کمی مانده بود به کریسمس، یکی از شیوخ حاکم بر امارات متحده عربی بر سر میز شام در کاخش گفت، به هیچ وجه از انتشار ارزیابی سازمان اطلاعات آمریکا در خصوص اینکه ایران در سال 2003 برنامه تسلیحات اتمی خود را به حال تعلیق درآورده، تعجب نکرده است. شیخ گفت:” رفسنجانی به ما اطلاع داده بود که منتظر یک اطلاعیه بسیار مهم و بسیار شگفت آور از سوی واشنگتن باشیم. او از وجود چنین گزارشی باخبر بود.“
رفسنجانی که رابط بین آخوندها، سیاست و جامعه تجاری کشور است و از نظر معیارهای ایرانیان یک میانه رو بشمار می رود، در نظر کشورهای خلیج فارس مدت هاست که کانال های ارتباطی خود را با واشنگتن حفظ کرده است. از این روست که پیشاپیش از گزارش” نای’باخبر بوده است. مهدی پسر رفسنجانی سخت تلاش می کند ارتباط های مشابه خود را با اروپا حفظ کند، گرچه دریافت رشوۀ 86 میلیون دلاری از شرکت توتال فرانس را برای واگذاری امتیازهای گاز ایران انکار می کند. (مقامات فرانسوی که مسئول رسیدگی به این اتهامات بودند، سال گذشته کریستف مارگری رئیس شرکت توتال فرانس را دستگیر کردند.)
اندکی پس از ضیافت شام شیخ، دیوید ساترفیلد مشاور ارشد کاندولیزا رایس و هماهنگ کننده مسائل عراق گفت، کادر رهبری ایران “در بلندپایه ترین سطوح” از نفوذ خود در میان شبه نظامیان شیعه عراق برای سرکوب خشونت ها استفاده می کند. ساترفیلد به روزنامه واشنگتن پست گفت، کاهش حملات فراگیر در عراق “باید به تصمیم گیری سیاسی ایران نسبت داده شود.”
به گفته ریان کراکر سفیر آمریکا در بغداد، تصمیم گیری ایران، “در صورتی که ایران بخواهد مستقیما ً بر اعتبار خود بیفزاید،” مبنای خوبی برای دور چهارم مذاکرات قریب الوقوع میان مقامات ایران و آمریکا خواهد بود. رایس نیز بالاخره با بیان اینکه در صورت توقف غنی سازی اورانیوم، واشنگتن از بهبود روابط با تهران استقبال خواهد کرد، دست دوستی به جانب ایران دراز کرد.
سپس هفته گذشته آیت الله علی خامنه ای در نشستی با دانشجویان اعلام کرد، اگرچه هنوز زمان آن فرا نرسیده است، اما در اصل هیچگونه مخالفتی با از سرگیری روابط دیپلماتیک با آمریکا وجود ندارد. او گفت:” ما هیچوقت نگفته ایم که این روابط باید برای مدت نامعلومی کنار گذاشته شود.“
اکنون مقامات کشورهای خلیج فارس با کنار هم چیدن این نشانه های مختلف گمان می کنند که زمینه برای تغییر ناگهانی روابط ایران و آمریکا در شرف مهیا شدن است. آنها ترور بی نظیر بوتو و چشم انداز بی ثباتی پاکستان هسته ای را عامل دیگری برای نزدیکی روابط تهران و واشنگتن می دانند، عاملی که باعث می شود این دو کشور منافع مشترک خود را در عدم دسترسی دیوانگان به زرادخانه هسته ای پاکستان جستجو کنند.
ممکن است این تحلیل اشتباه باشد، اما آنقدر جای خود را در میان کشورهای عربی خلیج فارس باز کرده است که این کشورها برای رسیدن به سرنخ های مربوط، سفر هشت روزۀ جرج بوش به خاورمیانه را زیر ذره بین گرفته اند. در واقع دیپلمات های عرب مستقر در واشنگتن پیش از این به کاخ سفید هشدار داده بودند که رهبران آنها بدنبال این هستند که واشنگتن به وضوح به آنها اطمینان خاطر بدهد که بقای امنیت آنها در دستان آمریکاست.
اما کشورهای خلیج فارس که قرن ها در پهنۀ این خلیج با ایرانیان زندگی کرده اند و می دانند که قرن های دیگر نیز زندگی خواهند کرد، اکنون تا حد زیادی مطمئن شده اند که “دورۀ آمریکا در خاورمیانه به سر رسیده است.” به این خاطر است که رهبران عرب شورای همکاری خلیج فارس ماه گذشته برای اولین بار احمدی نژاد را به گردهمایی خود در قطر دعوت کردند.
محمد علی حسینی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران هفته گذشته سفر بوش به خاورمیانه را ”جبران سیاست های شکست خوردۀ آمریکا در منطقه” دانست و گفت، “آمریکا در به انزوا کشاندن ایران موفق نبوده است. ما شاهد گسترش روابط ایران با کشورهای مختلف هستیم.“
در واقع ما در این امر یعنی منزوی کردن ایران موفق بوده ایم و از جالب ترین موارد گسترش روابط ایران با کشورهای مختلف، از سرگیری علنی روابط این کشور با آمریکا، احتمالا ً پس از انتخابات مجلس ایران، خواهد بود. این چیزی است که اکنون برخی از مقامات بسیار آگاه کشورهای خلیج فارس انتظار دارند؛ خواهیم دید.
منبع: یونایتدپرس اینترنشنال، 9 ژانویه