جان کری وزیر امورخارجه آمریکا روز پنجشنبه خود را در موقعیت سختی یافت.
او لحظاتی قبل از ترک آمریکا برای ادامه مذاکرات هسته‌ای با ایران، فهرستی از کشورهای ناقض حقوق بشر را اعلام کرد که نام ایران در آن چشمگیر بود.
برخی امیدوارند مذاکرات هسته‌ای، میزان همکاری‌ها را به حدی برساند که بتواند ایران را در دیگر مسائل، نظیر حقوق بشر نیز، به میز مذاکره بکشاند.
اما تا این‌جا شواهد کمی دال بر تغییر رفتار ایران دیده می‌شود. این موجب شده تا مقامات وزارت خارجه آمریکا خاطرنشان کنند که توافق هسته‌ای نشان‌دهنده نادیده گرفتن پرونده نقض حقوق بشر ایران نیست.
تام مالینوفسکی، دستیار وزیر خارجه آمریکا در امور دموکراسی، حقوق بشر و کارگران گفت: “همانطور که بارهای توضیح داده‌ایم، هدف از مذاکرات هسته‌ای رسیدگی به مسئله هسته‌ای است؛ ربطی به توافق در مورد مسئله حقوق بشر ندارد. مسئله جداگانه‌ای است. اما کاملا روشن کرده‌ایم که جدا از نتیجه مذاکرات ایران، به افشاگری در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران ادامه خواهیم داد. اگر هم تحریم‌های هسته‌ای برداشته شود، تحریم‌های مربوط به حقوق بشر بر جای خود باقی خواهد ماند.”
گزارش روز پنجشنبه پس از ماه‌ها تاخیر می‌گوید، ایران به “محدود کردن شدید آزادی‌های مدنی” ادامه می‌دهد از جمله: کمبود آزادی تجمع، آزادی بیان، آزادی مذهب و مطبوعات؛ آدم‌ربایی؛ بازداشت‌های غیرقانونی و خودسرانه، شکنجه و کشتار؛ خشونت و سرکوب با انگیزه سیاسی؛ عدم دادرسی عادلانه؛ نبود قوه قضاییه مستقل؛ زندانیان سیاسی و موارد دیگر.
به رغم مذاکرات جاری و آن‌چه برخی میل ایران برای پیوستن به جامعه بین‌المللی برداشت می‌کنند، مالینوفسکی می‌گوید، پرونده حقوق بشر ایران در سال ۲۰۱۴ ایران چنین چیزی را نشان نمی‌دهد.
او می‌گوید: “در مورد ایران باید بگویم هیچگونه بهبودی در وضعیت حقوق بشر ایران را شاهد نبوده‌ایم و اگر گزارش را بخوانید و آن‌را با گزارش‌های سال‌های قبل مقایسه کنید، متوجه نگرانی‌های ما می‌شوید. این موارد شامل شکنجه، زندانیان سیاسی، سرکوب اقلیت‌های قومی و مذهبی، آزار روزنامه‌نگاران، وبلاگ‌نویسان، فعالان و از این قبیل است.”
در گزارش هفته گذشته وزارت خارجه آمریکا نیز موارد مشابهی دیده می‌شود و ایران هنوز در فهرست کشورهای حامی تروریسم قرار دارد. در این گزارش آمده است، حمایت ایران از نایبان خود در خاورمیانه “تهدیدی جدی” علیه آمریکا و متحدانش ایجاد می‌کند.
همچنین گزارش حقوق بشر پنجشنبه، مواردی را در مورد رفتارهای ضدیهود مقامات جمهوری اسلامی بیان کرده است. این گزارش می‌گوید: “رهبر ایران در سخنرانی خود به مناسبت نوروز گفت واقعیت تاریخی هولوکاست “مشخص” نیست و وقوع آن‌را مورد سئوال قرار داد.” خامنه‌ای و رژیم ایران بطور مکرر موجودیت و مشروعیت اسرائیل را مورد سئوال قرار داده‌اند.
قرار بود گزارش حقوق بشر در ماه مارس منتشر شود اما بارها به تعویق افتاد. این تاخیر موجب گمانه‌زنی‌هایی شد که وزارت خارجه سعی دارد تا انتشار این گزارش خدشه‌ای به روندهای دیپلماتیک، نظیر کنفرانس این هفته آمریکا و چین و مذاکرات هسته‌ای ایران وارد نکند. مالینوفسکی دلیل این تاخیر را مشکلات برنامه‌ریزی عنوان کرده است. وی می‌گوید، هم او و هم جان کری می‌خواستند برای انتشار گزارش حضور داشته باشند، اما برنامه سفرها مانع از این کار می‌شد.
این گزارش به روندهای جدیدی در سال ۲۰۱۴ اشاره کرد، از جمله افزایش بازیگران غیردولتی و نقش تکنولوژی در نقض حقوق بشر. همچنین جزئیاتی در مورد ناقضان حقوق بشر نظیر چین، روسیه و ونزوئلا ارائه کرد و به شرایط کشورهای اروپایی نظیر بریتانیا، فرانسه و آلمان نیز اشاراتی کرد.
جان کری گفت: “ناراحتی که این گزارش‌ها ایجاد می‌کند بیش از آن‌که ارزش و اعتبار این گزارش‌ها را از بین ببرد، موجب اجرایی شدن آن‌ها می‌شود. برای همین توصیه من به رهبرانی که از این گزارش ناراحت می‌شوند این است که آن را مورد بررسی قرار دهند و به اعمال کشورشان نگاه کنند و به دنبال راه‌هایی برای تغییر نگاه جهان به خود بگردند و در کشورشان تغییر ایجاد کنند. این توصیه در مورد خود ما هم صادق است.”
کری همچنین تصدیق کرد که شرایط حقوق بشر در آمریکا هم بی‌نقص نیست و به ناآرامی‌های نژادی سال گذشته اشاره کرد.
منبع: یو اس نیوز - 26 ژوئن 2015
