در ادامه تنش ها میان جمهوری اسلامی و ترکیه، دیروز یک مقام بلندپایه نظام که نامش فاش نشده، ترکیه را “عروسک دست آمریکا” خواند.از سوی دیگر پس از آنکه در هفته های اخیر رئیس دولت، وزیر دفاع و فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا از نصب سامانه دفاع موشکی ناتو در ترکیه انتقاد کردند، روز گذشته وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی نیز در ارمنستان ایجاد این سامانه را “غیر ضروری” خواند. همزمان خطیب جمعه جمهوری اسلامی نسبت به تلاش های نخست وزیر ترکیه برای تشویق دولت های مصر، تونس و لیبی به سکولاریسم هشدار داد.
هفته نامه اصولگرای 9 دی – نزدیک به حمید رسایی-دیروز با انتشار گزارشی نوشت یک “مقام عالیرتبه نظام” به نخست وزیر ترکیه هشدار داده پایش را از گلیم خود دراز تر نکند. این نشریه به نقل از این مقام ناشناس جمهوری اسلامی نوشته است: “گمان نکنید کسانی که عروسک دست آمریکا در منطقه شوند، خواهند توانست در منطقه جای پایی برای خود بیابند.”
نویسنده این مطلب، ضمن متهم کردن ترکیه به اتخاذ سیاست هایی در راستای “منافع آمریکا” افزوده است: “ترکیه از یک سو سوریه را رسماً تهدید نموده و از سوی دیگر به ناتو اجازه برخورداری از پایگاه نظامی گسترده داده است، اماسرنوشت چنین اقداماتی در منطقه آن است که عروسکهای دست آمریکا با سر، به زمین خواهند خورد.”
در هفته های اخیر و همزمان با موافقت آنکارا با استقرار سامانه دفاعی موشکی ناتو در ترکیه، روابط جمهوری اسلامی با این کشور دچار تنش شده است.
در همین ارتباط روز گذشته علی اکبر صالحی در ارمنستان، استقرار سامانه مذکور را اسباب نگرانی ایران و بسیاری از کشورهای “هم جوار” دانست و تاکید کرد که “ایران ایجاد چنین سامانه‌ای را در شرایط فعلی که منطقه شاهد تحولات است ضروری نمی داند” و “دوستانش در ترکیه باید برای این موضوع توجیه لازم داشته باشند.”
همان پروژه مشکوک
هفدهم شهریور سخنگوی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی تاسیسات سپر موشکی ناتو را تداوم “همان پروژه‌ی مشکوک آمریکایی” توصیف کرد که مدت‌ها در اروپای شرقی مورد پیگیری قرار می‌گرفت. رامین مهمانپرست نصب این سامانه را مسبب “رقابت های تسلیحاتی” دانسته و آن را “تقبیح” کرده بود.
یک روز پیش از وی هم سرتیپ فرزاد اسماعیلی، فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا ارتش، با رد این موضوع که استقرار سپر موشکی ناتو، تامین کننده “امنیت” کشورهای منطقه است، خاطرنشان کرد این سامانه دفاعی قادر نیست مقابل همه تهاجم ها را بگیرد. وی متذکر شد: “بسیاری از امکانات و تجهیزات نوین امروز کشورهای مختلف نمی تواند جلوی تمامی تهدیدها را بگیرد و صرف اینکه چنین سیستمی در ترکیه یا روسیه بر ضد موشک های قاره پیما استقرار یابد، نمی تواند به طور صد در صد جلوی همه تهاجم ها را بگیرد.”
شانزدهم شهریور نیز سردار وحید، وزیر دفاع با انتقاد شدید از توافقنامه دفاعی اخیر میان ناتو و ترکیه، چنین سامانه ای را عامل “نا امنی” عنوان و خاطرنشان کرده بود: “ما حضور آمریکایی ها و غربی ها در کشورهای اسلامی را همواره یک عنصر مزاحم، مخل امنیت و آسیب‌زا در کشورهای اسلامی می دانیم.”
موشک ها ضد ایران نیست
اما رجب طیب اردوغان با آرای مقامات سیاسی و نظامی جمهوری اسلامی موافق نیست. وی اخیرا در گفتگو با شبکه العربیه ، تاکید کرده این موشک های رادار دار “ضد ایران” نیست. نخست وزیر ترکیه همچنین ارتباط نصب این سامانه دفاعی با تلاش ترکیه برای ایجاد “توازن” در خاورمیانه را رد و تاکید کرده بود: “ترکیه روابط مستحکمی از نظر تاریخی و دوستی با کشورهای منطقه دارد، ترکیه خواهان اینکه قدرت ایجاد تعادل و توازن در منطقه نیست، بلکه خواهانهمکاری است.”
از سوی دیگر محمود احمدی نژاد دو هفته پیش در دیدار با جمعی از اصحاب رسانه‌های کویت، ترکیه را در زمره “دوستان و برادران” جمهوری اسلامی دانست اما تصریح کرد: “بالاخره وقتی دشمنان در آنجا سپر موشکی نصب می‌کنند و اذعان می‌دارند که این کار اقدامی علیه جمهوری اسلامی است بالاخره باید مراقب بود. ”
اماسایت فرارو دیروز در مصاحبه با دکتر صمد قائم پناه استاد دانشگاه و کار‌شناس مسائل ترکیه، پیرامون تنش های دو طرف بر سر استقرار سامانه دفاع موشکی خاطرنشان کرد: “ایران اساسا در حال حاضر در شرایطی قرار ندارد که بخواهد روابط خود با ترکیه را برهم زند و ترکیه نیز با وجود نقدهایی که به ایران دارد بخصوص درباره تحولات خاورمیانه حاضر به تن دادن به قطع رابطه با ایران نخواهد بود.”
این در حالی است که تیرماه، زمانی که زمزمه های توافق ترکیه با ناتو برای نصب سامانه موشکی شنیده می شد مرکز پژوهش های مجلس هشتم با انتشار گزارشی استقرار این سامانه در همسایگی ایران را در مجموع “تهدیدی جدی” علیه جمهوری اسلامی دانسته بود.
جمهوری اسلامی اسد را بد عادت کرده
اما به غیر از این سامانه نظامی، اختلاف نظر های جمهوری اسلامی و ترکیه بر سر تحولات خونین در سوریه نیز از دیگر علل سرد شدن روابط تهران و آنکارا در ماه های اخیر بوده است.
در حالی که رهبر جمهوری اسلامی جنبش دموکراسی خواهی شهروندان سوریه را “انحرافی” می نامد، ترکیه شدیدا از سوریه به دلیل ادامه کشتار شهروندان این کشور انتقاد کرده است. ماه گذشته رجب طیب اردوغان به بشار اسد هشدار داده بود: “صبر ترکیه در ازای حوادث سوریه تمام شده است.”
در همین ارتباط روز گذشته روزنامه حریت چاپ استانبول موضع نخست وزیر ترکیه پیرامون سیاست های جمهوری اسلامی نسبت به تحولات سوریه را چنین تشریح کرد: “نمی‌شود گفت با ایران تنش داشته‌ایم، اما به آنها هشدار دادیم که دولت بشار اسد دارد با تشویق‌های شما بدعادت می شود.“
این در حالی است که مقام عالیرتبه نظام مجهول الهویه مورد اشاره هفته نامه 9 دی در مقابل ترکیه را به “فتنه انگیزی” در “صحنه منطقه” متهم کرده است.
پیشتر نشریه صبح صادق – ارگان مطبوعاتی سپاه – نیز با انتشار مقاله ای انتقادات ترکیه از سوریه را قرار گرفتن در “جبهه آمریکا” دانسته بود. نویسنده مقاله این سایت نزدیک به سپاه مطرح کرده بود که ادامه قیام شهروندان سوریه، جمهوری اسلامی را در دو راهی انتخاب میان “سوریه یا ترکیه” قرار خواهد داد. رضا گرمابدری نوشته بود: “چنانچه مقامات ترکیه بر ادامه مسیر فعلی (در برابر سوریه) که منجر به تنش های بیشتر و واگرایی می شود اصرار ورزند تا آنجا که ایران ناچار شود میان ترکیه و سوریه یکی را انتخاب کند، منطق منافع راهبردی و شناخت ایدئولوژیک، ایران را به سوی انتخاب سوریه سوق خواهد داد.”
اوایل این ماه آیت‌الله مکارم شیرازی از مراجع تقلید حامی نظام نیز با انتقاد از “همراهی ترکیه با استکبار جهت مقابله با سوریه” گفته بود: “ما از این کشور انتظار نداشتیم که این گونه با استکبار همراهی کند و به مقابله سوریه بپردازد، بدانند که ضرر و زیان سوریه دامن آنها را هم خواهد گرفت.”
نسخه ارتجاعی سکولاریسم اردوغان
مقامات جمهوری اسلامی همچنین نسبت به مواضع نخست وزیر ترکیه در تشویق دولت های عرب- مصر و تونس و لیبی- به جداسازی “دولت از دین” انتقاد دارند. دو روز پیش احمد خاتمی از تریبون نماز جمعه تهران، بدون نام بردن از اردوغان، “برخی از مسئولان” دولت‌هایی که سفرهای “دوره‌ای” در منطقه انجام می‌دهند را مخاطب قرار داد تا بگوید: “نسخه حکومت سکولار دیگر در منطقه قابل پذیرش نیست؛ چرا که حکومت‌های سکولار بیماری‌زا هستند و مردم در برابر این نوع حکومت‌ها ایستادند. حکومت مبارک اسم اسلامی داشت ولی عملا سکولار بود و حکومت‌های دیگر هم همین‌وضعیت را دارند. این نسخه‌ها بسیار مرتجعانه است.”
رجب طیب اردوغان دو روز پیش بعد از گفت‌وگو با الباجی السبسی، همتای تونسی‌اش در تونس در دفاع از سکولاریسم گفته بود: “99 درصد از ملت ترکیه مسلمان هستند اما کشور ترکیه کشوری دموکرات و سکولار است، به طوری که تمامی ادیان در این کشور جایگاه خاص خودشان را دارند. یعنی مسلمان، مسیحی و یهودی در کشور سکولار مساوی‌اند.”
این مواضع همچنین خشم نشریه دست راستی 9 دی را به همراه داشت. این نشریه در انتقاد از “جریان های سکولاریستی و فتنه گر” در داخل کشور نوشت: “این طور به نظر می رسد که حزب عدالت و توسعه ( حزب حاکم در ترکیه) علاوه بر آلترناتیو بودن برای مدل اسلامگرایی ایرانیان به سبک خمینی در جهان اسلام؛ موج شکنی شد برای تبدیل نشدن ترکیه به ایرانی دیگر.لذا دقیقاً به همین دلیل است که جریان های سکولاریستی و فتنه چیان در ایران در روزنامه هایی چون شرق همیشه از مدل مسلمانان تُرک یک غول کارآمد در برابر اصولگرایان جمهوری اسلامی می سازند.”
