با گذشت سه روز از حادثه منا و کشته شدن ۷۷۰ تن از حجاج که دومین حادثه بعد از سقوط جراثقال عملیات ساختمان خانواده بن لادن در مسجد الحرام بود، و دز حالی که کشورهای مختلف جهان وقوع این ماجرا را به دولت سعودی تسلیت گفته و آمادگی خود را برای ارسال کمک به آن کشور اعلام کرده اند، رسانه های دست راستی جمهوری اسلامی، همزمان با امامان جمعه تندترین حملات را به سلطنت سعودی بر زبان آورده و خواستار خارج شدن مکه و مناسک حج از دست خانواده ابن سعود شدند و تعداد کشته ها را دو هزار تن قلمداد کردند.
ایران بیش از ۱۳۰ کشته، صد مجروح و بیش از ۳۴۰ مفقود در این حادثه داشته به شدت از مدیریت برگزاری حج و “بی‌کفایتی” سعودی‌ها در این حادثه انتقاد کرده و خواهان مسئولیت‌پذیری و توضیح رسمی شده است.
ابراهیم رئیسی، دادستان کل کشور در ایران حادثه منا را “یک جنایت” توصیف کرده و گفته است که ایران به همین دلیل خواهان محاکمه آل سعود در مجامع و دادگاه‌های بین‌المللی خواهد شد.
اما بهمن کشاورز در مقاله ای که آرمان آن را منعکس کرد تاکید کرد که نمی توان از حکومت سعودی به علت حادثه ای که در آن کشور رخ داده به مجامع بین المللی شکایت کرد و این امری سیاسی است نه حقوقی. از نظر حقوقی وقتی عامل یا عوامل حادثه شناسایی شدند مجازات آن ها صورت می گیرد و پرداخت دیه به بازماندماندگان هم در دستور می آید.
کیهان با چاپ عکسی از جنازه های روی هم ریخته که بسیاری از نشریات و تلویزیون های جهان به رعایت حال بینندگان از پخش آن خودداری کرده اند تیتر زد “آل سعود از کشته پشته ساخت” و در تحلیل حادثه نوشت سودای پادشاهی فرزند ملک سلمان فاجعه آفرید.
این روزنامه به نقل از وبسایتی کمتر آشنا که معمولا منبع گزارش های رسانه های دست راستی ایران قرار می گیرد نوشت:نامه‌ای در میان خاندان سلطنتی آل سعود دست به دست می‌شود که خواهان تعیین جایگزین برای ملک سلمان پادشاه عربستان سعودی و محمد بن سلمان بن عبدالعزیز جانشین ولیعهد و وزیر دفاع شده است. این نامه چهار صفحه‌ای که ظاهراً اخیراً توسط یکی از نوادگان ملک عبدالله بن عبدالعزیز ابن سعود، پادشاه متوفی، تنظیم شده است درباره از دست رفتن کنترل خاندان آل‌سعود بر عربستان هشدار می‌دهد.(لینک)
فاجعه «منا» پس از حادثه سقوط جرثقیل در مسجدالحرام دومین حادثه مناسک حج امسال بود که تاکنون بیش از 3هزار قربانی و مجروح بر جای گذاشته است.
روزنامه های جناح راست مهم ترین دلیلی که برای حملات شدید و پیش بینی سقوط سلطنت سعودی دارند این است که هنوز از وضعیت صدها حجاج مفقود شده خبری در دست نیست و دولت سعودی از ورود های کمک رسان خارجی جلوگیری کرده به طوری که احتمال می رود کشته های ایرانیان نیز بیشتر باشد چرا که هنوز عده زیادی از ایرانیان مفقود الاثرند که پیدا نیست کشته شده اند یا در بیمارستان های دور و نزدیک هستند.
با این همه ظریف رییس جمهور و وزیر خارجه که در نیویورک و در حاشیه اجلاس عمومی سازمان ملل به سر می برند حداکثر سعی خود را به کار بردند که از تندروی در حمله به حکومت سعودی خودداری کنند - چنان که رهبر جمهوری اسلامی هم در انتقاد از حکومت ابن سعود با تندروها همصدا نشد.
تنها گزارش در این باره که از نیویورک مخابره شد این بود که حسن روحانی، رئیس جمهور ایران در دیدار با بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل متحد، از او خواست “وظایف قانونی و انسانی دولت ریاض” را در ارتباط با حادثه مرگبار حج متذکر شود و تاکید کرده که”متاسفانه دولت عربستان همکاری لازم را برای رسیدگی به وضع مفقودین، انتقال اجساد و مجروحان انجام نمی دهد.”
گزارش های بی طرف خبرگزاری های غربی هم نشان از آن دارد که مدیریت حادثه و بحران ضعیف بود و مهم ترین علت فراوانی کشته ها نیز نبود امکان دسترسی امبولانس ها و هلی کوپتر های نجات توصیف شده است. همزمان با فغان روحانیون شیعه و امامان جمعه و صدا و سیما و رسانه های دست راستی تهران، وزارت خارجه ایران هم با احضار کاردار سفارت سعودی در تهران خواستار رسیدگی به وضعیت حجاج ایرانی شد. کاری که تندرو ها را راضی نکرد و در انتقاد به دولت یادآور شدند که ضعیف عمل کرده است. این گروه حتی سخن حسن روحانی در نیویورک که از دبیرکل سازمان ملل خواست به دولت سعودی هشدار بدهد راضیشان نکرد. بلکه به دید آنان این دو حادثه‌دلخراش و دردآور برای جهان اسلام نه تنها نشان داد دولت عربستان توان اداره و برنامه‌ریزی برای انجام این امر را ندارد و سرزمین وحی به همه مسلمانان تعلق دارد و باید مدیریت مناسک حج از دست این رژیم خارج شده و توسط شورایی از کشورهای اسلامی اداره شود.
عبدالرسول موسوی سفیرسابق ایران در فنلاند در سیمای جمهوری اسلامی گفت نمونه بارز، بین‌المللی کردن مناسک اعتقادی واتیکان است که از کنترل دولت مرکزی خارج شده و در اختیار جامعه بین‌المللی قرار گرفته است.
موسوی گفته است: بین‌المللی کردن اماکن مقدسه از پیش مطرح بوده و علاوه بر مکه و مدینه در مورد بیت‌المقدس نیز مطرح شده است. همزمانی این حادثه با نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، بهترین فرصت برای نشان دادن بی‌کفایتی آل‌سعود برای اداره حرمین شریفین است.
حسن هانی‌زاده، کارشناس خاورمیانه که معمولا در نشریات دست راستی و در برنامه های صدا و سیما ظاهر می شود به نوشته کیهان گفته بود سقوط بالابر و پنکه و بی‌تدبیری در حادثه منا اتفاقاتی است که اگر واکنش جدی نسبت به این مسئله انجام نشود، در آینده نیز شاهد تکرار چنین حوادثی خواهیم بود.
او پیشنهاد کرده که “کشورهای اسلامی باید یک نشست مشترک در سطح وزرای خارجه نسبت به خلع ید آل سعود از مدیریت حرمین شریفین برگزار کنند. وزارت خارجه ایران باید از مسیر دیپلماتیک نهادهای بین‌المللی را با خود همراه کند تا بتوانند راهکار جدی نسبت به حل این موضوع پیدا کنند چراکه حادثه منا نشان داد آل‌سعود مشروعیت خود را از دست داده و منزوی خواهد شد.“
به نظر می رسد تندروی حکومت جمهوری اسلامی با ریاض مهم ترین نتیجه ای که همان است که محمد جواد ظریف با زبان دیپلوماتیک از آن گله کرد یعنی صادر نکردن ویزا برای هیات ایرانی که قصد داشت برای برررسی موضوع و مدیریت وضعیت ایرانیان صدمه دیده به ریاض سفر کند.
ما بر خلاف آن چه نشریات نزدیک به جمهوری اسلامی وانمود کرده اند در داخل سعودی هیچ اعتراضی به حکومت آن کشور گزارش نشده و برعکس شیخ عبدالعزیز بن عبدالله آل الشیخ، بزرگ ترین مقام مذهبی و مفتی اعظم عربستان سعودی، حادثه مرگبار حج را خارج از کنترل انسان‌ها دانسته و گفته است: “قضا و قدر اجتناب‌ناپذیر است”.
مفتی سعودی در دیدار با محمد بن نایف بن عبدالعزیز، ولیعهد و وزیر کشور عربستان گفت که او مسئول آنچه رخ داده نیست چون هر چه در توان داشته انجام داده است.
