وقتی خامنه‌ای تهدید به قمه زنی می‌کرد

محمدرضا یزدان پناه
محمدرضا یزدان پناه

» دوست قدیمی از خاطراتش گفت

یکی از دوستان قدیمی علی خامنه ای گفته است که در سال ۱۳۳۵ با همراهی رهبر جمهوری اسلامی و تعدادی دیگر از اعضا و هواداران جمعیت فدائیان اسلام در مشهد، فردی را که قرار بود به سمت استانداری خراسان انتخاب شود تهدید کرده بودند که اگر سینما‌ها را در ماه‌های محرم و صفر بازگشایی کند، او را با قمه مضروب می‌کنند.

آیت الله سید جعفر شبیری زنجانی این موضوع را در گفت‌و‌گو با ماهنامه پاسدار اسلام، متعلق به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم بیان کرده و سایت‌های نزدیک به حکومت نیز آن را بازنشر داده‌اند.

این استاد حوزه علمیه همچنین در بخشی از مصاحبه طولانی خود با نشریه پاسدار اسلام درباره نحوه آشنایی خود با علی خامنه‌ای گفته که این رابطه از سال ۱۳۳۵ و هنگامی که او ۲۰ سال و خامنه‌ای ۱۷ سال سن داشت، آغاز شده است: “تابستان بود و من به مشهد رفته بودم. چند ماه قبل نواب {صفوی} شهید شده بود. تا آن سال، سینماهایی که در مشهد بودند، زیر نفوذ فداییان اسلام در شب‌های شهادت نمی‌توانستند برنامه بگذارند. ماه‌های رمضان و محرم و صفر کلاً تعطیل می‌شدند و شب‌های شهادت ائمه، یکی از فداییان اسلام تلفن می‌زد که امشب شب شهادت امام صادق است و سینما فوراً تعطیل می‌شد.”

سیدجعفر شبیری زنجانی افزوده است که “فداییان اسلام قدرتشان از خودشان نبود، بلکه همه از نواب حساب می‌بردند. با شهادت نواب، پر و بال فداییان اسلام در مشهد قیچی شد.”

فدائیان اسلام، گروهی اسلام گرا، مسلح و مخفی بود که در دهه ۱۳۲۰ به رهبری طلبه جوانی به نام سیدمجتبی می‌رلوحی مشهور به نواب صفوی با هدف برقراری حکومت اسلامی تأسیس شد.

ترور افرادی مانند احمد کسروی، نویسنده و تاریخ نگار، عبدالحسین هژیر، وزیر دربار محمدرضا شاه پهلوی و علی رزم آرا و حسین علاء دو نخست وزیر ایران در دهه‌های ۲۰ و ۳۰ خورشیدی، از جمله اقدامات این گروه بنیادگرای اسلامی بود که حتی فردی مانند آیت الله سیدحسین بروجردی، بزرگترین مرجع تقلید شیعه جهان در قرن گذشته را “پست تر از سگ” می دانستند.

 

تهدید با نامه

در مقابل، مراجع تقلید و روحانیون بلندپایه شیعه در آن هنگام نیز رابطه تیره ای با فدائیان اسلام داشتند و آنها را به سبب اقدامات خشونت بار و ترورهای مسلحانه ای که انجام می دادند، قبول نداشتند.

با وجود این مسئله، علی خامنه ای رابطه گرمی با این گروه داشت و در خاطراتش، اوج ارادت خود به نواب صفوی را به نمایش گذاشته است. رهبر فدائیان اسلام و سه عضو دیگر این گروه در۲۷ دی ۱۳۳۴ تیرباران شدند.

سید جعفر شبیری زنجانی در ادامه گفت‌و‌گوی خود با ماهنامه پاسدار اسلام درباره رابطه خود و علی خامنه‌ای با فدائیان اسلام در مشهد گفته است: “فداییان اسلام در مشهد افراد خوبی هم بودند. آن سال {۱۳۳۵} استاندار را عوض کردند. استاندار خراسان به اسم «رام» را فرستادند به فارس. رام آدمی مذهبی و مطابق اسمش واقعاً هم در برابر علما رام بود. استاندار فارس به نام «فرخ» شخصی بود خشن که تازه عشایر را هم سرکوب کرده بود. همه خیلی از او حساب می‌بردند و می‌گفتند سلاحش همیشه روی میزش است. قرار شد او را استاندار خراسان کنند.”

او افزوده که نحوه دقیق آشناییش با خامنه ای را به یاد ندارد اما این آشنایی در ارتباط با یک “فعالیت مشترک” بوده است.

این استاد حوزه علمیه درباره وقایعی که باعث شد او همراه با علی خامنه ای و تعدادی دیگر، فردی را که قرار بود در آن سال به عنوان استاندار جدید خراسان منصوب شود تهدید به قمه زنی کرده اند، گفته است: “هر سال محرم و صفر سینماها را تعطیل می‌کردند. فکر می‌کنم عید غدیر و ماه ذی‌الحجه بود که این جا به جایی را انجام دادند و ابلاغ برای هر دو صادر شد. استاندار خراسان رفت، اما فرخ نیامد….گفتیم او می‌خواهد تأخیر بیندازد که فرصت فعالیت نشود و کسی نتواند کاری کند، لذا ما گفتیم پیشاپیش نامه‌هایی را که می‌خواهیم برایش بنویسیم، از حالا شروع به نوشتن کنیم، چون ممکن است فرصت نشود. شروع کردیم به نامه نوشتن با خط ‌ها و انشاهای مختلف.”

او افزوده که یکی از این نامه ها را “با دست چپ و با ادبیات کسی که سواد کمی دارد نوشتیم”.

“آقای فرخ!‌ بعضی‌ها در باره شما حرف‌هایی می‌زنند و می‌گویند شما آمده‌اید که سینماها را باز کنید. ما باور نمی‌کنیم. شما سید هستید. بعید می‌دانیم که شما بیایید و بخواهید برخلاف جدّتان رفتار کنید، ولی اگر خدای ناکرده این حرف صحت داشته باشد، کجی تو را با قمه راست می‌کنیم.”

شبیری زنجانی افزوده است که او همراه با علی خامنه ای و چند نفر دیگر ظرف چند روز، تعداد زیادی نامه با این مضمون نوشتند و آنها را دو روز پیش از آغاز محرم ۱۳۳۵ و هنگامی که مشخص شد “فرخ” به استانداری خراسان می آید از پست خانه های مختلف برای او فرستادند تا استاندار جدید تصور کند تعداد زیادی از مردم او را تهدید به قمه زنی کرده اند.

با وجود این مسائل، این فرد نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی گفته که استاندار وقت خراسان تنها تا 17 ماه محرم آن سال، سینماها را بسته نگاه داشت اما پس از آن بی توجه به تهدیدهای او، خامنه ای و فدائیان اسلام، دستور بازگشایی سینماها در مشهد را صادر کرد.

 

برادر مرجع قم نشین

سید جعفر شبیری زنجانی، برادر سید موسی شبیری زنجانی، از مراجع تقلید شیعه ساکن قم است که استاد سه فرزند علی خامنه ای در حوزه علمیه این شهر بوده است. موسی شبیری زنجانی، سال هاست که امامت جماعت حرم حضرت معصومه را نیز بر عهده دارد.

بر اساس گزارش ها، این مرجع تقلید شیعه از منتقدان رفتار اقتدارگرایانه آیت الله خامنه ای در مقام رهبری جمهوری اسلامی است و چند نامه نگاری و تماس خصوصی در انتقاد از وضعیت موجود با خامنه ای داشته است.

در عین حال گفته می شود به علت استادی فرزندان خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی با احترام با موسی شبیری زنجانی رفتار می کند.

همچنین گفته شده که این مرجع تقلید شیعه از مقام هایی بود که با رایزنی های خود، نقش زیادی در رفع حصر آیت الله حسینعلی منتظری ایفا کرد، جواز دفن این مرجع تقلید شیعه در حرم حضرت معصومه در قم را گرفت و در نهایت بر جنازه او نماز خواند.