نجمه بزرگمهر
لحن گفتار ایران در برابر دولت یهودی اسرائیل از زمان آغاز حمله به نوار غزه، جسورانه تر و رساتر شده است.
مقابل سفارتخانه کشورهای غربی و عربی، به صحنه برپائی تظاهرات پراکنده “دانشجویان” افراطی تبدیل شد و 7000 دانشجو برای آنچه حمله انتحاری علیه اسرائیل خوانده شده، ثبت نام کردند.
پوشش تصویری تلویزیون دولتی ایران از ماجرای غزه به شکلی است که گوئی خاک ایران هدف تاخت و تاز قرار گرفته و شرکت های تلفن همراه هم از طریق ارسال پیامک به مشترکان خود، درخواست کمک به ساکنین غزه می کنند.
رژیم ایران جانب احتیاط را در انظارعمومی حفظ کرده است. هرچند ایران از سوی اسرائیل به حمایت تسلیحاتی و نظامی از حماس متهم شده، و مقامات عربی نیز تهران را مسؤول خیره سری این گروه فلسطینی می دانند، ظاهراً خط مشی انتخابی ایران این است که به طور مستقیم در مناقشه درگیر نشود.
تلاش های دیپلماتیک تهران نیز متوقف شده است.
ایران مانند بسیاری از کشورهای عربی خواستار پایان فوری حمله اسرائیل است. اما قدم های دیپلماتیک تا سرحد گفتگوهای تلفنی با رهبران عرب و دیدار هفته گذشته دبیر شورای عالی امنیت ملی از سوریه و لبنان تقلیل پیدا کرده است. به گفته منابع عربی، آقای جلیلی در آن دیدار از آمادگی تهران برای کمک به پایان بخشیدن به جنگ در غزه خبر داده بود. هدف از این اقدام، تثبیت اعتبار ایران به عنوان رهبر جنبش ضد اسرائیلی در جهان اسلام بود.
یک دیپلمات ارشد غربی در تهران گفت: “این مهم نیست که آیا ایران مشغول ارسال هرگونه کمک مالی و تجهیزاتی هست یا خیر، بلکه سطح تبلیغات، پیامی را به مردم عرب ارسال می کند که ایران تنها کشوری است که بر خلاف دولت های میانه روی عربی، به سرنوشت فلسطینی ها اهمیت می دهد.“
پشتیبانی از حماس یکی از ارکان مشهود سیاست خارجی ایران است. اما ارتباط ایران با حماس به اندازه ارتباط با حزب الله لبنان مستحکم نیست. حزب الله، سازمانی است که از اهمیت حیاتی در سیاست خارجی ایران برخوردار است. یک دیپلمات عربی گفت: “ضمناً ایران کانال های مناسبی برای قاچاق سلاح به حماس در اختیار ندارد؛ حتی اگر می خواست این کار را بکند.”
درواقع سردار محمد علی جعفری فرمانده سپاه پاسداران ایران، آخر هفته گذشته گفت ساکنین غزه به کمکی احتیاج ندارند و می توانند به تسلیحات و موشک های “ساخت خود” تکیه کنند.
ناظران می گویند درصورتیکه حماس متحمل شکست سنگینی شود، تهران تا حد زیادی سرخورده خواهد شد. در عین حال، تشویق کردن حزب الله به باز کردن یک جبهه دوم برای برداشتن فشار از روی فلسطینی ها می تواند سرمنشأ خطر بزرگی باشد و نبرد غزه را به یک جنگ منطقه ای تبدیل کند.
درحالیکه دولت جدید آمریکا و احتمالاً برگزاری گفتگو با ایران در راه است، رژیم ایران ترجیح می دهد به کناری بایستد و سرش را پائین نگاه دارد.
درهر صورت، دیدگاه ایران این است که حماس در جریان حمله اسرائیل نابود نخواهد شد. محمد عطریانفر تحلیلگر سیاسی در تهران می گوید، حماس تحت فشار سنگینی است اما می تواند آسیب ها را ترمیم کند و دوباره به صحنه برگردد.
در عین حال، ایران از جنگ غزه به عنوان بهانه ای برای سرکوب منتقدان در داخل کشور استفاده کرده است.
روزنامه اصلاح طلب کارگزاران در هفته گذشته به دلیل چاپ عبارتی از زبان یک دانشجو که حماس را یک گروه تروریستی خوانده بود، توقیف شد. تظاهرکنندگان افراطی نیز به ارعاب شیرین عبادی برنده جایزه صلح نوبل دست زدند و وی را به پشتیبانی از اسرائیل متهم کردند. اتهامی که با تکذیب او روبرو شده است.
منبع: فایننشیال تایمز- 7 ژانویه