مریم زمانی
دو ماه پس از آنکه نمایندگان مجلس هشتم، وزیر کشور دولت احمدی‌نژاد را به اتهام دروغگویی و جعل استیضاح و برکنار کردند، یک وزیر دیگر این دولت هم از سوی مجلس به دروغگویی متهم شده و طرح استیضاح وی پس از مدت‌ها کشمکش بین نمایندگان و هیات رئیسه، در دستور کار مجلس قرار گرفته است. بدین ترتیب محمدرضا اسکندری، وزیر جهاد کشاورزی، باید روز یکشنبه هفته آینده به مجلس برود تا به اتهامات خود در خصوص عمل نکردن به وعده‌ها و نیز دروغگویی به رسانه‌ها درباره جلسه‌اش با نمایندگان، پاسخ دهد.
به گزارش “خانه ملت”، سایت رسمی مجلس، حمیدرضا حاجی بابایی، عضو هیات رئیسه مجلس دیروز با اعلام تاریخ جلسه استیضاح، تصریح کرد که: “فضای مجلس جهت رای اعتماد به وزیر جهاد کشاورزی خوب نیست.”
روزنامه جمهوری اسلامی نیز دیروز در ستون “جهت اطلاع” خود خبر داد که پذیرش ناگهانی استیضاح اسکندری به خاطر “بی‌اعتنایی” وی به نمایندگان بوده است. با این حال روابط عمومی وزارت جهاد کشاورزی هم با صدور اطلاعیه‌ای که در واقع اطلاعیه شخص وزیر بود و بیشتر متن آن نقل قول‌هایی از اسکندری بود، سخنان چند روز قبل وزیر را تکذیب و اذعان کرد که وی با رئیس و نمایندگان مجلس جلسه داشته است؛ موضوعی که روز چهارشنبه هفته گذشته پس از جلسه هیات دولت از سوی وی به صراحت تکذیب شده بود.
وزارت جهاد کشاورزی همچنین رسانه‌ها را به دست بردن در سخنان اسکندری متهم کرد؛ حال آنکه عبارت حاوی تکذیب رایزنی وی با مجلس، در همه خبرگزاری‌ها و از جمله خبرگزاری‌های وابسته به جناح دولتی درج شده بود.
پایان یک ماه مقاومت
روز یکشنبه هیات رئیسه مجلس هشتم بالاخره طرح استیضاح وزیر جهاد کشاورزی را اعلام وصول کرد تا او مجبور شود با حضور در مجلس از عملکردش در این وزارتخانه، در برابر انتقادات متعدد نمایندگان، دفاع کند و دوباره از مجلس رای اعتماد بگیرد.
سران اصولگرای مجلس بیش از یک ماه و نیم است که در برابر طرح استیضاح وزیران مقاومت می‌کنند. سه هفته پیش کار به جایی رسید که لاریجانی شخصا به تخلف از اجرای آیین‌نامه داخلی مجلس اعتراف کرد و دلیل این موضوع را مدارای بیشتر با دولت ذکر کرد. اما حال به نظر می‌رسد تکذیب طعن‌آمیز وزیر، مقاومت هیات رئیسه رایکباره درهم شکسته است.
در محافل رسانه‌ای، نقل قول‌های متعددی از نمایندگان نقل می‌شود مبنی بر اینکه سران جناح اصولگرای مجلس به شدت از تکذیب جلسه رایزنی از سوی وزیر ناراحت‌اند و حتی گفته می‌شود که هیات رئیسه مجلس نیز در پاسخ به واکنش ناپسند دولت به تلاش‌های هیات رئیسه مجلس برای رایزنی‌ها و جلوگیری از استیضاح، قصد دارند فضایی همچون جلسه استیضاح علی کردان را در جلسه استیضاح اسکندری که هفته آینده برگزار می‌شود، فراهم کنند.
مهمترین اتهام علی کردان، وزیر سابق کشور که مجلس تنها سه ماه پس از اخذ رای اعتماد، او را از سمتش برکنار کرد، دروغگویی بود. حال محمدرضا اسکندری هم از سوی دومین مقام مجلس به دروغگویی و زمینه‌سازی برای متهم شدن نمایندگان، متهم شده است و بدین ترتیب به نظر می‌رسد که کار او چندان آسان‌تر از کردان نباشد.
استیضاح اسکندری به اتهام دروغگویی
ابوترابی، نایب‌رئیس مجلس که پیش از این به وعده خود مبنی بر اعلام وصول استیضاح اسکندری عمل نکرده بود، روز یکشنبه در توضیح علت اعلام وصول یک‌باره این طرح، به مصاحبه اخیر اسکندری با رسانه‌ها اشاره کرد و با وارد کردن اتهامی نسبتا سنگین به وی، گفت: “نمایندگان معتقدند ادعای وزیر کشاورزی، سبب سلب اعتماد مردم به آنها خواهد شد.“
وزیر جهاد کشاورزی روز چهارشنبه هفته گذشته پس از جلسه هیات دولت در گفت‌وگو با خبرنگاران، برگزاری هرگونه جلسه‌ای با استیضاح‌کنندگان را به صراحت تکذیب کرد؛ این در حالی بود که تنها دو هفته قبل، اعضای هیات رئیسه و چند تن از نمایندگان امضاکننده طرح استیضاح، نه تنها از برگزاری چنین جلسه‌ای خبر داده بودند، بلکه درباره جزئیات آن نیز سخن گفته و به بی‌نتیجه بودن جلسه هم اشاره کرده بودند.
استیضاح کنندگان در اولین جلسه علنی مجلس پس از نشست ناکام رایزنی با وزیر جهاد کشاورزی، تصریح کردند که از توضیحات وزیر قانع نشده‌اند و تصمیم قطعی برای استیضاح دارند. سیروس سازدار، نماینده مرند و جلفا با اعتراض به رئیس جلسه، هیات رئیسه را به قربانی کردن مجلس زیر پای دولت متهم کرد و کاظم موسوی، نماینده اردبیل هم در اعتراض به ممانعت رئیس مجلس از استیضاح، تهدید به استعفا کرد. قدرت‌الله علیخانی، نماینده قزوین نیز در سخنانی شدیداللحن خواستار برکناری اسکندری از وزارت شد و وی را عامل نابودی کشاورزی نامید.
با این حال خبرنگاران حوزه دولت، چند روز پیش با کمال تعجب از اسکندری این سخنان را شنیدند که: “فکر نمی‌کنم نمایندگان خواهان استیضاح جلسه‌ای با من داشته‌اند. با من جلسه‌ای نداشتند. درباره استیضاح هم از آنها که این بحث را مطرح می‌کنند، باید بپرسید. نمایندگان حرفی دارند و ممکن است این حرف هر روز مطرح باشد. ما که نمی‌توانیم مدام با نمایندگان جلسه بگیریم… من از استیضاح خبر ندارم، در حال حاضر هم کار خودم را انجام می‌دهم.“
همین سخنان بود که خشم استیضاح‌کنندگان و هیات رئیسه را برانگیخت و نه تنها باعث رفع مانع یک ماهه و اعلام وصول استیضاح اسکندری شد، بلکه باعث شد دروغگویی نیز به فهرست اتهامات او افزوده شود؛ اتهامی که پیش از این هم وزیر کشور را آماج حملات تند و بی‌سابقه نمایندگان قرار داده و به عزل وی انجامیده بود.
چهارده اتهام مشخص
طرح استیضاح اسکندری از یک ماه پیش در کشمکش بین استیضاح‌کنندگان و هیات رئیسه معلق بود و با وجود اصرار و تذکرهای مکرر نمایندگان، این طرح با مقاومت هیات رئیسه روبه‌رو بود و اعلام وصول نمی‌شد تا در دستور کار مجلس قرار گیرد.
نمایندگان معتقد بودند اعلام وصول نشدن این طرح برخلاف آیین‌نامه داخلی مجلس است، اما رئیس مجلس در پاسخ به منتقدان دست‌کم دو بار وعده داد که در صورت به نتیجه نرسیدن رایزنی‌ها، استیضاح وزیران را اعلام وصول خواهد کرد؛ اگرچه او هر بار پس از چند روز وعده خود را نقض کرد.
در این حال هیات رئیسه اکنون در شرایطی طرح استیضاح اسکندری را اعلام وصول کرده که اصل رایزنی‌ها با مجلس نیز از سوی وی زیر سؤال رفته و در حقیقت وزیر جهاد کشاورزی، هم نایب‌رئیس و هم دیگر نمایندگان و رسانه‌ها را تلویحا دروغگویی متهم کرده است.
در متن استیضاح اسکندری به چهارده اتهام مشخص اشاره شده که از جمله آنها می‌توان به: عدم تحقق سیاست‌ها و راهبردهای کشاورزی؛ محقق نشدن خودکفایی که 3 سال قبل ارایه آن را به مجلس تعهد نموده است؛ عملکرد ناصحیح و ضعیف صندوق بیمه محصولات کشاورزی؛ عدم توفیق در توسعه صنایع تبدیلی محصولات کشاورزی، دامی و آبزیان؛ اعمال سیاست‌های غلط در بسترسازی اشتغال فارغ‌التحصیلان کشاورزی و رشته‌های مرتبط؛ ناکارآمدی طرح ساماندهی فرآورده‌های گوشتی که منجر به بی‌ثباتی در بازارهای داخلی و افزایش سطح عمومی قیمت‌ها شده است؛ عدم اجرای قانون بودجه‌ی 1385 و 1386 درخصوص هزینه‌کرد اعتبارات تحقیقات و یارانه نهادهای کشاورزی در سایر امور؛ ناتوانی در مبارزه با بیماری‌ها و آفات کشاورزی، باغ‌ها و آبزیان؛ اهمال ورزی در ارایه و اجرای برنامه‌ی مبارزه با خشکسالی که در سال جاری آسیب آن متوجه کشور شده است… و چند مورد دیگر اشاره کرد.
تکرار ماجرای استیضاح کردان؟
اگرچه دیروز به علت شرکت نمایندگان در تجمع اعتراض به حملات اسرائیل به غزه، خبرنگاران پارلمانی نتوانستند به کنکاش درباره پشت پرده اتفاقات اخیر و حال و هوای مجلس در ارتباط با موضوع استیضاح اسکندری بپردازند، اما یک خبر دیگر هم دیروز منتشر شد که نشان می‌دهد فضای مجلس نسبت به وزیر جهاد کشاورزی تا چه حد سرد است.
اسکندری قرار بود دیروز در مجلس حاضر شود تا درباره “وضعیت کشاورزی کشور” به نمایندگان گزارش دهد. اما پیش از آغاز جلسه، او که از فضای مجلس نسبت به خود باخبر شده بود، پیشدستی کرد و برای هیات رئیسه پیغام عذرخواهی فرستاد تا در آستانه استیضاح و در حالی که نمایندگان را به دروغگویی متهم کرده، با آنها روبه‌رو نشود.
اکنون باید منتظر روز استیضاح این وزیر کابینه احمدی‌نژاد بود که پیش از این هم یک بار در مجلس هفتم از استیضاح جسته و موفق به کسب رای اعتماد مجدد شده بود. اما در آن روز - که طبق آیین‌نامه حداکثر 10 روز بعد خواهد بود - شاید وضعیت فرق کند؛ چرا که هم مجلس هشتم با مجلس قبل متفاوت است و هم روابط دولت و سران اصولگرای مجلس، خصوصا پس از استیضاح موفق کردان، تیره‌تر از آن است که بتوان انتظار یک استیضاح آرام را داشت.
حال آیا لاریجانی و دیگر سران مجلس اجازه خواهند داد منتقدان دولت به همان صراحت درباره وزیر جهاد کشاورزی سخن بگویند که درباره کردان گفتند؟