دو ماه مانده به سالگرد آخرین مذاکرات جمهوری اسلامی با غرب، کشورهای 1+5 در پاسخ به درخواست تهران برای ادامه گفتگوهای اتمی، پذیرفته اند که در صورت “اعتماد سازی” و “اطمینان به پیشرفت” در مذاکرات، با مسئولان دستگاه دیپلماسی نظام پای میز مذاکره بنشینند. همزمان رئیس دولت ایران، در گفتگو با یک تلویزیون آمریکایی اذعان کرده است که جمهوری اسلامی قادر نیست با تسلیحات هسته ای امریکا مقابله کند. این در حالی است که وزیر دفاع وی پیش از این گفته بود در صورت حمله نظامی به ایران پاسخ دندان شکنی در انتظار ایالات متحده است.
“اگر ایران آماده تعامل جدی در بحثی معنادار باشد اعضای ۱+۵ مایلند ظرف چند هفته آینده با تهران دیدار کنند.” این بخشی از نامه ای است که روز گذشته خطاب به سعید جلیلی دبیر شورای امنیت ملی جمهوری اسلامی منتشر شد. نگارنده نامه، کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با استقبال از پیشنهاد جمهوری اسلامی برای آغاز دور جدید گفتگوها بر سر بحران اتمی تهران، به مسئول مذاکرات اتمی جمهوری اسلامی گوشزد کرده است: “زمانی که می‌خواهیم برای تداوم مذاکرات اقدام کنیم بسیار مهم است که به دنبال نتایج قطعی باشیم نه تکرار تجربه استانبول.”
تجربه استانبول، آخرین تجربه شکست خورده مذاکره میان جمهوری اسلامی و اعضای دائم شورای امنیت به علاوه آلمان است؛ مذاکراتی که اوایل زمستان سال گذشته به میزبانی رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه برگزار شد، اما فرجامی جز ناکامی و تشدید مجادلات نداشت.
حالا کاترین اشتون از لزوم اطمینان به پیشرفت، سخن به میان آورده و گفته است: “باید اطمینان یابیم زمانی که بار دیگر با یکدیگر ملاقات می‌کنیم به پیشرفت واقعی در زمینه هسته‌ای دست می‌یابیم.”
ماه گذشته اندک زمانی پس از سقوط دو دیکتاتور در مصر و تونس و اوج گیری خیزش تحول خواهان در سوریه، این جلیلی بود که به نمایندگی از نظام جمهوری اسلامی به غرب نامه نوشت و پیشنهاد شروع مذاکرات را داد.
ناظران می گویند دو روز پس از کشته شدن دیکتاتور لیبی توسط مخالفان تحت حمایت غرب، استقبال مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از مذاکره با تهران می تواند خبر خوبی برای حاکمیت باشد. با این حال اشتون “اعتماد سازی” را پیش شرط این شروع دانسته و نوشته است: “برای شروع چنین روندی هدف اولیه ما وارد شدن به پروسه‌ای اعتمادساز است که هدفش تسهیل مذاکرات سازنده بر مبنای رویکردی گام به گام و تدریجی است.”
جمهوری اسلامی از زمان روی کار آمدن دولت محمود احمدی نژاد تاکنون چهار بار مورد تنبیه قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل قرار گرفته است. آخرین مورد آن قطعنامه 1929 بود که یک خرداد سال 89 چند ماه پس از شکست مذاکرات وین و تهران مورد تصویب جامعه جهانی قرار گرفت.
سعید جلیلی در نامه ای که شهریور ماه برای جلب نظر کاترین اشتون نوشته بود از پایبندی جمهوری اسلامی برای یافتن راه حل و همچنین آمادگی برای مذاکره پیرامون مجموعه ای از مسائل از جمله مسئله هسته ای به شکل کلی و شامل مسائل خلع سلاح، عدم اشاعه و همکاری صلح آمیز سخن گفته بود.
باهوش‌تریم از مقابله با آمریکا
همزمان با نامه نگاری ها، روز گذشته محمود احمدی نژاد نیز در گفتگو با فرید زکریا خبرنگار ارشد تلویزیون CNN به رد اتهامات غرب علیه جمهوری اسلامی پرداخت و گفت: “جمهوری اسلامی ایران به صراحت موضع خود را در خصوص سلاح هسته ای اعلام کرده و اعتقاد دارد کسانی که به دنبال بمب اتم هستند و یا آن را ذخیره می کنند عقب افتاده سیاسی و نادان می باشند زیرا دوره بمب اتم به پایان رسیده است.”
رئیس دولت ایران، کل بودجه فعالیت های اتمی جمهوری اسلامی را 250 میلیون دلار شمرد؛ بودجه ای که به گفته وی، همه ی آن در راستای فعالیت های “صلح آمیز” صرف می شود. او در اظهاراتی مداراجویانه خاطر نشان کرد: “اما دولت آمریکا فقط در یکسال 80 میلیارد دلار برای بازسازی بمب های اتمی خود هزینه کرده است؛ قطعا ایرانی ها باهوش تر از این هستند و می دانند که با 250 میلیون دلار نمی توان با تسلیحات هسته ای گسترده آمریکا مقابله کرد.”
وی البته در پاسخ به ادعاهایی مبنی بر احتمال اقدام نظامی ایالات متحده علیه ایران گفت: “هر نوع اقدام نظامی علیه ایران دیوانگی محض است.”
“پاسخ دندان شکنی می دهیم”
دو روز پیش از مصاحبه محمود احمدی نژاد با فرید زکریا در بامداد شنبه، وزیر دفاع دولت وی زمانی که با پرسش خبرنگار ایسنا مبنی بر احتمال تهاجم قوای نظامی ایالات متحده به ایران مواجه شد، از “پاسخ دندان شکن” جمهوری اسلامی به این حمله خبر داد و گفت: “گرچه بعید است که آن‌ها چنین جراتی را به خود بدهند که بخواهند چنین کاری را انجام دهند ولی با این وجود جمهوری اسلامی ایران و نیروهای مسلح با قدرت آماده است که چنان پاسخ دندان‌شکنی به آن‌ها بدهد که یک موج بزرگ‌تر از آن چه که به عنوان موج بیداری اسلامی که در حال حاضر ایجاد شده در پی درسی که ایران به آن‌ها خواهد داد راه بیفتد که تمام امواج سیاسی دنیا را در داخل خود هضم کند.”
فارغ از برنامه اتمی جمهوری اسلامی که از سال 2001 به اصلی ترین دلیل تنش میان جمهوری اسلامی و غرب بدل شده، از ده روز پیش با مطرح شدن ادعای آمریکا مبنی بر دسیسه جمهوری اسلامی برای ترور سفیر عربستان سعودی در خاک ایالات متحده، حملات لفظی سران جمهوری اسلامی و ایالات متحده علیه یکدیگر به اوج خود رسیده است. باراک اوباما گفته است در مواجهه با توطئه اخیر سپاه قدس، تمام گزینه ها را مدنظر قرار خواهد داد.
به نوشته سایت تابناک، پنج شنبه گذشته سردار احمد وحیدی این موضوع را در راستای “توطئه های مرتب” کاخ سفید علیه جمهوری اسلامی توصیف کرده و متذکر شده است: “این موضوع که آمریکایی‌ها مرتب به دنبال توطئه علیه جمهوری اسلامی و ملت‌های مسلمان هستند روشن است و تردیدی در آن نیست و این که به دنبال این باشند که شرایط را به گونه‌ای ترسیم کنند که به اعتقاد خود ایران را دچار ترس کنند و ایران را به تسلیم در برابر خواسته‌های خود بکشانند. این هم طبیعتا سیاست شکست خورده آن‌هاست.”
