پس از سفر حسن روحانی به نیویورک و تاکید بر تعامل و مذاکره با ایالات متحده که در واپسین ساعات این سفر به گفت و گوی تلفنی وی با باراک اوباما نیز ختم شد، یکی از مسایلی که مورد توجه رسانه های داخلی و برخی چهره های سیاسی کشور قرار گرفته سرنوشت شعار “مرگ بر امریکا” است که از ابتدای انقلاب تا کنون بصورت مداوم ترویج و تبلیغ می شد چنانکه برخی اعلام کرده اند این شعار را می شود حذف کرد و برخی دیگر خواستار تداوم و تکرار آن هستند.
بیشتر روزنامه های تهران به قلم و از زبان دانشگاهیان و دولتمردان سابق از سیاست تنش زدایی با آمریکا استقبال می کنند.
روز جمعه حسین صفارهرندی، سردبیر سابق کیهان و وزیر ارشاد احمدی نژاد که بعد از برکناری به عنوان مشاور فرمانده کل سپاه منصوب شد و بعدا هم به عضویت مجمع تشخیص مصلحت نظام درآمد پیش از نماز جمعه به حمایت از مواضع حسن روحانی و تیم دولت وی برای مذاکرات با غرب پرداخت که همزمان تعدادی از حاضران شعار “مرگ بر امریکا” سردادند، حسین صفار هرندی که از چهره های نزدیک به جناح راست سنتی به حساب می آید به این شعار آنها واکنش نشان داده و آنگونه که خبرگزاری ایسنا گزارش داد خطاب به آنها گفت: “مگر من شعار دادم که شما جواب مرا می دهید.”
البته ساعاتی پس از انتشار این موضوع و بازتاب گسترده آن در محافل خبری، خبرگزاری فارس متعلق به سپاه پاسداران گفت و گویی با صفار هرندی منتشر کرد که وی در آن توضیحاتی را درباره واکنش اش به شعار “مرگ بر امریکا” ارایه کرده است.
وزیر برکنار شده ارشاد اسلامی در دولت احمدی نژاد در این رابطه نیز گفت: “یکی از رسانه ها برای خبر سخنرانی بنده تیتری زده بود که عنوانش «اولین واکنش‌ها به شعار مرگ بر آمریکا در نماز جمعه تهران» بود. ماجرا از این قرار است که بنده تحلیلی را خدمت مردم ارائه می‌دادم که در قسمتی از این تحلیل بیان کردم رفتار آمریکایی‌ها منافقانه است و در این مذاکرات هم حقوق مردم ما را نادیده می‌گیرند و ضایع می‌کنند که در اینجا مردم به صورت خودجوش شعار مرگ بر آمریکا سر دادند.”
سردبیر سابق کیهان اضافه کرده است که “من با استناد به این اقدام خودجوش مردم، گفتم بنده شما را دعوت به شعار نکردم بلکه این شعار متاثر از خاطرات تلخی است که از گذشته نسبت به آمریکا دارید و امروز هم رفتارشان همان کارها را تداعی می‌کند، در حقیقت می‌خواستم بگویم آنچه مردم از خود در شعار علیه آمریکا نشان می‌دهند، بازتاب دردهای انباشته شده از گذشته تا امروز است.”
در همین حال احمد خرم، سردار سابق سپاه و استاندار هاشمی رفسنجانی و وزیر راه محمدخاتمی طی اظهاراتی اعلام کرد که “شعار مرگ بر آمریکا هم مانند شعار مرگ بر شوروی می‌تواند حذف شود. حضرت امام هیچ وقت نگفتند که مرگ بر آمریکا و شوروی برای همیشه باید در ادبیات سیاسی و اجتماعی کشور ما باقی بمانند.”
وزیر راه دولت خاتمی که بعد از درگیری هایش با سپاه پاسداران توسط اکثریت راست مجلس هفتم اسیتضاح شد در این ارتباط به سایت خبری “سلام نو” نزدیک به اصلاح طلبان تاکید کرده است که “در سیاست دشمن مطلق یا دوست مطلق نداریم و منافع ملی جمهوری اسلامی و ملت از هر چیزی مهم تر است. من هیچ مصلحتی بالاتر از رفع تحریم ها در حوزه سیاست خارجی سراغ ندارم.”
هفته گذشته نیز محمدتقی رهبر امام جمعه منصوب آیت الله خامنه ای در شهر اصفهان از نمایندگان اصولگرا در مجالس دوره گذشته بود نیز طی گفت و گویی با روزنامه قانون پیرامون احتمال برقراری رابطه با ایالات متحده درباره امکان حذف شعار “مرگ بر امریکا” گفته بود: “ما مدتی شعار مرگ بر شوروی نیز سر می‌دادیم و اگر رابطه ایران و آمریکا مثل روسیه شود و آمریکا حسن نیت نشان دهد، این مشکل نیز حل می شود. در ضمن آیه قران نازل نشده است که شعار مرگ بر آمریکا را همیشه سردهیم و همانطور که در آن روزها با روس‌ها برخورد کردیم و دیگر شعار ندادیم با آمریکا نیز همان طور برخورد می‌کنیم.”
روزنامه کیهان اما در سرمقاله روز شنبه خود در عین حال که به طور تلویحی ترویج و تبلیغ این شعار را از سوی حکومت جمهوری اسلامی نفی کرده است، نوشت: “آیا فریاد مرگ بر آمریکا یک بخشنامه است که امروز باشد و فردا لغو شود؟ می‌گویند همان‌گونه که مرگ بر شوروی نمی‌گویید مرگ بر آمریکا هم نگویید و پاسخ این است که شعار مرگ بر شوروی مستجاب و بنابراین سالبه به انتفای موضوع شد.”
این روزنامه سپس بر لزوم تداوم شعار مرگ بر آمریکا تاکید کرده و مدعی شده که “ان‌شاءالله هر وقت هم استکبار آمریکا فرو پاشید یا به تعبیرحضرت امام آمریکا آدم شد، شعار مرگ بر آمریکا نیز سالبه به انتفای موضوع می‌شود اما تا استکبار و ستم کاخ‌سفید هست، شعار مرگ بر آمریکا نیز در اقصا نقاط عالم جاری خواهد شد که این یکی از انسانی‌ترین شعارهای ملل دنیاست.”
هفته گذشته وبسایت رسمی اکبرهاشمی رفسنجانی نیز همزمان با سفر روحانی به امریکا و البته زمزمه ها درباره مذاکره و ارتباط با ایالات متحده قسمتی از کتاب خاطرات وی را منتشر کرد که او تاکید کرده است که آیت الله خمینی رهبر پیشین جمهوری اسلامی موافق سردادن شعار مرگ بر امریکا نبوده است.
وبسایت هاشمی به نقل از این کتاب و از زبان وی نوشت: “… به هرحال موافق نبودیم که در مجامع عمومی مرگ کسی را شعار دهیم. مثلاً در اجتماعات ما «مرگ بر بنی صدر» شعار داغ مردم بود که در نماز جمعه خواهش کردم که نگویند. «مرگ بر بازرگان» بود که خواهش کردم نگویند. «مرگ بر شوروی» بود که گفتم الان با شوروی مشکل آنچنانی نداریم. درباره آمریکا هم گفته بودم. من ذاتاً با حرف‌های تند و فحاشی‌ها مخالفم و آنها را مفید نمی‌دانم.”
پس از انتشار این بخش از خاطرات هاشمی رفسنجانی و بازتاب گسترده آن، روز ه نماینده رهبر جمهوری اسلامی در سپاه پاسداران در این باره واکنش نشان داد و هاشمی رفسنجانی که یکی از نزدیک ترین چهره های سیاسی حاضر به آیت الله خمینی بود را “هرکسی” خطاب کرده که نمی شود حرفش را پذیرفت و گفت: “ امام هم در آن زمان از این نقل قول ها هراس داشتند و می فرمودند که آنچیزهایی که بعد از من نقل می شود یا دست خط و یا صدا باشد. فکر می کنم روشن است آنچه که مستد به دست خط یا صوت و تصویری از امام نباشد اصلا واقعیت ندارد و در شان وشخصیت کسی نیست که این مطالب را به امام نسبت می دهند.”
علی سعیدی تاکید کرده: “دیدگاه امام همان دیدگاه امروز مقام معظم رهبری نسبت به آمریکا است و اختلاف با دولت آمریکا یک اختلاف مبنایی و ریشه ای بوده و تا زمانی که ریشه ها باقی باشد این دیدگاه هم همچنان باقی است.”
این واکنش نماینده آیت الله خامنه ای در سپاه به بازنشر قسمتی از کتاب خاطرات هاشمی رفسنجانی در حالی است که هاشمی رفسنجانی درباره خاطرات منتشر شده اش نوشته که آن ها را قبل از انتشار به نظر رهبر جمهوری اسلامی رسانده است
سایت هاشمی رفسنجانی از قول او در این باره نوشت که کتاب را “به سه جا می‌دهیم؛ یکی به وزارت ارشاد می‌دهیم. البته آنها باید بگویند موافقیم یا مخالف که می‌گویند موافقیم و چیز دیگری نمی‌گویند و دخالت نمی‌کنند. یکی هم به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی می‌دهیم تا اشاراتی یا بیاناتی که از امام آمده با مستندات تطبیق داده شود. یک نسخه را هم قبل از چاپ به رهبری می‌دهم. هدفم این است که به دلیل آنکه ایشان در همه کارها با من شریک بودند تا اگر در موردی اشتباه کردم یا توضیحات اضافی لازم است به من بگویند.”
انتخاب خامنه ای
هم زمان با حملاتی به این بخش از خاطرات هاشمی رفسنجانی، گفتگو بر سر تاثیر هاشمی در انتخاب خامنه ای گسترده شد.
هاشمی رفسنجانی در اجلاسیه مجلس خبرگان رهبری پس از مرگ آیت الله خمینی گفته بود که وی خصوصی به او گفته است که آیت الله خامنه ای مناسب رهبری جمهوری اسلامی است که همین مساله نیز در نهایت به رای موافق اعضای خبرگان و رهبری آیت الله خامنه ای منجر شد.
این بار اما سایت هاشمی رفسنجانی این خاطره را نه از زبان و میان کتابهای خاطرات او بلکه از زبان آیت الله امامی کاشانی امام جمعه تهران و عضو مجلس خبرگان رهبری باز نشر کرده است. امامی کاشانی نقل تاثیر خاطره هاشمی رفسنجانی از آیت الله خمینی در رهبری آیت الله خامنه ای را در برنامه تلویزیونی “شناسنامه” که از صدا و سیمای جمهوری اسلامی پخش می شود مطرح کرده است که این خبر در عین در وبسایت اینترنتی جماران نزدیک به حسن خمینی نوه رهبر پیشین جمهوری اسلامی هم به نشانه تایید در صدر اخبار باز نشر شد.
سرتیپ پاسدار حمیدرضا مقدم فر نیز البته از جمله کسانی بود که به بازنشر خاطره هاشمی و احتمال حذف شعار “مرگ بر امریکا” واکنش نشان داده و اعلام کرد که امسال 13 آبان “سالروز حمله دانشجویان خط امام به سفارت امریکا در تهران” با شکوه تر از پیش برگزار خواهد شد.
معاون فرهنگی و اجتماعی سپاه در عین حال گفته بود: “اشخاصی همانند آیت‌الله هاشمی رفسنجانی که در دوران امام نیز تلاش خود را برای تغییر در استراتژی و دکترین امام در ایجاد رابطه با آمریکا به کار گرفته ولی در این راه هیچ‌گاه موفقیتی به دست نیاوردند، امروز به‌دنبال تفسیرهای مجعول و ناهمگون با تصریحات بنیان‌گذار کبیر انقلاب اسلامی و در حقیقت تفسیر به رأی بیانات آن شخصیت الهی بزرگ و تاریخ‌ساز هستند.”
این مقام ارشد سپاه تاکید کرده بود که “مردم کشورمان شرایط را به‌خوبی درک کرده ضمن اینکه رصد هوشمندانه‌ای نسبت به رفتار همه مسئولان اجرایی کشور دارند، با توجه به فضایی که رخ داده است، برای اینکه به دنیا بگویند، شیطان بزرگ همان شیطان بزرگ است و فقط به‌خلاف کشور ما، او ضعیف و ناتوان و محتاج به ایران شده است، امسال 13 آبان را بسیار متفاوت‌تر و پرشکوه‌تر از سالهای قبل برگزار خواهند کرد.”
سرتیپ پاسدار محمد اسماعیل کوثری از مقامات ارشد سپاه پاسداران که هم اکنون عضو کمسیون امنیت ملی مجلس است نیز گفت: “نقل قول هایی که توسط هاشمی رفسنجانی درجامعه در حال طرح است اصلا کار درستی نیست و بنیاد حفظ آثاروارزشهای امام جلوی این مسائل را باید بگیرد. اگر این مسائل درزمان حیات امام راحل مطرح می شد، می گفتیم خود ایشان تایید و تکلیف کرده است، ولی این نقل و قول های در شرایط فعلی یک کار اشتباه و غیر قابل قبولی است.”
او در این اظهاراتش سپس به تهدید هاشمی رفسنجانی پرداخته و اضافه کرده بود که “رییس جمهور، شورای عالی امنیت ملی، دستگاه های امنیتی و قوه قضاییه باید جلوی این مسائل را هرچه سریعتر بگیرند، دستگاه امنیتی و رییس جمهور باید هرچه سریعتر به هاشمی تذکر بدهند تا تشنج سیاسی ایجاد نشود وگرنه مردم خودشان وارد صحنه می شوند.”
حسن روحانی کاندیدای پیروز یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری یکی از محوری ترین برنامه های خود را پیش از پیروزی، تعامل با دنیا و تنش زدایی در این عرصه اعلام کرده بود.
از جمله وی پیش از انتخابات ریاست جمهوری تاکید کرده بود که “ما برای اینکه به اهداف ملی دست پیدا کنیم و برای اینکه کشور را از تحریم ظالمانه نجات دهیم و برای اینکه روابطمان را با دنیا براساس تعامل سازنده بنیانگذاری کنیم در این عرصه ورود کرده‌ایم.”
حسن روحانی درباره مذاکره مستقیم با ایالات متحده نیز پس از پیروزی در انتخابات تاکید کرده بود: “رابطه ایران با امریکا مساله پیچیده و دشواری است، «زخم کهنه ای» وجود دارد که باید تدبیر شود تا این زخم درمان گردد .ما به هیچ وجه به دنبال ادامه و توسعه تنش ها نخواهیم بود، عقل سلیم حکم می کند که دو ملت در کنار هم به فکر آینده باشند.”
درتمام سالهای پس از پیروزی انقلاب آتش زدن پرچم ایالات متحده امریکا و همچنین شعار “مرگ بر امریکا” توسط حکومت جمهوری اسلامی و نهادهای دولتی در سطح اماکن عمومی کشور و مناسبت های مختلف ترویج شده است. موضوعی که بارها مورد توجه و نگرانی ایالات متحده شده و برخی از چهره های تندرو در غرب، این موضوع را به عنوان یکی از عوامل “دشمنی ایرانی ها با مردم امریکا” مطرح کرده اند
