تازه های بازار کتاب ایران
از اشارت های دریا: بوطیقای روایت در مثنوی
نویسنده: حمیدرضا توکلی
707ص، تهران: انتشارات مروارید، 1389، چاپ اول
در این کتاب، نویسنده کوشیده است با نگرش بوطیقایی به «مثنوی» در مقام یک کلان روایت بپردازد. شیوه بررسی بوطیقایی را می توان در چند نکته اصلی خلاصه کرد: 1- تامل در اثر با نگاهی فراگیر و کل نگر و کوشش برای کشف ساختار اثر و درک پیوند اندام وار اجزای آن؛ 2- همراه کردن بررسی معنی شناختی با پژوهش زیبایی شناختی؛ 3- جایگاه و اهمیت «صورت» به عنوان نقطه عزیمت مطالعه بوطیقایی؛ 4- اتکای تلقی بوطیقایی بر نقل و نه بر نقد. عناوین فصول نه گانه کتاب عبارت انداز:«مثنوی و چشم انداز شامل»، «وضع غریب قصه ها در مثنوی»، «زاویه روایت در مثنوی»، «روایت چند آوا و قصه قصه های مثنوی»، «تداعی و گریز در روایت مولانا»، «زبان و روایت در مثنوی»، «مثنوی و اسلوب قصه در قصه»، «موسیقی، زمان و بوطیقای روایت» و «آغاز و انجام روایت».
دانشنامه زبان و ادب فارسی: جلد سوم
به سرپرستی: اسماعیل سعادت
752ص، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، 1388، چاپ اول
جلد سوم از «دانشنامه زبان و ادب فارسی» که به وسیله «فرهنگستان زبان و ادب فارسی» تالیف و منتشر می شود، با مدخل «خار زنجی» آغاز می گردد و با مدخل «سنایی غزنوی» به پایان می رسد. «دانشنامه زبان و ادب فارسی» که قرار است یک مجموعه شش جلدی باشد، شامل مهم ترین اطلاعات ادبی فارسی، به صورت مقالاتی در موضوعات رجال و کتب ادبی، دستور زبان، اصطلاحات عرفانی، معانی و بیان و عروض و قافیه، قالب های شعری، سبک های ادبی، زبان های ایرانی، انواع ادبیات، ادبیات ایران پیش از اسلام و احوال و آثار ایران شناسانی است که در حوزه زبان و ادب فارسی تحقیق کرده اند.
دهمین و یازدهمین کتاب سال شیدا: مجموعه مقالات موسیقی
گردآورنده: محسن حجاریان، محمد رضا لطفی
263ص، تهران: نشر بیدگل، 1389، چاپ اول
عناوین مقالات دهمین و یازدهمین شماره«کتاب سال شیدا» و نویسندگان آنها عبارت انداز:«جریان روشنفکری در میان موسیقی دانان/محمد رضا لطفی»، «زبان موسیقی ردیف دستگاهی ایران/محمد رضا لطفی»، «بررسی غم در موسیقی ایرانی با استفاده از روش تصویربرداری مغزی/فرزانه پولادی، دکتر محمد علی عقابیان، دکتر جواد حاتمی»، «نگاهی به مبانی اجرا در موسیقی دستگاهی/بهراد توکلی»، «نگاهی به اولین ضبط صفحات سنگی در تهران/بهروز مبصری»، «ریتم در موسیقی ایرانی/فرزاد آموزگار»، «جبر و آزادی در مفاهیم ردیف و دستگاه/محسن حجاریان»، «جایگاه موسیقی دستگاهی در طبقه بندی هنرهای ایرانی/محسن حجاریان» و… این شماره، با نمایه مقالات نه شماره نخست «کتاب سال شیدا» که به وسیله «آروین صداقت کیش» گردآوری و تدوین شده است، به پایان می رسد.
از این لحاظ
نویسنده: نجف دریابندری
472ص، تهران: نشر کارنامه، 1389، چاپ اول
این کتاب تشکیل شده از مقدمه هایی که «نجف دریابندری» بر ترجمه های خود نوشته است. این مقدمه ها در سه بخش با موضوعات ادبیات، فلسفه و تاریخ، تقسیم بندی شده است. عناوین برخی از کتاب هایی که مقدمه های مترجم به آنها را در این مجموعه می خوانیم عبارت انداز:«وداع با اسلحه/ ارنست همینگ وی»، «رگتایم/ای. ال. دکتروف»، «بازمانده روز/کازوئوایشی گورو»، «آنتیگونه/سوفوکلس»، «خانه برناردا آلبا/فدریکو گارسیا لورکا»، «سرگذشت هکلبری فین/مارک توین»، «تاریخ فلسفه غرب/برتراند راسل»، «متفکران روس/آیزیا برلین»، «افسانه دولت/ارنست کاسیرر»، «فلسفه روشن اندیشی/ارنست کاسیرر»، «قدرت/برتراند راسل» و«تاریخ روسیه شوروی/ای. اچ. کار».
خاطرات بندباز پیر
نویسنده: تورج رهنما
160ص، تهران: نشر مرکز، 1389، چاپ اول
این کتاب، مجموعه ای است از نوشته های کوتاهی که خاطرات شخصی نویسنده را باز می گویند. در پیشگفتار کتاب، درباره این خاطرات، از زبان نویسنده می خوانیم:[ نه حجم آنها زیاد است و نه همه آن ها بیانگر واقعیات اند. حجم آن ها زیاد نیست، چون عمر آدمی کوتاه است؛ بیانگر واقعیات نیستند، زیرا ما تنها با واقعیات زندگی نمی کنیم.] آنچه در این نوشته ها نظر را جلب می کند، نوع نگاه غیر متعارف نویسنده است به واقعیت های عینی و ذهنی پیرامونش. او به جزئیات نمی پردازد، بلکه می کوشد جمله ها را تا حد امکان کوتاه کند. در برخی از نوشته ها، زمان ماهیت ثابتی ندارد و به سادگی در هم می شکند و تغییر می یابد. در این مجموعه، داستانسرای ما، بندباز پیری است که بین زمین و آسمان راه می رود. نه پایش به زمین می رسد و نه سرش به آسمان. او نمی داند تا کی باید به کار خود ادامه دهد، اما تردید ندارد که سقوطش حتمی است. سقوطی مرگبار.
ابریشم هفت رنگ
گردآوری و تالیف: محبوبه میرقدیری
قصه گو: بتول صامتی
223ص، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، 1389، چاپ اول
در این کتاب، بیست و پنج قصه عامیانه که در میان مردم شهر اراک رایج است، گردآوری و تالیف شده. در بسیاری از این قصه ها، از قالب طنز و شوخی برای به سخره گرفتن پلیدان و شکست ابهت و جلال و جبروت ساختگی آنان استفاده شده است. قهرمانان این قصه ها، اغلب زنان و مردان ساده ای هستند که تنها سلاح آنان، خرد و راستی و پاکی است. بعضی از قصه ها نیز، سرشار از رمز و راز هستند؛ رمز و رازی که در پس نشانه ها و سمبل های گوناگون نهفته شده و برای غنای بیشتر قصه و زیبایی آن به کار رفته است.
تراشیدم، پرستیدم، شکستم: گفتارهایی در سیاست و هویت ایرانی
نویسنده: مهرزاد بروجردی
206ص، تهران: انتشارات نگاه معاصر، 1389، چاپ اول
گفتارهای این مجموعه، در فاصله سال های 1373 تا 1387، گاه در کتاب ها و مجله های خارجی و گاه در مجله ها و روزنامه های داخلی مانند«آفتاب»، «بخارا»، «کارگزاران»، «کیان»، «شهروند امروز» و«هم میهن» به چاپ رسیده اند. در این گفتارها، نویسنده، زمانی با منادیان تجدد و زمانی با متولیان سنت باب گفتگو را گشوده است. موضوعات و مطالب کتاب، حول سه محور اساسی، یعنی هویت ایرانی، تاریخ اندیشگی دوره«رضا شاه» و چند و چون سیاست ورزی در ایران کنونی دور می زنند. عناوین گفتارهای کتاب عبارت انداز:«از دیار حبیب تا بلاد غریب»، «از سیاست ایران چه آموخته ایم؟»، «گفتاری درباره نگاه ملی گرایانه به هویت ایرانی»، «سخنی با منادیان گفتگو با ایرانیان خارج از کشور»، «آیا می توان اسلام را عرفی کرد؟»، «اسلام ایرانی و سودای فاووستی مدرنیته»، «مهار جهانی شدن: چالشی پیش روی نهضت بومی سازی»، «نگاه روشنفکران ایرانی به غرب در دوران میان دو جنگ جهانگیر: 1318 – 1298 خورشیدی»، «فراز و نشیب های مدرن سازی استبدادی در ایران»، «روشنفکران ایرانی و برآمدن رضا شاه»، «روشنفکران ایرانی و مدرنیته دوپهلوی ایشان»، «پیش زمینه نگارش کتاب روشنفکران ایرانی و غرب»، «درک سیاسی روشنفکران ایرانی»، «تاریخ نگاری آدمیت»، «از بناپارتیسم راهی به دموکرات نیست»، «استدلال شاه برای جمهوری خواهان پذیرفتنی بود» و«بازخوانی یک کتاب: مدرن بودن در ایران».
اسنادی از اشغال ایران در جنگ جهانی دوم: مجموعه 2 جلدی
زیر نظر: فرهاد زیوریار
868ص، تهران: خانه کتاب، 1389، چاپ اول
این مجموعه، نگاهی اسنادی به حضور متفقین در ایران و تحمیل پیمان سه جانبه به دولت ایران در شهریورماه 1320 دارد؛ پیمانی که در مطبوعات داخلی و خارجی بازتاب فراوانی یافت. متعاقب آن، ایران به عنوان یکی از طرفین جنگ، سیاست بیطرفی خود را کنار نهاد، به آلمان اعلان جنگ داد و با ژاپن قطع رابطه کرد. اسناد این مجموعه در دو جلد گردآوری و تدوین شده اند. جلد اول شامل اسنادی درباره تحمیل پیمان سه جانبه، اعلان جنگ به آلمان، و تصرف اماکن و اموال است. موضوع اسنادی که در جلد دوم جمع آوری شده، سانسور و مداخله در امور مالی و مالیاتی ایران به وسیله قوای اشغالگر است. اسناد این مجموعه، بدون هیچ پیشداوری و توضیحی، روایتی صریح از اشغال ایران به دست متقین ارائه می دهند.
علف، داستان های شگفت و ناگفته
نویسنده: بهمن مقصودلو
486ص، تهران: انتشارات هرمس، 1389، چاپ اول
در سال 1924 میلادی، سه سینماگر و فیلم ساز آمریکایی به نام های«مریان سی. کوپر»، «ارنست شورساک» و«مارگریت هریسن» از طریق ترکیه به ایران آمدند. آنان در ایران با ایل بختیاری در کوچ چهل و هشت روزه آن، در مسیر دشواری که از دشت و رودخانه و کوه می گذشت، همراه گشتند. حاصل این همراهی، ساختن یکی از ارزشمندترین فیلم های مستند و صامت تاریخ سینما بود که نخستین بار با عنوان «علف» در ماه مارس 1925 در نیویورک به نمایش عمومی گذاشته شد. این فیلم، مشکلات پنجاه هزار نفر از افراد ایل بختیاری و حیوانات همراه آنها را در مسیری صعب العبور، به گونه ای استادانه و هنرمندانه به تصویر می کشد. افراد ایل، با قایق های ساخته شده از خیک پوست بز، از رود خروشان کارون می گذرند، با پای لخت از دیواره تقریبا عمودی کوهی صعود می کنند تا در پشت آن، با قله بلند«زردکوه» رویارو شوند که راهی آماده برای عبور ندارد و پوشیده از برف است. آنان عاقبت به سوی هدف خود فرود می آیند؛ به سوی دره سرسبز و پر از علف آن سوی کوه. کتاب حاضر، ماجرای آشنایی سازندگان این فیلم با یکدیگر، سفر ماجراجویانه آنها به ایران در سال 1924 و ساختن فیلم «علف» را، با جزئیات کامل به تصویر می کشد.
نگاه نو: فصلنامه اجتماعی، فرهنگی، هنری، ادبی
سال بیستم: شماره 87، آذر 1389
بخش مهمی از مطالب آخرین شماره فصلنامه «نگاه نو» به «ماریو بارگاس یوسا»، برنده جایزه نوبل در سال 2010 اختصاص دارد. در این شماره می خوانیم: - من نویسنده ام!/ماریو بارگاس یوسا/ترجمه: علی میرزایی - در ستایش خواندن و نوشتن: خطابه نوبل ادبیات/ماریو بارگاس یوسا/ترجمه: رضا رضایی - ماهی خارج از آب/ماریو بارگاس یوسا/ترجمه: پرویز دوائی - سرخوشی و کمال: گفتگوی رابرت بویرز و جین بل- ویادا با ماریوبارگاس یوسا/ترجمه: عبدالله کوثری - حکایت بلوچ: گفتگوی علی میرزایی با دکتر محمود زند مقدم - مرگ تالاب انزلی/لیدا سلیمی - خانه کودکی من/نفیسه نفیسی - تازه های کتاب