یاد یاران♦ هنر روز

نویسنده
محمد تهرانی

آهنگساز برجسته ایرانی، این جهان راواگذاشت ورفت. بی او که موسیقی بهترین ترانه ها را نوشت، در کنار شاملو به شعر جانی دیگر داد و آهنگساز فیلم های درخشان تاریخ سینمای ایران بود، هنر ایرانی همیشه چیزی کم دارد.

babak_bayatp.jpg

هنر روز نگاهی دارد به فعالیت های سینمائی بابک بیات.

مسافر دیگری از مسافران

یکشنبه پنجم آذر، سینمای ایران یکی از مهم ترین و بهترین آهنگسازان خود را از دست داد؛ بابک بیات که با اثر موزیکال علی حاتمی، “حسن کچل”- 1349- فعالیت پر ثمر خود را در سینمای ایران آغاز کرد و طی بیش از سه دهه، سابقه همکاری با جمعی ازمطرح ترین و فعال ترین فیلمسازان سینمای ایران را در کارنامه خود به ثبت رساند: بهرام بیضایی، مسعود کیمیایی، بهروز افخمی، تهمینه میلانی، کمال تبریزی، سیروس الوند، داود میرباقری، فریدون جیرانی، محمدرضا بزرگ نیا، ساموئل خاچیکیان، واروژ کریم مسیحی و…

بابک بیات متولد 1325 در تهران، فارغ التحصیل هنرستان عالی موسیقی، دوره اپراتوری را در ایران گذراند و دوره ساز شناسی اش را در خارج از کشور تکمیل کرد. فعالیت اش را به عنوان خواننده در گروه کر باغچه بان به صورت رسمی آغاز کرد و بعدتر خواننده تنور اپرای تهران در تالار رودکی شد. اولین آهنگسازی فیلم اش برای “حسن کچل”، موفقیتی برایش به ارمغان آورد. فعالیت اش در سینمای پیش از انقلاب با فیلم هایی چون “فریاد زیر آب” ساخته سیروس الوند ادامه یافت، اما بیات بیشتر به عنوان سازنده آهنگ های پاپ – به ویژه برای داریوش- به شهرت رسید.

bayat_shamloo.jpg

پس از انقلاب بیات بیشتر و بیشتر بر سینما تمرکز کرد و همکاری اش با بهرام بیضایی برای “مرگ یزدگرد”-1359- همکاری پرثمر و به یاد ماندنی بود که بعدتر با “شاید وقتی دیگر ” و مسافران” به اوج رسید.

” شاید وقتی دیگر” با تم های استادانه ای که آشکارا الهام گرفته ازآثار برنارد هرمن برای هیچکاک بود- به ویژه “سرگیجه” و “مارنی” - به یکی از بهترین موسیقی متن های تاریخ سینمای ایران بدل شد. موسیقی “شاید وقتی یگر” آشکارا با فضای وهم آلود فیلم یکی می شود و می تواند با تم های گونه گونش در لحظات مختلف فیلم، به هر چه کامل تر کردن فضا و حس و حال فیلم کمک کند و نمونه ای از هماهنگی کامل موسیقی با تصویر را رقم بزند.

حاصل همکاری بیات با دستیار سابق بیضایی، واروژ کریم مسیحی در تنها فیلم بلندش، “پرده آخر” هم نتیجه درخشانی در پی داشت:موسیقی ای که با سازهای به دقت انتخاب شده، به طور کامل در خدمت فیلم در می آید و می تواند اثر مهمی بر خلق فضای معماگونه فیلم داشته باشد.

آهنگ دلنشین سریال “سلطان و شبان”، یکی از دلایل اصلی موفقیت این سریال بود و تم های دوست داشتنی بیات برای این سریال، تا مدت ها در ذهن بینندگان جایی را به خود اختصاص داده بود و بسیار زمزمه می شد.

دو تا از موفق ترین فیلم های سینمای پس از انقلاب در گیشه، بخشی از موفقیت شان را مدیون آهنگ های دوست داشتنی بیات بودند: “عروس” و “قرمز”. افخمی و جیرانی، هر دو از سینماگران دوره پس از انقلاب و هر دو با نگاهی کم و بیش مشترک به سینما- برای نزدیک شدن به سینمای هالیوود وتلاش برای خلق فیلم های خوش ساخت و پر مخاطب- بخش مهمی از تاثیر فیلم خود را به موسیقی واگذار می کنند و با پشتوانه تجربه بیات، احتمالاً آسوده خاطرتر فیلمبرداری شان را به اتمام می رسانند.موسیقی بیات در صحنه های اکشن هر دو فیلم، با اوج و فرودهای مناسب به هر چه باورپذیرتر شدن صحنه کمک می کند و گاه می تواند ایرادهای دیگر فیلم را بپوشاند.


بیات برای فیلم های “مسافران”- بیضایی؛ 1370- شاید وقتی دیگر”- بیضایی؛ 1366- “روز فرشته”-افخمی؛ 1372- “قرمز”- جیرانی؛ 1377- “پرده آخر”- کریم مسیحی؛ 1369- “دو فیلم با یک بلیت”- داریوش فرهنگ؛ 1369- “مرسدس” – کیمیایی؛ 1376- “طلسم” - داریوش فرهنگ؛ 1365- “روز شیطان” - افخمی؛ 1373- نامزد دریافت سیمرغ بلورین جشنواره فجر شد و برای فیلم های “سرزمین خورشید”- درویش؛ 1375- “مردی شبیه باران” - سهیلی؛ 1375- و “عروس” – افخمی؛ 1369- جایزه بهترین موسیقی متن فیلم را در جشنواره فجر از آن خود کرد.