دفتر تحکیم وحدت با انتشار یک بیانیه تحلیلی مفصل به نقد عملکرد هشت ساله اصلاح طلبان پس از دوم خرداد 76 و همچنین برگزیدن استراتژی تحریم از سوی برخی تحول خواهان برخاسته و با بررسی شرایط انتخابات ریاست جمهوری سال آینده، چهار محور را برای مواجهه دفتر تحکیم وحدت با انتخابات آتی معرفی کرده است.
در آغاز این بیانیه، نویسندگان با بیان اینکه رفتار دولت احمدی نژاد در سه سال و نیم گذشته، کشور را با “مخاطرات جدی” در حوزه های گوناگون روبرو ساخته است و با تاکید بر این مهم که لایه های مختلف جامعه، بخصوص “طبقه متوسط شهری” ضرورت “تغییر” را احساس می کنند، در عین حال خاطرنشان می کند که هنوز راهکاری از سوی اصلاح طلبان و تحول خواهان ارائه نشده است و جایگزین های پیشنهادی گروه های منتقد سیاسی تنها به انتخاب از “میان بد و بدتر” اشاره دارد که خود باعث” سردرگمی و حیرت” مردم شده است. از همین روی بیانیه این تشکل دانشجویی نخستین گام را “بازخوانی” تجربه دوازده سال گذشته (از زمان پیروزی محمد خاتمی در دوم خرداد ۷۶ به بعد) می داند.
نگارندگان با اشاره به اینکه بیانیه تحلیلی تحکیم وحدت حاصل ۳ ماه کار فشرده فعالین دانشجویی واحد سیاسی این تشکل است،هدف از نگارش متن را تلاش برای “عملیاتی ساختن” رویکرد انتخاباتی دفتر تحکیم در مدت باقیمانده تا انتخابات توصیف می کند.
در ادامه این بیانیه با این تحلیل که تاریخ معاصر ایران با دوره های متناوب “انبساطی و انقباضی” در عرصه سیاسی روبرو بوده است،می خوانیم: “در حال حاضر با ناامیدی مردم و ناکامی آخرین دروه انبساطی (عصر اصلاحات انتخابات محور از ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۱) در دوره انقباض سیاسی به سر می بریم”.
تحکیم مختصات چنین دورانی را “برقراری موازنه قدرت به سود اقتدارگرایان”، “عدم آمادگی روانی مردم برای پرداخت هزینه”،”مساعد بودن شرایط بین المللی برای اقتدارگریان” و “مورد پذیرش قرار نگرفتن گفتمان وحدت بخشی در میان منتقدین” بر می شمرد.
این متن تحلیلی با تاکید بر “رنگ باختن” توهمی که در سالهای نخستین دوم خرداد بر این باور بود که مسیر ”اصلاحات همه جانبه” ضرورتا از درون” صندوق های رای” می گذرد، همچنین خاطرنشان می کند که بر خلاف پیش بینی استراتژیست های اصلاحات، نیروهای منتقد اصلاح طلبان نه به “روش های انقلابی” بلکه به ”اصلاحات از پایین” با تکیه بر نهاد های اجتماعی اقبال نشان دادند.
پژوهشگران تحکیم وحدت در ادامه با پیش بینی “مرگ احتمالی” اندک نیروهای جامعه مدنی در صورت ادامه سیاست های “سرکوب گرانه” دولت نهم،حذف نیروهای” میانه” از حاکمیت را باعث قرارگرفتن “اقتدارگرایان” و” مردم خشمگین” در مقابل یکدیگر می دانند که در دراز مدت به “شورش های کوری” منجر می شود که پیامد آن به نفع دموکراسی نخواهد بود.
نگارندگان راه حل خروج از “بن بست” فعلی را تاکید بر “اولویت اصلاحات جامعه محور” و همچنین ضرورت ”بی توجه نماندن” به حضور نیروهای میانه رو در ساختار حاکمیت می دانند و در تبین آن می نویسند:“ترکیبی مناسب از اصلاحات جامعه محور همراه با سیاست ورزی انتخابات محور، معجون دموکراسی و حقوق بشر را تشکیل می دهد. “
این تحلیل گران دانشجویی در ادامه به توضیح هر یک از ضمیمه های چهارگانه متن پژوهشی خود می پردازند:
تحکیم وحدت ضمیمه 1 را به نقد تجربه 8 ساله دولت اصلاحات اختصاص داده و در توضیح ضرورت پرداختن به آن خاطرنشان می کند: “ بازگشت اصلاح طلبان به قدرت بدون نقد آن تجربه ناکام می تواند موجب افزایش ناامیدی ها و برآمدن دوباره احمدی نژادی دیگر از دل دولتی اصلاح طلب شود.“
این ضمیمه همچنین “توهم زدایی” از نقش اصلاح طلبان در جبهه فراگیر دموکراسی خواهی را از دیگر دلایل نقد اصلاح طلبان حکومتی می داند و از آنها می خواهد که بپذیرند دموکراسی خواهانی “تمام عیار” نیستند.
مقدمه بیانیه تحلیلی،مضمون ضمیمه دوم را بررسی و نقد “تحریم انتخابات” به عنوان استراتژی کلان برای پیشبرد اصلاحات معرفی می کند و ضرورت پرداختن به آن را معطوف به این نگرش می داند که در عصر انقباض سیاسی، نافرمانی مدنی مورد پذیرش گسترده عموم مردم قرار نمی گیرد و به جای آن موجب بر سرکار آمدن اقتداگرایان می شود.
اما این متن، انگیزه نگارش ضمیمه 3 را بررسی شرایط انتخابات آبنده ریاست جمهوری توصیف می کند و توضیح می دهد از دل بازنگری ها ( ضمیمه 1 و 2) و نگاه به شرایط انتخابات بهار سال آینده، چهار محور در دستور کار دفتر تحکیم وحدت (اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان دانشگاه های سراسر کشور) قرار گرفت که عبارتند از:
۱- تاکید بر انتخابات آزاد و سالم : تحکیم از احزاب و جریان های سیاسی که اقدام به معرفی کاندیدا کرده اند می خواهد تا ادله قانع کننده ای جهت اثر بخشی شرکت مردم در انتخابات ریاست جمهوری ارائه کنند.
2- تاکید بر مطالبه محوری: نویسندگان این بیانیه بر این باور هستند که مطالبات بایستی شفاف، قابل دستیابی و در چارچوب اختیارات ریاست جمهوری باشد تا به کمک آن بتوان رابطه فعالین جامعه مدنی با فعالین سیاسی را تنظیم نمود.
3- ادامه گفت و گوی انتقادی: نگارندگان این متن از در دستور کار قرار گرفتن “گفت و گوی انتقادی” دفتر تحکیم وحدت با کلیه جریان های سیاسی به ویژه گروه های “منتقد و دموکراسی خواه” خبر می دهد و تاکید می کند این گفت و گو ها بر مبنای “مطالبات مطرح شده” و “مواضع” کاندیدا ها در مقابل این مطالبات ادامه خواهد یافت.
4- پرهیز از فضای احساسی و هیجانی کاذب: اعضای شورای مرکزی تحکیم با تاکید بر اینکه ایجاد فضای احساسی با هدف قهرمان پروری انجام می شود، از عملکرد اصلاح طلبان در شروع فعالیت های انتخاباتی ابراز تاسف می کنند و از آنها می خواهند تا به جای تکیه صرف بر جمله “دوران اصلاحات بهتر از دوران کنونی بود” با زبان استدلالی بر سر اصول اصلاح طلبی سخن بگویند.
در بند پایانی این بیانیه، نویسندگان با افزودن این نکته که طرح اولیه “درخت مطالبات” جنبش دانشجویی در ضمیمه شماره ۴ قابل مشاهده است بر نقش دفتر تحکیم وحدت به عنوان دیده بان جامعه مدنی تاکید می کنند.اعضای شورای مرکزی تحکیم وحدت تصریح می کنند: ”دیده بان جامعه مدنی همانند دیده بان مشرف به صحنه نقش نظارت و نقد عملکردها، رویکردها و نگرش‌های فعالان عرصه سیاسی و اجتماعی را برعهده دارد و برای حفظ و تقویت جامعه مدنی تلاش می کند.“