود هاشمی‌شاهرودی جلسات هیات‌رییسه را اداره می‌کرد. به همین دلیل نخستین دستور جلسه اجلاس جدید خبرگان، انتخاب رییس بود.
اکبر هاشمی‌رفسنجانی، محمد یزدی و محمد مومن سه عضوی بودند که برای کسب کرسی ریاست با یک‌دیگر رقابت کردند. محمود هاشمی‌شاهرودی نیز از جمله کاندیداهای پست ریاست بود، اما از حضور در قابت انصراف داد. پس از رای‌گیری محمد یزدی ۳۵ رای، اکبر هاشمی‌رفسنجانی ۲۵ رای و محمد مومن ۱۳ رای کسب کردند. با توجه به نرسیدن آرای نامزدها به حد نصاب لازم، انتخابات به دور دوم رفت که در این مرحله محمد یزدی ۴۷ و اکبر هاشمی‌رفسنجانی نیز ۲۴ رای کسب کردند و دو رای باطل اعلام شد.
در جلسه عصر مجلس خبرگان نیز انتخابات هیات‌رییسه انجام شد که براساس آرای اعضای خبرگان هاشمی شاهرودی و موحدی کرمانی به عنوان نواب رییس و دری‌نجف آبادی و احمد خاتمی نیز به عنوان منشی اول و دوم مجلس خبرگان انتخاب شدند.
شکست هاشمی‌رفسنجانی در رقابت با محمد یزدی در حالی رخ داد که این دو پیش از این یک بار دیگر نیز بر سر کسب کرسی ریاست مجلس خبرگان با یک‌دیگر رقابت کرده بودند. اسفندماه سال ۸۷ اما اکبر هاشمی‌رفسنجانی با کسب ۵۱ رای در مقابل ۲۶ رای محمد یزدی موفق شده بود ریاست مجلس خبرگان را در دست گیرد.
محمد یزدی که به عنوان رییس مجلس خبرگان انتخاب شده ۸۳ سال سن دارد و در حال حاضر دبیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم است. او در سال‌ نخست رهبری آیت‌الله خامنه‌ای به سمت رییس قوه‌قضاییه گمارده شد. جانشین او محمود هاشمی‌شاهرودی بود که در روزهای نخست آغاز به کار خود در قوه‌قضاییه، این نهاد را “ویرانه” توصیف کرده بود. یزدی در سال‌های گذشته از منتقدان هاشمی‌رفسنجانی بود؛ این دو در سال‌های گذشته چندین بار با یک‌دیگر درگیری لفظی داشتند که در نهایت با وساطت احمد خاتمی به پایان رسید.
او پس از کسب کرسی ریاست مجلس خبرگان، گفت که هاشمی‌شاهرودی به نفع هاشمی‌رفسنجانی از رقابت کنار رفته بود: “بنده اطلاعی از انگیزه وی ندارم اما شنیده بودم که او و آیت‌الله هاشمی رفسنجانی اعلام کرده بودند که با یکدیگر رقابت نخواهند کرد و تصور می‌کنم پس از اینکه آیت‌الله شاهرودی در عمل دید که آیت‌الله هاشمی رفسنجانی نامزد است کنار رفت”.
سخنان یزدی در حالی بیان شده که ساعاتی پس از اعلام نتیجه انتخابات رییس مجلس خبرگان، عباس کعبی از اعضای این مجلس، درباره انصراف هاشمی‌شاهرودی گفته بود: “بعد از اینکه آیات یزدی و مؤمن اعلام کاندیداتوری کردند، آیت‌الله هاشمی شاهرودی انصراف دادند چون تعدد کاندیدا را صلاح نمی‌دانستند. لذا به‌خلاف آنچه برخی شایعه کرده‌اند، ایشان به‌نفع هاشمی انصراف نداده‌اند”.
شکست هاشمی‌رفسنجانی واکنش‌های مختلفی را در رسانه‌ها باعث شد. گرچه رسانه‌های نزدیک به اصلاح‌طلبان عموما با سکوت از این مساله عبور کردند، اما رسانه‌های اصول‌گرا تحلیل‌های مختلفی در این زمینه منتشر کردند.
رجانیوز، وب‌سایت نزدیک به جبهه پایداری، اشتباه بزرگ هاشمی‌رفسنجانی را “تلاش برای سیاسی کردن مناسبات حاکم بر خبرگان” دانست و نوشت: “پیام انتخابات هیات‌رییسه خبرگان رهبری پیامی بسیار بزرگ و حائز اهمیت است و شاید بتوان گفت نقطه‎ای غیرقابل پذیرش در فعالیت سیاسی سه سال اخیر هاشمی رفسنجانی. تلاش برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری، حمایت از دولت روحانی و تلاش‎های مکرر برای بستن پرونده‎های داخلی و خارجی که به نوعی به او مرتبط می‎شود با استفاده از ژست «در موضع قدرت بودن» امروز و به واسطه رفتار متفاوت اعضای خبرگان رهبری، ناکام مانده است و همین نکته مهم است که این عدم کامیابی در انتخابات ریاست خبرگان رهبری را بسیار سنگین و دشوار می‎کند”.
هاشمی‌رفسنجانی در گفت‌وگویی که روز گذشته در روزنامه شرق منتشر شده بود، با اشاره به انتخابات هیات‌رییسه مجلس خبرگان، گفته بود: “در خبرگان علمای دیگری هستند که کار می‌کنند و من هم عضو هستم. اگر لازم باشد، در آنجا تاثیرگذار هستم و اگر هم لازم نباشد، مستمع هستم؛ الان نظرم این است. البته بعضی‌ها هستند که من مصلحت نمی‌دانم در راس خبرگان باشند”.
پیش از این برخی حامیان هاشمی‌رفسنجانی مدعی شده بودند که “تعداد قابل توجهی از اعضای خبرگان” در نامه‌ای خطاب به او خواستار حضور در انتخابات هیات‌رییسه خبرگان شده بودند.