با فاش شدن صدور حکم حبس طویل المدت برای یک شهروند ایرانی ـ– آمریکا توسط دستگاه قضائی جمهوری اسلامی، بستگان وی بار دیگر با انتشار نامه ای خواستار آزادیش شده اند. همزمان وکیل وی گفته است در صورتی که ایالات متحده تعدادی از زندانیان ایرانی را آزاد کند امکان رهایی موکل وی از اوین سهل تر خواهد شد.
“خانواده حکمتی با کمال احترام از مقامات ارشد جمهوری اسلامی ایران می‌خواهد تا در این حکم تجدیدنظر کنند.” این درخواست تازه خانواده شهروند ایرانی ـ آمریکایی است که دو سال و نیم است به اتهام جاسوسی برای ایالات متحده در زندان اوین به سر می برد. خانواده امیر میرزایی حکمتی این نامه را پس از آن منتشر کرده اند که وکیل وی در تهران اعلام کرد قوه قضائیه جمهوری اسلامی برای وی حکم حبس طویل المدتی را صادر کرده است.
در این نامه آمده است: “( مسئولان نظام) برای حل این سوءتفاهم بزرگ، زمینه آزادی امیر را فراهم کنند تا او در صحت و سلامت به خانه باز گردد”.
در حالیکه جراید اصلاح طلب به دلیل خط قرمز های جمهوری اسلامی از پاییز ۹۰ تاکنون اشتیاقی برای پیگیری پرونده امیر حکتی نشان نداده اند، روز جمعه خبرنگار نیویورک تایمز در تهران در گفتگو با محمود علیزاده به نقل از او نوشت: “امیر حکمتی، عضو سابق ارتش آمریکا که در اوت ۲۰۱۱ در ایران زندانی و به اتهام جاسوسی به اعدام محکوم شده بود در ماه دسامبر، در دادگاه تجدید نظر، به طور بی‌سروصدا به اتهام «همکاری عملی با دولت آمریکا» به ده سال زندان محکوم شده است.”
صدور حکم بدون حضور متهم در دادگاه
علیزاده وکیل تسخیری حکمتی، این زندانی ایرانی ـ آمریکایی است که از شهریور سه سال پیش تا امروز از حقوق اولیه و قانونی یک زندانی از جمله حق انتخاب وکیل و مرخصی محروم بوده است.
حتی دادگاه تجدید نظر او نیز بدون حضور و اطلاع او برگزار شده، و آنچنان که علیزاده اعلام کرده موکلش از تشکیل دادگاه تجدیدنظر، محکومیت و صدور حکم مطلع نبوده است. وی گفته این اطلاعات را اخیرا از زبان مقامات قضایی شنیده و از طریق تلفن به اطلاع حکمتی، که در زندان اوین بسر می‌برد، و خانواده‌اش در ایالت میشیگان، رسانده است.
بازداشت “طعمه خوب”
وزارت اطلاعات در دوره محمود احمدی نژاد اواخر آذر سال ۹۰ با انتشار بیانیه ای از بازداشت “یک جاسوس سازمان مرکزی اطلاعات ایالات متحده” خبر داد. این بیانیه فرد مزبور را یکی از “تحلیل گران اطلاعاتی” با سوابقی همچون فعالیت در “واحدهای اطلاعاتی ارتش آمریکا” و حضور در پایگاه نظامی این کشور در افغانستان و عراق، معرفی می کرد. وزارت اطلاعات همچنین ادعا کرده بود که به این جوان ۲۸ ساله ماموریت “اجرای سناریوی اطلاعاتی-ـعملیاتی پیچیده‌ای” محول شده بود.
بر اساس همین بیانیه بود که قاضی صلواتی که ده ها زندانی سیاسی را پس از ناآرامی های سال ۸۸ به صدها سال زندان محکوم کرده بود اوایل دیماه همان سال در شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب حاضر شد تا این شهروند ایرانی ـ آمریکایی را محاکمه کند؛ دادگاهی که با خواندن کیفرخواست امیر حکمتی توسط نماینده دادستان آغاز شد. او گزارش مدیرکل حقوقی قضایی “معاونت جاسوسی وزارت اطلاعات” را مورد استناد قرار داد تا بگوید بر اساس “بررسی دقیق” مشخص شده هدف اصلی وی این بوده که برای جمهوری اسلامی پرونده دست داشتن در “تروریسم” بسازد.
این کیفرخواست بر اساس آنچه “ اقرار صریح و مقرون به واقع” متهم به ارتباط با “سازمان سیا” خوانده، تصریح کرده بود که “انگیزه‌های همکاری با سیا محرز است.” این در حالی است که فعالین حقوق بشر می گویند بازجویان جمهوری اسلامی برای وادار کردن این جوان به اعتراف علیه خود ـ مانند موارد مشابه ـ شکنجه های روانی و جسمی شدیدی علیه وی اعمال کرده اند. بازجویان عموما در چنین شرایطی بر خلاف قانون حق ملاقات متهم با وکیل را از وی سلب و هر گونه تماس او با دنیای بیرون را قطع می کنند.
پاییز و زمستان ۹۰، همزمان بود با اوج گیری اختلافات تهران و واشنگتن؛ ایالات متحده آماده تحریم تمام عیار اقتصاد نظام می شد، از آن سو نیروهای مسلح جمهوری اسلامی یک هواپیمای بدون سرنشین فوق پیشرفته ایالات متحده را در آسمان ایران زمینگیر کرده بودند و همزمان سرداران سپاه و امیران ارتش نیز به رجزخوانی بی سابقه ای با پنتاگون بر سر تردد ناوهای هواپیمابر ایالات متحده در خلیج فارس مشغول بودند.
ناظران اعتقاد دارند امیر حکمتی ظاهرا قربانی نزاع آن زمان دو دولت شده بودند، برای نمونه می توان به سخنرانی آن زمان دبیر شورای نگهبان در تریبون نماز جمعه اشاره کرد. احمد جنتی خطاب به دستگاه امنیتی جمهوری اسلامی گفته بود که “طعمه خوبی” به دست آورده است. این روحانی افراطی همچنین گفته: “این فرد اطلاعات زیادی دارد که باید در بازجویی های اطلاعاتی، به آنها دست یافت.”
با این حال این احتمال وجود دارد که پس از صدور حکم نهایی هم، شرایط برای آزادی امیر حکمتی مهیا شود. به طور سنتی زندانیان ایرانی –ـ آمریکایی که در چند سال اخیر با حکم حبس طولانی مواجه شده اند این اقبال را یافته اند که چند صباحی بعد حکم آزادی را دریافت کنند.
گفتتنی است از زمان روی کار آمدن محمود احمدی نژاد در سال ۸۴ تاکنون تعداد زیادی از شهروندان ایرانی-ـ آمریکایی و یا امریکایی به جرم جاسوسی برای سیا، تلاش برای برپایی انقلاب مخملی و یا براندازی، توسط وزارت اطلاعات بازداشت شده اندو سپس قوه قضائیه آن ها را محاکمه کرده است. رامین جهانبگلو، کیان تاج بخش، هاله اسفندیاری، مازیار بهاری و رکسانا صابری از این جمله هستند که دستگاه قضائی برای آنان ده ها سال حکم زندان صادر کرده است. همه این دستگیرشدگان هم زیر فشار های بازجویان سپاه یا وزارت اطلاعات “اعتراف به جاسوسی” کردنداما پس از مدتی آزاد و از ایران خارج شدند.
گفتنی است امیر حکمتی در حکم دادگاه اولیه با مجازات اعدام روبرو شده بود.
درخواست واشنگتن از تهران
از سوی دیگر در شرایطی که دولت روحانی کوشش می کند روابطی با درجه تنش کمتر با ایالات متحده برقرار کند، ناظران می گویند بداقبالی امیر حکمتی می تواند این باشد که تندروهای منتقد دیپلماسی دولت یازدهم، از ادامه زندانی کردن وی به عنوان حربه ای برای مخدوش کردن سیاست خارجی رئیس میانه رو جمهوری اسلامی بهره گیرند.
گفتنی است دو ماه پیش و در جریان نخستین مذاکرات برای یافتن راه حل “جامع” بحران هسته ای نظام در وین، اتریش، جان کری، وزیر خارجه ایالات متحده ـ مستقیما از جواد ظریف، همتای ایرانی خود – خواسته بود زمینه آزادی سه زندانی از جمله امیر حکمتی را فراهم کند.
همزمان دان کلیده، نماینده ایالتی که حکمتی از آنجا می آید نیز با انتشار بیانیه ای همذات پنداری و حمایت خود با خانواده این زندانی یا گروگان سیاسی را اعلام کرده است. نماینده ایالات میشیگان نوشته است: “آزادی امیر نشانه‌ای روشن از خواست ایران برای بازگشت به جامعه جهانی خواهد بود. امیر بی‌گناه است و جرمی مرتکب نشده و به خطا ۹۵۶ روز در زندان نگهداری شده است.”
دستگاه دیپلماسی البته هنوز به طور رسمی نگفته تا چه اندازه مایل است به قوه قضائیه فشار بیاورد تا این زندانی را آزاد کند. وضعیت حکمتی زمانی بغرنج تر شد که دو هفته پیش پزشک معالج پدر وی از نامعلوم بودن طول حیات پدر وی که به تومور مغزی غیرقابل جراحی مبتلا است خبر داد. خانواده حکمتی می گویند اگر حبس امیر در زندان ادامه پیدا کند شاید او نتواند برای آخرین بار پدر بیمار خود را ملاقات کند.
با این حال وکیل امیر حکمتی می گوید اگر دو دولت دست به معامله بزنند ممکن است وی بتواند آزادی این جوان را تسهیل کند. علیزاده خاطرنشان کرده است: “هرگونه تبادل متقابل آمریکا می‌تواند موثر باشد. این خیلی مهم است، اگر هرکدام از آن زندانی‌های ایرانی در آمریکا آزاد شوند پرونده آقای حکمتی آسان‌تر می‌شود.”
آنچنان که نیویورک تایمز گزارش داده وزارت دادگستری آمریکا می‌گوید، در حال حاضر ۳۸ ایرانی در زندان‌های آمریکا بسر می‌برند که جرائم اکثر آنها تقلب و مواد مخدر و همچنین قاچاق، دزدی و زیر پا گذاشتن قوانین امنیت ملی آمریکاست.
