سریال پول کثیف به کارگردانی جواد افشار –از تولیدات ستاد مرکزی مبارزه با مواد مخدروقاچاق کالا- هم اکنون روزهای دو شنبه و جمعه از تلویزیون ایران در حال پخش است. نگاهی داریم به این سریال….
نگاهی به سریال “پول کثیف”
روبه جلو
نویسنده: جلال الدین دری، کارگردان: جواد افشار، مدیرفیلمبرداری: حمید احمدی، صدابردار: حامد نوریان، طراح صحنه ولباس: شهریارکلهر، طراح گریم: بابک شعاعی تدوین: حمید سیفی، تهیه کننده: قاسم جعفری، منشی صحنه: سحرایمانی، مدیرتولید: رحیم عرب امینی، موسیقی: احسان خواجه امیری، دستیاراول کارگردان: شهرام بابا پور، مدیرتدارکات: روح ا… جعفری. بازیگران: فرهاد جم – زیبا بروفه – رضا رویگری – آناهیتا نعمتی – بهمن دان – غلامحسین لطفی – جواد هاشمی – اتابک نادری – فاطمه طاهری – نفیسه روشن – شراره رخام – خاطره حاتمی.
رویکرد وبرنامه ریزی سازمانهای دولتی درامربرنامه سازی درسیما، خصوصا سریال سازی چندین سال است که درسیاست گذاریهای بعضی ازسازمانها به اجرا درمی آید. ستاد مبارزه با موادمخدروقاچاق کالا یکی ازهمان سازمانهاست که سابقه بیشتری نسبت به همتایان خود دراین زمینه دارد. ودرطول این چند ساله اخیرمسبب ساخت سریالهای منسجم وگیرایی بوده است که “پول کثیف” یکی ازآنهاست. “پول کثیف” سومین تجربه جواد افشاردرمقام کارگردان می باشد. اواین باربازهم فیلمنامه ایی ازجلال الدین دری رادستمایه ساخت اثرخود قرارداده است. فیلمنامه ازساختمان محکم وقابل دفاعی برخورداراست. شخصیت ها وموقعیت ها به خوبی درطرح داستان ارائه می شوند وازپرداخت مناسبی برخوردارمی باشند. درواقع فیلمنامه نویس به خوبی ازتکنیک کشمکش تصاعدی استفاده می کند، هراتفاق ورویدادی درنوشته او پیش زمینه ایی برای اتفاق بعدی درفیلمنامه می باشد واین یکی ازنکات برجسته نوشته اومی باشد. عنصری که کمتردرفیلمنامه ایی می توان آن رامشاهده کرد. گره افکنی ها درداستان به خوبی جای داده شده است واطلاعات بسیارظریف وهوشمندانه به مخاطب عرضه می شود. وبا پیشرفت وقایع مخاطب با شبکه بهم پیوسته ایی ازرویدادها روبروست که هم ازلحاظ منطق دراماتیک وهم ازلحاظ تعلیق جذاب وپرکشش می باشد. اما یک فیلمنامه خوب هنگامی به یک اثروالا تبدیل می شود که کارگردانی خلاق وقدرتمند با تحلیلی مناسب با آن برخورد کند. اگرتحلیل کارگردان تنها درسطح رویدادها وشخصیت ها باقی بماند، آن وقت ما بااثری عقیم ونارس مواجه می شویم که دیگرهمان فیلمنامه گیرای اولیه هم نمی تواند نجات بخش اثر باشد. به نظرمی رسد کارگردان دربرخورد با فیلمنامه خود را مقید به تحلیل متفاوت و خلاقی نکرده وتنها به وجه ظاهری آن پرداخته، واین تحلیل کاملا دربازی بازیگران نمود پیدا کرده است. نگاه کلیشه ایی یک کارگردان به شخصیت های منفی درهرفیلمنامه ایی آن اثررادچاریکنواختی وتکرارمی کند وآن شخصیت را تبدیل به یک تیپ ونمونه نوعی دراجتماع می کند. کارگردان درپرداخت بعضی ازشخصیت ها موفق عمل می کند مانند: شخصیت داریوش “ فرهاد جم” ویا مریم “زیبا بروفه”.
اما درمواجهه با اکثرشخصیت ها تا عمق شخصیت به پیش نمی رود. البته بازیگرهم به اوکمک شایانی دراین زمینه نمی کند. کارگردان درخلق فضاسازی ها هم زحمت کمی سختی رابه خود نمی دهد وبه راحتی به اولین تصوری که ازصحنه ها داشته رجوع می کند وهمین چنگ زدن به دم دست ترین عنصراثررا به کلیشه دچارمی کند. نمونه بارزآن: سکانس بازپرسی درزندان می باشد که کارگردان ازیک فضای تاریک با چراغی که ازسقف آویزان است وتکان می خورد استفاده کرده است. ازنقاط قوت سریال می توان به موسیقی آن اشاره کرد. سینک موسیقی با صحنه ها ورویدادها به خوبی انجام شده وموسیقی به درستی درایجاد اتمسفرصحنه بکارگرفته شده، اما نکته ایی که درمورد بازیها می توان به آن اشاره کرد مشکل استفاده ازفیلمرودراکثرفیلمها وسریالها می باشد. اکثربازیگران هنگامی که درفیلمرومی نشینند تنها به بازی خود توجه می کنند واستفاده ازفرمان وانجام عمل رانندگی رافراموش می کنند. وقتی بازیگروکارگردان به چنین نکته ی جزئی وحساسی توجه نمی کنند بنابراین مخاطب ارتباطش با اثرسست می شود.
درواقع تا هنگامی که بازیگرصحنه رازندگی نکند مخاطب بااوهمراه نمی شود. این مشکلی ست که دراین سریال دربیشترصحنه هایی که ازفیلمرواستفاده شده، اتفاق افتاده است. اما کارگردان دربخش انتخاب بازیگران درمجموع خوب عمل کرده است، فرهاد جم انتخاب مناسب ومتناسبی برای شخصیت داریوش می باشد. جم به آرامی وبدون هیچ اغراقی به سمت نقش پیش رفته است. اوبخش اعظم بازی خود را درمیمیک وچهره اش خلاصه کرده، جم استفاده خوب وبه جایی ازچشمهایش می کند واین انتخاب ازجانب اوبازی روان ویکدستی راارائه داده است. زیبا بروفه هم درنقش مریم، همسراوزوج مناسبی رادرمقابل جم تشکیل داده، بروفه بیش ازآنکه بازیگری تکنیکی باشد بازیگری حسی ست. رضا رویگری وبهمن دان که به ترتیب نقشهای ناصرکیانی وآقای عتیقه چی راایفا می کنند، به سادگی ازعهده نقش خود برآمده اند، ودلیل آنهم بازی بیش ازحد این دوبازیگردرچنین شخصیتهایی می باشد. به نظرمی رسد این دوبازیگرباید نگاهی دوباره به کارنامه کاری خود ونقشهای انتخابی خود داشته باشند. اما تنها انتخاب اشتباه بخش بازیگری این مجموعه، انتخاب آناهیتا نعمتی برای نقش “ آنا” می باشد. آنا دختری ست که ازفرانسه به ایران بازگشته وبا داریوش به بیزینس مشغول است. انتخاب لحن ولهجه برای ایفای چنین شخصیتهایی ازنکات بسیارمهم بازی بازیگرمحسوب می شود. نعمتی درانتخاب لحن خود کاملا ناموفق عمل می کند، اوعلاوه بررعایت نکردن رآکورد لحن ولهجه دربرخی ازصحنه ها تلاش مضاعفی هم برای باوراندن نقش به مخاطب می کند واین دقیقا دوبخشی ست که اوونقش ازآن ضربه می خورد. “پول کثیف” درکارنامه کاری جواد افشاریک قدم به جلومی باشد واگراوازتجربه های خود درکارهای بعدیش به درستی استفاده کند.تلویزیون درآینده ایی نزدیک شاهد شکوفایی کارگردانی جسوروخلاق می باشد.
