یکی ا زمقامات ارشد دولت اوباما اعلام کرد که ایالات متحده بدنبال اعمال تحریم های شدیدتر علیه ایران بر سر برنامه های اتمی این کشور است. تحریم های جدید شامل توقف سرمایه گذاری در بخش صنعت نفت و گاز ایران و نیز اعمال محدودیت بر فعالیت تعداد بیشتری از بانک های ایرانی است.
این مقام آمریکایی همچنین افزود که کشورش بدنبال جلب موافقت متحدان بیشتری برای اعمال تحریم های جدید علیه ایران است تا در صورت عدم موافقت چین و روسیه در این رابطه در شورای امنیت سازمان ملل، ایالات متحده قادر به اتخاذ اقدامات تنبیهی علیه ایران باشد.
رابرت گیتس وزیر دفاع آمریکا در گفتگو با شبکه خبری سی ان ان با اشاره به فهرست پیش رو و حوزه های قابل تحریم، به خصوص در بخش فن آوری و تجهیزات انرژی اعلام کرد “گزینه های فراوانی در اختیار داریم تا تحریم های جدید را در آن حوزه ها اعمال کنیم.”
در حالیکه تنها چهار روز به دیدار مهم مقامات ایران و آمریکا زمان باقی است، مقامات ایالات متحده به بررسی و توضیح تحریم های جدید علیه ایران مشغولند. انتظار می رود که یکی از خواسته های ایالات متحده در دیدار پیش رو بازدید و دسترسی سریع و همچنین طرح و برنامه های مریوط به فعالیت سایت اتمی جدید در ایران باشد که هفته گذشته خبر فعالیت آن فاش شد.
ایالات متحده برای اعمال تحریم های شدیدتر علیه ایران در پی تحقق دو هدف مهم و در عین حال کاملا متفاوت است: نخست وادار کردن ایران به گفتگو بر سر برنامه های اتمی این کشور – که به اعتقاد آمریکا و متحدان غربی اش به منظور تولید سلاح هسته ای است- و در عین حال جلب موافقت روسیه و چین برای اعمال تحریم های شدیدتر علیه ایران. گفتنی است که چین و روسیه خواهان حفظ مناسبات اقتصادی پرسودشان با ایران هستند.
به گفته مقامات دولتی آمریکا، در این شرایط ایالات متحده موفق به جلب موافقت سایر کشورها برای ممنوعیت صادرات بنزین و دیگر فرآورده های سوختی به ایران نخواهد شد. به گفته یکی از همین مقامات، کشورهای اروپایی معتقدند چنین تحریم هایی به ضرر مردم عادی ایران است و منجر به خشم افکار عمومی، اتحاد کشور و حمایت از دولت محمود احمدی نژاد می شود که پس از انتخابات پرحاشیه 12 ژوئن و حوادث پس از آن، مشروعیت خود را از دست داده است.
تلاش ایالات متحده برای جلب موافقت جهانی بر سر اعمال فشار بیشتر علیه ایران از روز جمعه و در پی فاش شدن پنهان کاری ایران در ساخت سایت هسته ای درنزدیکی شهر قم، وارد مرحله تازه ای شده است.
حتی اسراییل که مدت ها گزینه حمله نظامی به ایران را موثرترین پاسخ به جاه طلبی های این کشور می خواند، از این که باراک اوباما به سیاست پیشنهاد برای مذاکره و در عین حال تهدید به اعمال تحریم های سخت تر علیه ایران ادامه دهد و آنرا به پایان برساند خشنود به نظر می رسد.
به گفته مقامات اسراییلی، نخست وزیر این کشور بنیامین نتانیاهو روزهای پنجشنبه و جمعه طی گفتگویی تلفنی با نانسی پلوسی سخنگوی کنگره آمریکا و نیز پنج تن از اعضای بانفوذ کنگره، خواهان اتخاذ “تحریم های فلج کننده” از سوی ایالات متحده علیه ایران شد.
از سویی دیگر، وزیر خارجه آمریکا هیلاری رودهام کلینتون در برنامه ای که از شبکه سی بی اس آمریکا پخش شد اعلام کرد دولت در حال “بررسی گسترش و شدت بخشیدن تحریم هاست.” وی همچنین اذعان کرد که تحریم های موجود آن طور که باید سفت و سخت نیستند و ایالات متحده با توجه به داشتن چنین تجربه ای بر سر کره شمالی می داند چگونه برای اعمال اقدامات تنبیهی علیه ایران، ائتلاف گسترده ای را تدارک ببیند.
با این وجود ایالات متحده از یک سو بدلیل ماهیت کشورهایی که باید آنها را ترغیب به اعمال تحریم های جدید علیه ایران کند و از سوی دیگر بدلیل تغییرات داخلی ایران – انتخابات پرحاشیه و ادامه اعتراضات مردمی – مسیر دشواری را پیش رو دارد.
توماس پیکرینگ معاون سابق وزیر خارجه که گفتگوهایی غیر رسمی با مقامات ایران داشته است می گوید “به گمان من تحریم های ناگهانی با اهداف تنبیهی علیه ایران در حل مساله کمک چندانی نخواهد کرد.”
مقامات دولتی ایالات متحده اذعان دارند که جلب موافقت روسیه برای اعمال تحریم های سخت و طولانی مدت علیه ایران – علی رغم اعلام موافقت ضمنی دمیتری مدودیف در هفته گذشته در این رابطه- کار بسیار مشکلی خواهد بود. از سویی دیگر چین نیز به دلیل مناسبات گسترده تجاری با ایران و اتکا به نفت این کشور رغبت چندانی به اعمال تحریم های شدیدتر علیه ایران ندارد.
ایران از زمان پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1979، تحریم های زیادی را پشت سر گذاشته است. و ناآرامی ها و تحولات پس از انتخابات نیز اوضاع را پیچیده تر کرده است: کشورهای غربی خواهان اتخاذ اقداماتی نیستند که فقر و بدبختی مردم عادی را تشدید کند، چرا که همین مساله به سرکوب و خفه کردن جنبش اعتراضی مردم توسط دولت کمک می کند.
به همین دلیل و با توجه به عواقب چنین تحریم هایی، برنارد کوشنر وزیر امور خارجه فرانسه دوشنبه گذشته از مخالفت کشورش در تحریم صادرات سوخت به ایران خبر داد. یکی دیگر از دیپلمات های ارشد غربی در همین رابطه گفت با وجودیکه به گفته کارشناسان، ممنوعیت صادرات بنزین و مواد سوختی به ایران موثرترین ابزار تنبیهی کوتاه مدت علیه این کشور است، اتخاذ چنین اقدامی در فهرست گزینه های موجود قرار نخواهد گرفت.
به گفته یکی از مهمانانی که هفته گذشته در ضیافت شام محمود احمدی نژاد در نیویورک حضور داشت، رییس دولت ایران اعلام کرد که “از اعمال تحریم های جدید علیه ایران به گرمی استقبال می کند.” به عقیده وی، تحریم ها منجر به خود کفایی و استقلال بیشتر کشور می شود.
“رای تکیه” >کارشناس ایرانی “انجمن روابط خارجی” که تا ماه گذشته بعنوان مشاور ارشد با دولت اوباما همکاری می کرد در این رابطه گفت “چند جانبه بودن تحریم ها به تنهایی برای موثر و کارا بودن آنها کافی نیست، بلکه باید یک اجماع جهانی بر سر یک دوره طولانی مدت برای اعمال تحریم ها در کنار آن وجود داشته باشد.”
آقای تکیه همچنین در مورد موفقیت تحریم ها در اصلاح رفتار ایران در بلند مدت ابراز تردید کرد. با این حال به گفته وی اگر ایران در دیدار روز پنجشنبه از موافقت خود با ورود بازرسان آژانس بین المللی اتمی به تاسیسات مخفی غنی سازی در قم خبر دهد، نباید دچار شگفتی شد.
مقامات ایالات متحده بر این باورند که آزمایش موشکی ایران در روز یکشنبه و در پی فاش شدن سایت اتمی جدید این کشور، حامل پیامی برای غرب است. تلوزیون دولتی ایران اعلام کرد دامنه پرتاب این موشک ها بین 90 تا 125 مایل است. به گزارش خبرگزاری دولتی فارس قرار است روز دوشنبه ایران موشک های شهاب 1 و 2 که دارای برد متوسطی هستند را نیز آزمایش کند.
در بررسی تهدیدات ایران علیه جامعه جهانی، حوزه اقتصادی کماکان در مرکز توجه برخی از کشورهاست. به گفته کارشناسان، سود حاصل از سرمایه گذاری چین در بخش نفت و گاز ایران رقمی بالغ بر 100 میلیارد دلار آمریکا برآورد شده است. چین برای بهره برداری از ذخایر نفت و گاز ایران و انتقال سوخت به چین نیازمند همکاری ایران است. روسیه همسایه شمالی ایران که در بین قدرت های جهان دارای بیشترین روابط تجاری با ایران است، نگرانی های بیشتری بر سر متشنج شدن روابطش با ایران احساس می کند.
تغییرات سیاسی در ایران نیز این کشور را در قبال برخی تحریم ها کمتر آسیب پذیر کرده است. این تحریم ها شامل عدم صدور ویزای اروپا و آمریکا برای مقامات ارشد ایران است. با این حال نسل جدید رهبران ایران زاده تفکر اسلامی هستند و واکنش چندانی به محدودیت های سفر و عدم صدور ویزا از خود نشان نمی دهند.
دانیل پلتکا کارشناس مسائل خاور میانه در موسسه اقتصادی آمریکا با اشاره به این که رهبران ایران بدنبال خرید برای همسرانشان در فروشگاه های پاریس و یا کنترل حساب های بانکی شان در سوییس نیستند، می گوید که همین مساله کنترل جامعه جهانی بر مقامات ایرانی را با مشکل روبرو می کند و نظارت جهانی بر آنان را کاهش می دهد.
منبع : نیویورک تایمز، 27 سپتامبر
